مهاجمان ِ طلبکار پاسخ گو هم نيستند

آرمان ملی- امید کاجیان: از وقتی که ماجرای پیمان صلح ابراهیم بر سر زبان‌ها افتاده و طی آن کشورهای عربی به صورت دومینو‌وار در‌صدد کاهش اختلافات و البته از سرگیری روابط با اسرائیل برآمده‌اند، بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا با این اوصاف، منطقه به محل تنش‌های بیشتر میان ایران و اسرائیل و این‌بار البته در آب‌ها تبدیل می‌شود؛ چرا‌که این پیمان راه را برای حضور اسرائیل در مرزهای دریایی ایران بیشتر باز می‌کرد. به‌خصوص که این روزها فعالیت‌های هسته‌ای ایران و غنی‌سازی‌های به مراتب بالاتر از برجام در حال شکل‌گیری است و این انگیزه رژیم صهیونیستی را دوچندان کرده است. در این رابطه شاهد انفجارهای چند‌باره‌ای مثل سایت نطنز و بعد از آن ترور فخری‌زاده و نقش اسرائیل در آنها بوده‌ایم. در کنار اتفاقاتی که رسانه‌ای می‌شوند بعضا گفت‌وگوهایی قابل‌تامل هم منتشر شده‌اند که نشان از پیچیدگی تنش‌ها داشته است. مثل محسن رضایی که گفته بود «قبل از این، از اسناد به کلی سری هسته‌ای ما سرقت شده است و قبل از آن چند ریزپرنده مشکوک آمدند و کار‌هایی انجام دادند». در کنار این موارد، ادعاهای عجیبی هم از سوی احمدی‌نژاد در‌باره اسناد تورقوزآباد و سوراخ کردن سقف سازمان فضایی مطرح شده است. هرچند وزارت اطلاعات آن تکذیب کرده است. 
 نبرد کشتی‌ها 
و حالا یک کشتی اسرائیلی دیگر و یک اتهام واهی دیگر به ایران. این اتهام که تهران عامل حمله به کشتی اسرائیلی چند روز پیش در دریای عمان بوده که 2 کشته رومانیایی و بریتانیایی به همراه داشته است؛ مساله‌ای که البته مقامات کشور به شدت آن را تکذیب می‌کنند. اما درست در چنین شرایطی که ایران متهم به حمله به کشتی اسرائیلی شده است،‌ اسحاق جهانگیری در آخرین سخنرانی و اظهاراتش در لباس معاون اول پرده از ابعاد اتفاقات دیگری بر‌می‌دارد و می‌گوید: «هیچ کس از ما نپرسید که چگونه نفت فروختید؟ ترامپ ایستاد و نگذاشت یک بشکه نفت فروخته شود و به ۱۲ نفتکش ما آسیب زدند و آنها را منفجر کردند. اسرائیل آدم می‌فرستاد داخل نفتکش ما و آن را منفجر می‌کرد.» این در حالی است که تا پیش از این کمتر کسی خبر از حمله و آسیب به 12 نفتکش ایرانی داشت؛  موضوعی که نشان می‌دهد جنگ نفتکش‌ها مدت‌هاست رنگ و شکلی حقیقی به خود بخشیده‌ است. داستان صدمه دیدن نفتکش‌های ایرانی به غیراز 12 موردی که جهانگیری به آن اشاره می‌کند ابعاد دیگری هم دارد .
 صدمه‌ به کشتی‌های اسرائیلی و ایرانی


همانطور که گفته شد بعد از اقدامات طرح صلح ابراهیم همانگونه که انتظار می‌رفت ابعاد رفتاری ایران و اسرائیل پیچیده‌تر شد؛ هر‌از‌گاهی در رسانه‌ها، موضوع حمله به یک کشتی اسرائیلی و ایرانی مطرح می‌شد اما هیچ‌یک مسئولیت آسیب‌دیدن کشتی‌های مقابل را نمی‌پذیرفت. مثلا انفجاری که در نیمه اسفندماه سال گذشته در کشتی باری اسرائیلی رخ داد و در ادامه‌اش مقامات اسرائیلی از نقش ایران در آن خبر دادند یکی از آنها بود. هرچند ایران آن را تکذیب کرده و مقامات کشورمان با تصاویری از پهپادشان در حال تصویربرداری از این کشتی اعلام کرده‌اند: عامل انفجار در کشتی اسرائیلی ناشی از حمله خارجی نبوده است، بلکه عناصری از داخل این کشتی دست به عملیات جعلی زده‌اند. این در حالی است که مقامات اسرائیلی به‌صراحت از اقدام خرابکارانه گروه‌های مورد حمایت ایران در این ماجرا خبر داده‌اند و اینکه قطعا بعد از بررسی پاسخ آن را می‌دهند. در چنین شرایطی بود که چند روز بعد، خبر حمله به کشتی تجاری ایران در آب‌های مدیترانه شنیده شد؛ اتفاقی که بلافاصله اذهان را به سمت همان «پاسخ» هدایت می‌کرد. بیستم اسفند بود که کشتی کانتیربر «ایران شهرکرد» مورد حمله قرار گرفت. در همین رابطه سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه گفت: جایی که این اقدام رخ داده اولین انگشت اتهام را متوجه اسرائیل می‌کند و رفتارهای تجاوزکارانه این رژیم این فرض را قوت می‌بخشد. فروردین 1400 کشتی ایرانی ساویز نزدیک سواحل جیبوتی در دریای سرخ نیز مورد حمله قرار گرفت. ظاهرا روز قبل از حادثه یک فروند بالگرد ناشناس به مدت
 ۵ تا۱۰ دقیقه به گشت‌زنی در اطراف کشتی ساویز پرداخت. روز حادثه نیز پس از گذشت حدود ۴ ساعت از حمله به کشتی، از ساعت ۱۰ تا ۱۱ صبح به وقت محلی دو فروند شناور تندرو  ناشناس در نزدیکی کشتی به گشت‌زنی پرداختند. تیرماه امسال اما حمله به یک کشتی اسرائیلی در اقیانوس هند رسانه‌ای شد؛ کشتی مذکور در بندر جده پهلو گرفته بود و بعد از حرکت قصد عزیمت به سوی سواحل امارات را داشت. رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرده بودند این کشتی درمالکیت آیال‌عوفر سرمایه‌دار اسرائیلی است و بازهم ادعاها‌ در‌باره احتمال نقش کشوری مثل ایران ادامه داشت.‌ حالا در جدیدترین اتفاقات، هشتم مرداد دوباره خبر از حمله به یک کشتی اسرائیلی در سواحل عمان شنیده می‌شود.  اما این‌بار با این تفاوت مهم که در این حمله دو نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند. دو فرد کشته شده شهروندان بریتانیا و رومانی بوده‌اند. گفته شده این حمله توسط یک پهپاد انتحاری صورت گرفته است. شبکه العالم صداوسیما در این باره گفته است حمله به این کشتی اسرائیلی، واکنشی به حمله اسرائیل به فرودگاه ضبعه سوریه است. بلافاصله بعد از این وزیر خارجه اسرائیل ایران را مسئول حمله دانسته و گفته است که ایران  «شایسته واکنش سخت» است. در همین رابطه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در بیانیه‌ای ایران را متهم به حمله به نفتکش اسرائیلی در ساحل عمان کرده و قول داده است که «پاسخی مناسب» به این حمله در راه است. دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا نیز اعلام کرده که به باور دولت لندن، ایران پشت حمله به این نفتکش بوده و این کار «حمله‌ای عامدانه و نقض فاحش قوانین بین‌المللی» است. 
 احضار دوسفیر ایران
این در حالی است که رومانی و انگلیس هر دو سفرای ایران را احضار کردند . وزارت خارجه رومانی در بیانیه‌ای در همین زمینه مدعی شد: رومانی قاطعانه حمله پهپادی به کشتی «مرسر استریت» را محکوم می‌کند و آن را مطلقاً غیر قابل قبول می‌داند. در نتیجه این حمله، کاپیتان این کشتی که شهروندی رومانیایی بود کشته شد. بخارست از مقامات ایرانی می‌خواهد که بدون هیچ تاخیری در این زمینه توضیح بدهند. در همین راستا، سفیر ایران به این وزارتخانه احضار شده است. وزارت امور خارجه انگلیس با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد محسن بهاروند، سفیر ایران در لندن در پی حمله به کشتی «مرسر استریت» متعلق به شرکت اسرائیلی در 30 جولای حین سفر از تانزانیا به امارات متحده عربی در اقیانوس هند، احضار شد. وزارت امورخارجه انگلیس نوشت: ایران باید فورا اقداماتی را که صلح و امنیت بین المللی را به خطر می‌اندازند، متوقف کند و تاکید کرد که کشتی ها باید بتوانند آزادانه و طبق قوانین بین‌المللی به دریانوردی بپردازند. البته ناگفته نماند ایران نیز سفرای این دوکشور رومانی وانگلیس را بعد از‌ این فراخواند که البته در غیاب سفیر انگلیس در واقع کاردار این کشور احضار شد. در همین رابطه یک مقام مسئول کشور در خصوص تهدیدات و اتهام‌های مطرح شده علیه ایران در ارتباط با سانحه کشتی اسرائیلی در دریای عمان به «نورنیوز» گفته است: اگرچه ایران، تهدیدات مقامات غربی و رژیم صهیونیستی را بیشتر ژست‌های تبلیغاتی قلمداد می‌کند؛ اما انجام هرگونه اقدام علیه منافع و امنیت ملی ایران با پاسخ شدید و قاطع روبه‌رو خواهد شد و مسئولیت تبعات آن نیز مستقیما متوجه واشنگتن و لندن است. در حالی‌که مقامات ایران ادعاهای مطرح‌شده را واهی می‌دانند و به روشنی آن را تکذیب کرده‌اند اما در چنین شرایطی جهانگیری خبر از حمله چند‌باره به نفتکش‌های ایرانی و انفجار آنها از سوی اسرائیل طی مدت گذشته داده است.‌ باتوجه به شدت تنش‌ها و اینکه این‌بار علاوه‌بر اسرائیل، آمریکا و انگلیس نیز به صراحت ایران را عامل حمله اخیر به کشتی اسرائیلی مذکور می‌دانند و انگشت اتهام خود را به سمت تهران نشانه گرفته و از پاسخ احتمالی نسبت به این ماجرا سخن می‌گویند به نظر می‌آید دیگر مذاکرات احیای برجام لا‌اقل طی این چند هفته موضوعیتی ندارد و یکی از عمده‌ترین عواقب اتفاقات اخیر، آن است که بار دیگر احیای برجام- که پیش‌تر بیان شده بود به دلیل مخالفت شورای عالی با توافق اولیه معلق مانده و احتمالا دولت بعدی رئیسی باید آن را از صفر شروع کند- با اما‌و‌اگرهای بیشتری روبه‌رو شود‌.‌ اکنون بیش از هر زمان دیگری در این ماجرای دریایی، مساله مذاکره و رفع تحریم در محاق قرار گرفته است و چه‌بسا یک‌بار دیگر اقدامات قهری و پرهزینه دوطرف جای مذاکرات آتی را بگیرد.