روزنامه آفتاب یزد
1400/05/13
شوراهای اسلامی شهر یک درخت تناور ۲۲ساله است
دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی اظهار داشت: شوراهای اسلامی شهر نه یک نهال نوپا بلکه یک درخت تناور ۲۲ساله است. دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی گفت: شورای اسلامی یکی از ارکان دموکراسی شهری و ستون حکمروایی مطلوب است اما این نهاد که در بیشتر شهرهای جهان به ویژه کلانشهرها منشاء اثر مطلوب بوده، در کشور ما با مشکلات متعددی روبه‌روست. به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین نواقص، مربوط به شیوه و سازوکار انتخاب شوراها باشد.طباطبایی با اشاره به اینکه بیش از دو دهه از عمر شوراها می‌گذرد گفت: شوراها باید در بوته نقد و داوری قرار گیرد و این نهاد پس از طی این زمان باید قابلیت خوداصلاحی و توانایی حل چالش‌ها و نارسایی‌های خود را داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه سازوکار انتخاب شورای شهر در کشور ما سیاسی است اظهار داشت: شورای شهر در حالی‌که باید فنی و تخصصی باشد، اعضای آن، بیشتر افرادی سیاسی هستند که در یک فرایند سیاسی و توسط احزاب یا گروه‌های سیاسی به‌صورت فهرست برای انتخاب معرفی می‌شوند.
دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به اینکه قانون اساسی به صورت صریح و روشن شوراهای اسلامی شهر و روستا را دارای کارکردی غیر سیاسی دانسته تصریح کرد: مردم بدون آنکه تصویر شفافی از انتخاب خود داشته باشند و بدانند در آینده چه چیزی را باید مطالبه کنند دست به انتخاب می‌زنند. در اینجا ملاک نه تخصص و احاطه بر مسائل شهری است بلکه همگرایی
سیاسی است.
طباطبایی افزود: به نظر می‌رسد درصد کمی از اعضای شورا به دلیل توانایی ارتباط با سطوح بالاتر مدیریت و حاکمیت، سیاسی باشند اما وزن شورا یقیناً باید تخصصی و انتخاب آن‌ها براساس اشرافیت بر مسائل شهری باشد.
وی تاکید کرد: با نگاهی به مدیریت شهر اعم از شورا و شهرداری در کلانشهرهای پیشرفته جهان مانند نیویورک، لندن، توکیو یا شانگهای، متوجه این نکته می‌شویم که اکثریت اعضای این شوراها دارای تخصص‌های مرتبط با حوزه مدیریت شهری مانند؛ برنامه‌ریزی شهری، اقتصاد شهری، شهرسازی، معماری، جامعه‌شناسی شهری، روانشناسی شهری، توسعه، جغرافیای شهری، اقتصاد، حقوق، مدیریت، محیط زیست، عمران و... هستند.
وی افزود: لازم به ذکر است که تخصص‌های نام برده که شهر برای رشد و تعالی به آن‌ها نیاز دارد از اهمیت بالایی برخوردار بوده و این اهمیت دادن به تخصص بر دیگر مولفه‌ها حتی ملیت نیز می‌چربد به‌گونه‌ای که در شورای شهر لندن افراد متخصصی از کانادا یا آمریکای لاتین و منطقه کارائیب حضور دارند.
طباطبایی با اشاره به اینکه می‌توان از ظرفیت‌های علمی انجمن‌های علمی برای معرفی کاندیداها استفاده کرد، ادامه داد: متاسفانه این تشکل‌های تخصصی که دارای توان بالایی نیز هستند اصلا به بازی گرفته نمی‌شوند.
انجمن‌های علمی و تخصصی کشور، مانند انجمن برنامه‌ریزی شهری، انجمن شهرسازی، انجمن اقتصاد شهری، انجمن معماری، انجمن حمل‌ونقل شهری و دیگر گروه‌ها و تشکل‌های علمی و تخصصی صلاحیت لازم برای اظهارنظر تجزیه و تحلیل و حتی چینش فهرست اعضای شورای شهر را دارند اما در واقع آن‌ها از دور نظاره‌گر ماجرا هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه یکی دیگر از مشکلات مدیریت شهری به ویژه تهران بودجه شهری و به طور کل شیوه مدیریت شهر است، اذعان داشت: بودجه فقط یک سند مالی نیست بلکه بازتاب همه آمال و آرزوهای شهر برای رسیدن به توسعه پایدار است. در شهرهای کشور ما برای غلبه بر مشکلات هر سال سقف بودجه را افزایش می‌دهند در حالی که بودجه باید هدفمند باشد.
دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه اساس بودجه‌ریزی در شهرهای کشور ما سیاسی است و شورای شهر به‌جای آنکه بودجه را برای مردم تصویب کند در حقیقت آن را برای شهرداری مصوب می‌کند، تصریح کرد: مردم و شهروندان اساساً در هیچکدام از مراحل بودجه اعم از پیشنهاد، تنظیم، تصویب و اجرا نقشی ندارند و در واقع دلیل اینکه شهروندان تمایلی به سرمایه‌گذاری در شهر ندارند نیز از همین جا
ناشی میشود آن‌ها بودجه را مربوط به خودشان نمی‌دانند.
وی پیرامون درآمدهای ناپایدار شهری اذعان داشت: چالش بزرگ دیگر مجموعه مدیریت شهری کشور از جمله شوراها، تدوین سازوکاری جدید برای ارتقاء درآمدهای پایدار شهری است. درآمد پایدار رکن اساسی توسعه پایدار است.
مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه بودجه تهران در سه سال از ۹۸ تا ۱۴۰۰ بیش از ۱۵۰ درصد افزایش داشته است، افزود: بدون تردید مدیریت شهری نمی‌تواند این چنین بودجه انبساطی را با اتکا به درآمدهای پایدار نوشته باشد بلکه در حقیقت شهر فروشی پشتوانه آن‌ها در تدوین چنین بودجه‌ای بوده است. شهرداری تهران در حالی در بودجه ۱۴۰۰ انتظار دارد از محل فروش اموال غیر منقول ۲ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند که در بودجه ۹۹ از ۱۶۰۰ میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده از این بخش تنها حدود یک چهارم آن را توانست محقق کند. یعنی حتی در فروش اموال خود هم تبحر و تخصص کافی نداشت.
طباطبایی تاکید کرد: مطالعات نشان می‌دهد که سهم عوارض ساختمانی از درآمد شهرداری‌ها در سالیان اخیر در کلانشهرهای کشور مانند تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و قم بیش از ۶۰ درصد و گاهی ۷۰ درصد بوده در حالی که در کلانشهرهای جهان این رقم زیر ۲۰ درصد است.
وی با تاکید بر اینکه شورای آینده باید عزمی جزم برای مقابله با شهرفروشی داشته باشد و سرانجام مسیر انحرافی اداره شهر را اصلاح کند، افزود: در بسیاری از شهرهای جهان بودجه به صورت هدفمند هزینه میشود به عنوان مثال در پورتلند آمریکا هیچگاه بودجه عمومی شهرداری که از محل عوارض و مالیات‌های اخذ شده از شهروندان به دست آمده صرف مسائلی مانند توسعه مترو یا ساخت سایر زیرساخت‌ها نمی‌شود. این شهر بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را صرف ساخت یک مرکز همایش کرده که یک دلار آن از محل بودجه عمومی شهرداری نبوده است.
طباطبایی با اشاره به اینکه مدیریت شهری آتی و بویژه شوراها باید به چنین حوزه‌های چالشی ورود کرده و عافیت‌طلبی را کنار بگذارند، عنوان کرد: شوراها باید روابط بین دولت و شهرداری را بازتعریف کنند. صرف پیگیری لایحه درآمدهای پایدار کافی نیست. این لایحه چنانچه تصویب نهایی هم شود تنها بخشی از مشکلات شهرداری را حل خواهد کرد و بنابر برخی تخمین‌ها حدود ۳ هزار میلیارد تومان به بودجه شهرداری تهران اضافه خواهد کرد.
