روزنامه آفتاب یزد
1400/05/13
کلاهبرداری به نام اینترنت ماهواره‌ای
آفتاب یزد - گروه شبکه: پس از تصویب طرح صیانت از کاربران فضای مجازی در مجلس، موضوع اینترنت ماهواره‌ای در کشور داغ شده است تا جایی که سودجویان علی رغم اینکه هنوز تحت پوشش کامل این فناوری نیستیم وارد این عرصه شده و از طریق فروش تجهیزات ماهواره‌ای از مردم کلاهبرداری می‌کنند.اینترنت ماهواره‌ای به قابلیت دریافت و انتقال داده‌ها از دیش‌های ماهواره‌ای کوچک در سطح زمین و ارتباط با ماهواره‌های مخصوص موجود در فضا می‌گویند. اینترنت ماهواره‌ای فناوری نوین محسوب نمی‌شود و سال‌هاست از این روش برای تحت پوشش قرار دادن مناطق با دسترس سخت استفاده شده است. اما آنچه موجب توجه بیشتر در یکسال اخیر به این فناوری شده، این است که یک شرکت آمریکایی این فناوری را اصلاح کرده و قصد دارد با فرستادن هزاران ماهواره استارلینک به مدارهای پایینی زمین، امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت و ارزان‌تر را در بسیاری از نقاط جهان فراهم کند. در واقع به گفته کارشناسان حوزه فناوری این گونه از اینترنت، انقلاب مهمی در عرصه فناوری و عرصه ارتباطات ایجاد می‌کند و بحث‌هایی نظیر فیلترینگ را به کلی از میان خواهد برد. حال از آنجا که طرح صیانت در کشورمان تصویب شده و نگرانی‌هایی را بابت اینترنت در میان مردم به وجود آورده، با مطرح شدن اینترنت ماهواره‌ای این امید در میان آن‌ها به وجود آمده که می‌توانند اینترنتی پرسرعت و بدون فیلتر را داشته باشند به خصوص آنکه اخیرا تصویری از وسایل مورد نیاز برای دریافت اینترنت ماهواره‌ای در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. این در حالی است که اگرچه ورود این فناوری به کشور دور از انتظار نیست اما همانطور که عنوان شد هنوز تحت پوشش کامل آن نیستیم و مهم‌تر آنکه هیچ دستگاه گیرنده اینترنت ماهواره‌ای وارد کشور نشده است. متاسفانه با توجه به این نکته برخی از سودجویان از نگرانی‌های مردم بابت اینترنت سوءاستفاده کرده و تجهیزاتی را به نام اینترنت ماهواره‌ای که بی‌شک کلاهبرداری است به مردم می‌فروشند.
> هیچ دستگاه گیرنده اینترنت ماهواره‌ای وارد کشور نشده است
در این راستا مهدی محبی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی گفت: «هنوز دستگاه گیرنده اینترنت ماهواره به صورت رسمی یا غیر رسمی وارد کشور نشده و حتی شهرهای پیشرو ارتباطی منطقه مانند دبی نیز این دستگاه را وارد نکرده‌اند.» به گزارش ایلنا، محبی معتقد است هر چند هنوز کشورهای منطقه تجهیز به دستگاه‌های گیرنده نشده‌اند، اما بدون شک باید برای تامین تجهیزات مورد نیاز این فناوری آماده باشیم. وی تصریح کرد: «معمولا کشور ما در برابر ورود فناوری‌های مخابراتی و ارتباطی جدید مقاومت و مخالفت از خود نشان می‌دهد.» به گفته وی؛ اما بهترین تصمیم این است که دستگاه‌های حاکمیتی زمینه ورود رسمی تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای را فراهم کند، در غیر این صورت اجازه فعالیت قاچاقچیان را داده است. رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی توصیه کرد: «برای شناخت بهتر این تکنولوژی ابتدا اجازه ورود و استفاده از تجهیزات مربوطه به دستگاه‌های خاص داده شود و پس از آن ورود تجهیزات به صورت رسمی برای تمامی متقاضیان آزاد شود.»
> اینترنت ماهواره‌ای شاید تا یک سال دیگر به کشور ما بیاید
عضو شورای عالی فضای مجازی هم با تاکید بر اینکه نباید به واسطه فناوری‌های نوین مانند اینترنت ماهواره‌ای توسعه، تنظیم‌گری و مقررات‌گذاری فضای مجازی را کند یا متوقف کنیم، اظهار کرد: «همواره فناوری‌های جدید عالم گیر
در راه هستند و خواهند بود، بدون شک وفاق بین‌المللی برای
مواجهه قانونی با این پدیده‌ها شکل خواهد گرفت. رسول جلیلی با بیان اینکه نمی‌توان ظهور فناوری‌های جدید مانند اینترنت ماهواره‌ای را از نظر دور داشت، اظهار کرد: «اینکه فناوری‌های نوین در کوتاه مدت یا بلند مدت به کشور ما هم بیایند متصور است و نمی‌توان آن‌ها را دور از نظر داشت.» وی ادامه داد: «اینترنت ماهواره‌ای ممکن است تا یک سال دیگر به کشور ما بیاید، اما نباید به واسطه آن، توسعه، مقررات‌گذاری و انتظام فضای مجازی، کند یا متوقف شود. به عبارت دیگر نباید بگذاریم ترس از فناوری نوین قدرتمند، قانونگذاری را متوقف کند.» به گفته جلیلی؛ البته در قانونگذاری سازگاری و همسو بودن آن با فناوری نوین باید مورد توجه قرار گیرد در غیر این صورت عملی نخواهد بود. وی تصریح کرد: «مردم طبیعتا آزاد هستند از هر فناوری، متناسب با نیاز یا علاقمندی خود استفاده کنند، مشهود است این آزادی عمل برای آحاد مردم وجود دارد، اما باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که هر فناوری تهدیدات و امکان سوءاستفاده به همراه دارد.» جلیلی از جمله مواردی که می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد و تهدید محسوب شود را آزادی فردی، حریم خصوصی و همچنین امنیت شخصی یا اجتماعی برشمرد. وی معتقد است؛ وجود قانون و مجاری قانونی برای مقابله با این سوء استفاده‌ها ضروری است. جلیلی افزود: «برای مردم باید این شرایط را فراهم کنیم که بر اساس قانون در هنگام وقوع هر کدام از موارد عنوان شده، محلی برای رجوع و دادخواهی داشته باشند.» وی با تاکید بر اینکه این حداقل انتظار مردم از مراجع قانونگذار و قانونی برای حمایت است، اظهار کرد: «اگر قانون مورد نیاز برای حمایت از مردم در هنگام خطر یا احساس خطر یا نقض حریم خصوصی یا سوء استفاده یا جرم وجود نداشته باشد، آن‌ها در معرض ظلم قرار می‌گیرند و ظالم متکی بر قدرت و ثروت و اقتدار فناوری یا رسانه‌ای، خود را پاسخگو نمی‌داند.» جلیلی به ذکر مثالی در این ارتباط پرداخت و گفت: «به طور مثال تا قبل از آنکه قانونی در خصوص رمز دوم یا به اصطلاح رمز پویا در نظام بانکی تصویب نشده بود و بانک‌ها ملزم به رعایت این فناوری نشده بودند، بسیاری هدف کلاهبرداری و سرقت قرار می‌گرفتند، این قانون چتر حمایتی را برای مردم جهت محفاظت در برابر جاعلان و سارقان فراهم کرد.»
وی با یادآوری اینکه تهدیدات اینترنت ماهواره‌ای فقط مختص ایران نیست، اظهار کرد: «تمام کشورهای دنیا با توجه به وسعت و همه‌گیری این فناوری در معرض تهدید نقض حکمرانی هستند و بدون شک وفاق بین‌المللی برای مواجهه قانونی با این پدیده‌ها شکل خواهد گرفت.» جلیلی ادامه داد: «هیچ کشوری نمی‌پذیرد، یک شرکت امریکایی بیاید و سرویسی ارائه دهد که بی‌هیچ چارچوبی حاکمیت کشورشان را نقض کند. این نگاه نیز نباید وجود داشته باشد که اگر فناوری نوظهوری بیاید کشور ما مقهور واقع میشود و به عنوان یک ملت سرافراز، تسلیم حکمروایی بیگانه میشود.» جلیلی تاکید کرد: «علاوه بر راه حل‌های بومی خود که از استعدادهایمان بر خواهد آمد، در تعامل بین‌المللی همراه دیگر کشورها در مواجهه با تهدید احتمالی این فناوری بر خواهیم آمد، بنابراین نیاز است علاوه بر تلاش در همکاری در تدوین قوانین بین‌المللی، قوانین و مقررات ملی خود را داشته باشیم.»
> کلاهبرداری با فروش تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای
از سوی دیگر یک کارشناس فناوری اطلاعات درباره چالش‌های حضور اینترنت ماهواره‌ای در ایران آن هم در شرایطی که استفاده پایدار آن به زودی امکان‌پذیر نیست، گفت: «این فناوری از نظر قیمتی برای کاربر خانگی نمی‌صرفد و تجهیزات آن هم به‌صورت قاچاق وارد میشود و اگر هم وارد ایران شود، باید دید آیا آن شرکت آمریکایی به ایران سرویس می‌دهد یا نه.» میلاد نوری در گفت‌وگو با ایسنا درباره اینترنت ماهواره‌ای بیان کرد: «اینترنت ماهواره‌ای استارلینک یا هر شرکت دیگری که بخواهد به این حوزه وارد شود، پروژه جذابی با پوشش سراسری در جهان است و ربطی به ایران هم ندارد که ایران و چند کشور آسیایی را پوشش داده باشند. طبق اعلام ایلان ماسک به‌عنوان مالک شرکت پروژه استارلینک، تا سپتامبر یعنی شهریور و مهرماه در ایران، ماهواره‌های این شرکت تا ۴۰ درصد به فضا پرتاب میشود و الان تعداد این ماهواره‌ها کمتر است.» وی ادامه داد: «مکانیزم کار اینترنت ماهواره‌ای این است که یک دیش دارد که به سیگنال‌های ماهواره‌ها وصل میشود و به‌صورت خودکار می‌چرخد و قوی‌ترین سیگنال‌ها را می‌گیرد. هزینه اولیه این تجهیزات ۴۹۹ دلار است و ماهیانه هم یک آبونمان شارژ ۹۹ دلاری دارد که در حال حاضر برای کاربر خانگی در ایران عدد بالایی است. اما این سرویس به قدری کیفیت بالایی از نظر سرعت اینترنت دارد که می‌توانید در یک ساختمان بین ۲۰ تا ۲۵ واحد آن را تقسیم کنید که در آن صورت قیمت و کیفیت آن نسبت به سرویس‌هایی که الان استفاده می‌کنیم، به‌صرفه‌تر است.»
> واردات تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای قاچاق حساب میشود
این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه برای استفاده از سرویس اینترنت ماهواره‌ای چند شرط وجود دارد، افزود: «ابتدا باید تجهیزات اتصال به استارلینک را بخرید. اگر کشور ما اجازه نداشته باشد از این تجهیزات استفاده کند، واردات این تجهیزات قاچاق حساب میشود که هم ممکن است جرمی برای خرید و فروش و استفاده آن در داخل ایران در نظر گرفته شود و هم تعرفه‌اش از ۵۰۰ دلار اولیه بالاتر می‌رود.» نوری ادامه داد: «زمانی که این تجهیزات وارد شد، برای استفاده از سرویس و دریافت کیفیت مطلوب اینترنت ماهواره‌ای، آنتن شما باید همزمان به سه ماهواره وصل شده باشد. این ماهواره‌ها هنوز در فضای ایران و اطراف کشور به اندازه‌ای نیست که آنتن‌ها به هر جهت بچرخد تا به سرویس وصل شوید. یک سایت برای ثبت‌نام این سرویس هست که به وب‌سرویس‌های مکان‌محور گوگل وصل است و اسم هر کشور و شهرهای ایران هم در این لیست وجود دارد. خیلی‌ها به این لیست استناد کردند که کل ایران را پوشش داده، اما این صحیح نیست. اگر هم بعضی نقاط ایران را پوشش دهد، دستگاه باید در جهت‌های مختلف به سه ماهواره وصل شود، بنابراین اینطور نیست که با دسترسی به تجهیزات به‌راحتی به اینترنت وصل شوید.»
> حضور شرکت‌های آمرکایی در ایران با تحریم مواجه است
وی درباره چالش‌های حضور اینترنت ماهواره‌ای در ایران توضیح داد: «اول اینکه سرویس متعلق به یک شرکت آمریکایی است و شاید همان زمان که کاربر بخواهد آبونمان بخرد، به دلیل تحریم‌ها به کاربر ایرانی سرویس ندهد. اگر هم سرویس بدهد، طبق یک سری معاهده‌های بین‌المللی که ایران جزو آن‌هاست، وقتی قرار است خدمات ماهواره‌ای در کشوری ارائه شود، باید از ایران مجوز بگیرد و اینطور نیست که در مقابل دولت ایران بایستند و ماهواره‌هایشان را برای مردم ایران ارائه دهند. اگرچه ماهواره‌های اینترنتی نسبت به ماهواره‌هایی که کاربردهای دیگری دارد، در ارتفاع پایین‌تری قرار گرفته و اگر دولت و حکومتی اجازه استفاده ندهد و اینها بخواهند جلویش بایستند، می‌تواند ماهواره‌ها را ثابت کند.» این کارشناس فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: «بنابراین اینترنت ماهواره‌ای در ایران، اولا از نظر قیمتی برای کاربر خانگی نمی‌صرفد، دوم اینکه تجهیزات آن به‌صورت قاچاق وارد میشود و دسترسی به آن سخت است، اگر هم وارد شود باید دید آیا آن شرکت آمریکایی خودش به ایران سرویس می‌دهد یا نه. چون لوکیشن این دستگاه‌ها قابل شناسایی و ردیابی است و اینطور نیست که به اسم یک کاربر ترکیه‌ای خرید کنید و بتوانید در ایران از آن استفاده کنید، باید دید آن شرکت چقدر محدودیت ایجاد می‌کند. مهم‌تر از همه اینکه کشور ما به این سرویس مجوز نخواهد داد، آن هم در شرایطی که طرح صیانتی تصویب می‌کنیم که جلوی آزادی کامل اینترنت را بگیریم.»
> کلاهبرداری خرید و فروش تجهیزات در کانال‌های تلگرامی
نوری درباره خریدوفروش تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای در روزهای اخیر بیان کرد: «بسیاری از کاربران به‌دلیل جو احساسی که بر اثر طرح صیانت حاکم شده، عجولانه این اخبار را دنبال می‌کنند و همین باعث شده یک سری کانال‌های تلگرامی و سایت‌ها به‌صورت کلاهبرداری تجهیزات بفروشند و معمولا هم هزینه آن را به‌صورت رمزارز از کاربران می‌گیرند که قابل ردیابی نباشد. مردم باید آگاه باشند، در هیچ کشوری ارائه تجهیرات به این صورت که در کانال‌های تلگرامی آمد و بستری برای کلاهبرداری شده، اتفاق نیفتاده است.» وی درباره امکان جلوگیری از اینترنت ماهواره‌ای در ایران گفت: «اینترنت ماهواره‌ای یک تکنولوژی جدید است و باید ابتدا وارد و استفاده شود. در ماه‌های آینده هم ابتدا نسخه‌های اولیه آن با سرویس‌های حداقلی ارائه میشود و اگر بخواهد در دنیا به‌صورت پایدار مورد استفاده قرار گیرد، حداقل دو سال زمان می‌برد. اگرچه هر تکنولوژی بعد از یک مدت، با ضد خودش هم روبه‌رو میشود، اما به نظر می‌رسد طبق صحبت کارشناسان، به راحتی نمی‌توان با این فناوری مقابله کرد. اینکه آیا می‌توان پارازیت انداخت و یا آنتن‌های کاربران را ردیابی کرد، تا زمان راه‌اندازی نمی‌توان اظهار نظر دقیق کرد. با وجود این، اگر به صورت گسترده در سراسر جهان سرویس دهد، کار دولت‌ها و حکومت‌ها را سخت می‌کند.»
