روحانی در آخرین سخنرانی عذرتقصیر آورد

سرویس سیاسی جوان آنلاین: حسن روحانی پس از هشت سال ریاست جمهوری آخرین نطق و سخن خود را با عذرخواهی از مردم به پایان برد. عذرخواهی البته در فرهنگ ایرانی و اسلامی و بلکه در همه فرهنگ‌ها، رفتار و روشی پذیرفته شده است، اما برای کسی که طی هشت سال گذشته همه منتقدان خود را به بد‌ترین توصیفات تخطئه کرد، پذیرفته نیست و تنها یک اعتراف ضمنی به حقانیت همه آن نقد‌هایی است که او هیچ‌گاه حاضر به پذیرش آن برای اصلاح امور نشد. عذرخواهی اگر با فرصت جبران توأم باشد، پذیرفته است، حال آنکه این فرصت اکنون در اختیار روحانی نیست و او دیگر رفته است. بنابراین، عذرخواهی او بیش از آنکه از سر خیرخواهی و آگاهانه باشد، باید آن را نوعی نمایش برای درج در تاریخ تفسیر کرد. روز گذشته آخرین نشست هیئت دولت دوازدهم به ریاست دکتر روحانی برگزار شد. رئیس‌جمهور در ابتدای نطق خود به مردم اعلام کرد که طی سال‌های گذشته هر آنچه طی گفته و اعلام کرده چیزی بر خلاف واقعیت نبوده است. او البته تبصره‌ای هم به سخنان خود زد و اضافه کرد بخشی از واقعیت را که به زعم او گفتنش مفید فایده نبوده و ممکن بوده به انسجام و وحدت ملی صدمه بزند، نگفته است.
او سپس هشت سال ریاست جمهوری خود را در دو دوره چهار ساله تحلیل و ارزیابی کرد که چهار سال اولش شرایط کشور بهتر بوده و چهار سال دوم «متفاوت» بوده است. در چهار سال اول در دوران تعامل با جهان بودیم و به خودمان کاملاً اطمینان داشتیم که حریف قدرت‌های بزرگ در مذاکره هستیم. حتی به نسبت یک در میلیون تردید نداشتم که در مذاکره با جهان شکست نمی‌خوریم و شکست نخوردیم. باز هم اگر مذاکره‌ای بود، شکست نمی‌خوردیم. آنقدر در خط مقدم این کار دیپلمات‌های قوی و توانمند داریم و حقوقدان‌های توانمند داریم که دیدیم در مقاطع بسیار حساس به پیروزی رسیدیم. البته وقتی می‌گوییم پیروزی، وقتی در یک تعامل و مذاکره با یک قدرت یا با چند قدرت، یا با جهان وقتی مذاکره می‌کنیم، آنچه می‌گوییم پیروزی، نهایت امر است. ممکن است یک جایی شکست و یک جایی پیروزی باشد. اما وقتی پیروزی ما ۹۰ بود و شکست ما ۲۰ بود، تفاضل ما ۷۰ می‌شود؛ بنابراین می‌گوییم پیروز هستیم و پیروز هم بودیم و شما آثار آن پیروزی را هم مشاهده کردید.
روحانی البته درباره آثار این پیروزی مصداق روشنی نمی‌آورد. حال آنکه به اعتراف خود دولتمردان حضور بسیاری از شرکت‌های غربی پس از امضای برجام در ایران، بیشتر یک نمایش ظاهری و از سرکنجکاوی بوده و عملاَ اتفاق قابل توجهی در زمینه گشایش‌های اقتصادی نیفتاد و آن معدود شرکت‌هایی هم که در زمینه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت به ایران آمدند، پس از خروج امریکا از برجام بدون کم‌ترین هزینه‌ای ایران را ترک کردند.
رئیس‌جمهور دولت دوازدهم که زمانی در تبلیغات انتخاباتی وعده «درآمد‌های سرشار» به مردم داده بود که آن‌ها حتی به ۴۵ هزارتومان یارانه‌ها احتیاجی نداشته باشند، اکنون از اینکه تورم را در دولت اولش کاهش داده به عنوان یک موفقیت یاد می‌کند، اما بالا رفتن تورم در دوره دوم ریاست جمهوری را به متغیر‌های خارجی پیوند می‌دهد و مدعی می‌شود: «اگر کسی زمان صلح و جنگ را تشخیص ندهد، خیلی آدم باید غصه بخورد. یک شرایط، شرایط صلح است در دنیا، یک شرایط، شرایط جنگ است. این جنگ را هم بر ما تحمیل کردند، نه اینکه ما آغازگر باشیم. ما جنگ را شروع نکردیم، جنگ را بر ما تحمیل کردند.» این فرافکنی دقیقاً همان یادآور نکته حکیمانه رهبر معظم انقلاب در آخرین دیدار معظم له با هیئت دولت است که تصریح کردند: «هر جا که کار‌ها را منوط به غرب و مذاکره با آن و امریکا کردید ناموفق بودید و هر جا که بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آن‌ها قطع امید کردید موفق بودید و پیش رفتید.»


او که وعده گشایش‌های اقتصادی و مسابقه سرازیر شدن شرکت‌های خارجی در برجام را نوید داده بود، از جیره بندی نشدن اجناس و کالا‌ها در دولت دومش به عنوان یک موفقیت یاد می‌کند و می‌گوید: «در شرایط جنگ جیره‌بندی نکردیم. معمولاً در شرایط جنگی دولت وارد می‌شود و کوپنی می‌کند، جیره‌بندی می‌کند، اما ما جیره‌بندی نکردیم. کشور اداره شد، وفور هم بود. در همان جلسات اولیه اقتصادی سال ۹۷ این را چندین بار تکرار کردم، گفتم سیاست بنده وفور در بازار است. جنس باید در بازار باشد، قیمت‌اش دست ما نیست. تا جایی که می‌توانیم باید کنترل کنیم. اگر نتوانستیم دست ما نیست. برای واردات کالا‌های اساسی ارز ۴۲۰۰ تومانی دادیم تا آخر. منتها معلوم است قیمت کالا فقط بر اساس نرخ ارز تعیین نمی‌شود بلکه حمل و نقل و مسائل دیگر هم است.»
روحانی ترجیح می‌دهد از این نکته هم عبور کند که فساد حاصل از اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی (بخوانید رانت) به برخی خواص چه بر سر اقتصاد کشور آورد و چگونه به افزایش قیمت‌ها دامن زد.
روحانی پس از یک عذرخواهی از مردم، به این نکته اشاره می‌کند که در شرایط جنگ دولت‌ها توسعه کشور را ر‌ها می‌کنند، اما ما توسعه را هم ادامه دادیم. «تلاش ما این بوده که نقص و عیب ما کمتر باشد، اما اگر عیب و نقصی داشتیم، از مردم عذرخواهی می‌کنیم و از آن‌ها طلب عفو و رحمت می‌کنیم. اما در حد توان‌مان اقدامات خودمان را در آن شرایط انجام دادیم. به‌رغم اینکه وارد یک جنگ شدیم و یک فشار سخت، توسعه کشور را هیچ‌وقت ر‌ها نکردیم. قاعدتاً کشوری که وارد جنگ می‌شود مسیر توسعه را ر‌ها می‌کند و به زندگی عادی مردم می‌پردازد. اما ما ۵/ ۳ میلیارد دلار فقط برای یک پالایشگاه سرمایه‌گذاری کردیم. برای یک پالایشگاه ۵/ ۳ میلیارد سرمایه‌گذاری کردیم برای اینکه فلر‌ها و گاز‌هایی که در هوا می‌سوزد، بتوانیم جمع و استفاده کنیم. این کار عظیم و بزرگی بود.
روحانی بار دیگر بی آنکه به قانون اقدام راهبردی مجلس برای رفع تحریم‌ها اشاره صریحی بکند، برای چندمین بار آن را مانعی برای دستیابی به توافق با غرب معرفی کرد و گفت: «یکبار گفتم می‌توانستیم بر اساس دستورات و چارچوبی که مقام معظم رهبری از دی ماه پارسال برای بازگشت امریکا و بازگشت کامل ایران به برجام به دولت اعلام کرده بود، ایشان در ۱۳ دی پارسال به ما اعلام کردند باید چه کار کنیم. قبلش هم خصوصی به من فرموده بودند و بعدش هم ایشان علنی در یک سخنرانی در روز اول فروردین به طور علنی اعلام کردند. طبق همان چارچوب می‌توانستیم اجرا کنیم و تحریم را برداریم، اما «یک جای دیگر گرفتار شدیم» و دیگر الان جای بحث‌اش نیست. گرفتاری دیگری برای ما ایجاد شد و الا امروز در یک شرایط بهتری دولت را به اتمام می‌رساندیم. به هر حال آنچه می‌گوییم انجام دادیم در شرایط سخت جنگ و کرونا و خشکسالی بود. امسال خشکسالی هم به آن اضافه شده است. اگر کسی می‌خواهد راجع به دولت قضاوت کند، این سه را با هم و در کنار هم ببیند.»
با همه این‌ها عمر دولت تدبیر و امید روحانی به پایان راه رسید و ملت بزرگ ایران بهترین داورانی هستند که می‌توانند به بهترین شکل ممکن، آن را به قضاوت بنشینند. آنچه درباره دولت روحانی می‌توان گفت اینکه او از ابتدا با شعار تعامل با دنیا توانست دو دوره رأی مردم را متوجه خود کند، اما اکنون و پس از هشت سال به این نکته تلخ اعتراف می‌کند که نتوانسته است به اهداف خود برسد، این در حالی است که او آمده بود با تعامل، دیپلماسی و مذاکره همه موانع پیش روی ملت ایران را یکی پس از دیگری بردارد. اما اکنون پاسخی جز عذرخواهی مقابل ملت ایران ندارد! شاید برجسته‌ترین نکته سخنان روحانی همین عبرت گرفتن آیندگان از مشی و منش او در اعتماد به غرب و پیوند زدن نابجای همه مقدرات کشور به بیگانگان باشد. نکته‌ای که در آخرین دیدار هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب، در سخنان معظم له مشهود بود. «دیگران باید از تجربه‌های شما استفاده کنند. خب حالا یک تجربه را من به‌خصوص یادداشت کرده‌ام، حرفی است که من مکرّر [در گفتگو]با شما‌ها و با مردم تکرار کرده‌ام، حالا هم همان حرف را تکرار می‌کنم؛ این تجربه عبارت است از بی‌اعتمادی به غرب؛ آیندگان باید از این تجربه استفاده کنند. در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد؛ به ما کمک نمی‌کنند و هر جا بتوانند ضربه می‌زنند؛ آنجایی که ضربه نمی‌زنند، آنجایی است که امکانش را ندارند؛ هر جا امکان داشته‌اند ضربه زده‌اند؛ این تجربه بسیار مهمّی است. مطلقاَ نبایستی برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب موکول کرد و منوط کرد،، چون قطعاً شکست می‌خورَد، قطعاً ضربه می‌خورَد. شما‌ها هم هر جایی که کارهایتان را منوط کردید به [همراهی]غرب، ناموّفق ماندید؛ هر جایی که بدون اعتماد به غرب، خودتان قد عَلَم کردید و حرکت کردید موفّق شدید. نگاه کنید کار را؛ کارکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم این جوری است. هر جا شما موضوعات را به توافق با غرب و به مذاکره با غرب و با امریکا و مانند این‌ها موکول کردید، آنجا ماندید و نتوانستید پیش بروید؛ چون آن‌ها کمک نمی‌کنند، دشمنی [می‌کنند]، دشمنند دیگر؛ هر جا شما از آن‌ها قطع نظر کردید، خودتان راه افتادید و از شیوه‌های مختلف [استفاده کردید]-هزار راه وجود دارد و این جور نیست که یک راه [باشد]؛ نه، راه‌های مختلف وجود دارد؛ [اگر]انسان‌ها فکر کنند، راه‌های گوناگونی برای زندگی شخصی و اجتماعی و مدیریتی پیدا خواهند کرد- هر جا این جوری حرکت کردید، پیشرفت کردید.»