روزنامه آرمان ملی
1400/05/19
پتروشيمي‌ها فشار صادرات نفت را برمي‌دارند
آرمــان‌ملــی- محمدسیاح: پیش بینــی‌ها از روند تقاضای نفت نشان می‌دهد از سال 2030 با افت شدیــد تقاضای جهانی نفت و جایگزیــن شــدن انرژی‌های تجدیدپذیـر مـواجه خواهیم بود و پس از آن، بـازارهــای جهانی به سمت مواد پتروشیمیایی روی می‌آورند بنابراین پتروپالایشگاه در آینده نقش اصلی را در مبادلات جهانی به خــود اختصاص خواهند داد .صنعت پالایـش نفت به غیر از سودآوری مشخصی که تابع کیفیت محصولات با توجه به استانداردهای سوخت تولیدی است. در تمام دنیــا به‌عنوان حلقه واسطی است که امنیت تقاضای نفت را بــرای شرکت‌های تولیدکننده‌ای که خدمات بالادست و پایین‌دست نفت را با هم ادغام کرده‌اند، فراهم می‌آورد. علاوه بر این امنیت عرضه خوراک صنایع پتروشیمی را برای شرکت‌هایی تضمین می‌کند که در زمینه پایین‌دست فعال هستند. یعنی حلقه پالایش از این بعد که حلقه واسطی است که سود اقتصادی بالادست و پایین‌دست نفت را تضمین می‌کند دارای اهمیت راهبردی است. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان در شرایطی که سیاست‌های نفتی تمرکز خود را به بازگشت به بازار جهانی نفت و گرفتن سهم پیشین خود از این بازار معطوف کرده و موافقان این تفکر بر لزوم ظرفیت سازی برای این سهم خواهی تاکید دارند شاید تغییر رویکرد دولت به سمــت توسعه پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها مسیری است که علاوه بر تامین درآمدهای ارزی در اینده نیز این درآمدها را تضمین می‌کند. اگرچه که به گفته تحلیلگران آنچه بیش از سرمایه گذاری و توسعه پتروپالایشگاه‌ها اهمیت دارد تلاش برای بازاریابی و امکان فروش محصولاتی است که می‌تواند درآمدهای ارزی را برای کشور به ارمغان بیاورد. حسن مرادی، کارشناس انرژی در این باره به «آرمان‌ملی» گفت: «در شرایط فعلی آن چیزی که برای کشور حیاتی است تحصیل ارز صادراتی است. احداث پتروپالایشگاه یا گسترش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برنامه‌ای زمان‌بر هستند که کمتر از ۵ تا ۱۰ سال تحقق نمی‌یابند. بنابراین در حال حاضر آنچه برای دولت حیاتی است به‌ویژه دولتی که با کسری بودجه هم مواجه است و در شروع کار خودش نیاز دارد تا یکسری از هزینه‌ها انجام بدهد؛ مهمترین چالش، بدست آوردن ارز خارجی است.» او ادامه داد: «این ارز هم به دست نمی‌آید به جز فروش نفت خام که بتوانیم در کوتاه‌مدت و زمان بسیار مختصر از نفت را صادر و از درآمد آن استفاده کنیم تا بتوانیم طرح‌های کشور را به اجرا برسانیم، اما این کار به یک بن‌بستی به نام تحریم‌ها خورده است که دولت باید استفاده از تجربه دولت گذشته کمک بگیرد و ببیند چه راه‌هایی می‌تواند برای دور زدن یا مهار تحریم‌ها داشته باشد تا بتواند حداقل نفت خود را در بازار جهانی به‌فروش برساند و از منافع آن منتفع شود.» مرادی اظهار کرد: «بنابراین اگرچه در اهداف بلندمدت ما پتروپالایشگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و تبدیل نفت به فرآورده و استفاده از محصولات پتروشیمی و ده‌ها راه‌حل دیگر وجود دارد، اما آنچه در برهه زمانی فعلی به شدت مورد توجه قرار دارد فروش نفت خام و تحصیل درآمد از آن صادرات است.»تضمینی برای توسعه صادرات نیست
مرادی در پاسخ به این سوال که جهان با کاهش تقاضا به‌ویژه در دوره اپیدمی کرونا مواجه شده است و همچنین از دست رفتن جایگاه ایران در بازار نفت جهان به دلیل تحریم‌ها، چه تضمینی وجود دارد که نفت ایران بتواند به فروش برود تا انتظارات درآمدی ارزی را برآورده کند؛ گفت: «هیچ تضمینی در این زمینه وجود ندارد، دولت باید به صورت روزانه و با شتاب تلاش کند که اگر این تلاش‌ها به ثمر برسد می‌تواند درآمد ارزی بیشتری تحصیل کند ولی این به معنای آن نیست که اگر تلاشی برای فروش نفت انجام بدهیم حتما به این موفقیت برسیم، اما با این حال نباید از تلاش دست برداشت و باید در همه زمینه‌ها حرکت کنیم.» او در پاسخ به این سوال که در تحریم‌ها به‌ویژه از زمانی‌که شدت فشارها با بیشتر و کاهش فروش نفت کاهش یافت؛ توسعه بخش پتروشیمی و پتروپالایشگاه‌ها را چطور می‌بینید، آیا در این زمان توسعه این بخش موفقیت‌آمیز بوده است، تصریح کرد: «پالایشگاه‌های قدیمی نیازمند اورهال هستند و راندمان بسیار پایینی دارند و این راندمان در حدود ۲۸ درصد است، بنابراین باید به فکر پالایشگاه و پتروپالایشگاه‌های جدید باشیم. اینکه چقدر می‌توانیم موفق باشیم باز هم بسته به میزان تلاش و کانال‌هایی است که به سمت آنها دست دراز می‌کنیم.» این کارشناس انرژی افزود: «در مورد پتروشیمی‌ها موفقیت‌های نسبی در کشور وجود داشته و بخشی از نفتمان را هم به کالای پتروشیمی تبدیل کردیم و تا حالا هم به نوعی موفق بوده‌ایم، اما برای ادامه موفقیت و تداوم این مسیر باز هم نیاز به سرمایه‌گذاری است و باید از همه توان داخلی و خارجی، نیروهای متخصص، توان شرکت‌های داخلی و فناوری نو و دانش بنیان کمک بگیریم تا بتوانــیم محصولات پالایشگاهی بویژه پتروشیمی را تبدیل کنیم و از تبدیل آنها چرخه صنایع پایین دستی را فعال کنیم.»
بازاریابی مشکل مهم صادرات نفت
مرادی در پاسخ به این پرسش که توسعه زیرساخت‌های استخراج و صادرات نفت در کشور را چطور می‌بینید؛ گفت: «در حال حاضر با توانی که در داخل کشور داریم مشکل چندانی توسعه نداریم، مشکل اصلی بازاریابی است و حتی ممکن بخشی از نفتمان هم آماده صادرات باشد و از این رو نه تنها مشکلی در صادرات نداریم بلکه پایانه‌های‌مان هم آمادگی کامل دارند، فقط نیاز به بازاریابی داریم تا ببینیم چه محصولی را به چه بازار می‌توانیم صادر کنیم.» این کارشناس انرژی در واکنش به اینکه گفته میشود ایران در صنعت نفت از زیرساخت مناسبی برخوردار نیست و ظرفیت کافی برای استفاده حداکثری از منابـع نفتی را ندارد و نمونه آن را در برداشت حداکثری میادین مشترک از سوی قطر در پارس جنوبی می‌بینیم، را چقدر درست می‌دانید، افزد: «بله این موضوع درستی است، بعد از تحریــم و قطعنامه نشان دادیم که نیروی مهندسی و کارکشته و فنی کشور توان بسیار بالایی دارد و به سرعت می‌تواند جایگزین کند، بنابراین اگر زمینه صادرات فراهم شود مشکلی برای تجهیز داخل نداریم و با توانمندی‌هایی که داریم قادر خواهیم بود نیاز خارجی را فراهم و ظرفیت‌های جدیدی را هم خلق کنیم.» در شرایط حاضر تحریمی به‌نظر می‌رسد فرآیند صادرات نفت برخلاف همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها در بن‌بست تحریم قرار گرفته ضمن اینکه ایران جایگاه خاص در بازارهای جهانی نفت را هم از دست داده است؛ در این شرایط شاید توسعه پتروشیمی و پتروپالایشگاه‌ها بهترین راهی باشد که منابع نفتی در آنها با تبدیل به محصولاتی که در تحریم نیستند ارزآوری بیشتری نسبت به نفت خام داشته باشد. از طرفی تکیه بودجه ایران بر نفت نشان داد این بخش درآمدی بسیار شکننده و در معرض هدف تحریم‌ها قرار دارد و نمی‌تواند منبعی مطمئن برای تامین نیازهای ارزی کشور باشد. هرچند که توسعه پالایشگاه‌ها، پترویشمی و پتروپالایشگاه‌ها زمان‌بر است ولی به‌نظر می‌رسد بهترین اقدام در زمان حاضر علاوه بر تلاش در راه رفع تحریم‌ها و بازگشت به بازارهای نفتی جهان؛ تمرکز بر همین اقدام باشد که در آینده ثمرات بیشتری برای کشور دارد. امروزه پتروپالایشگاه به یک روند مهم جهانی و نقطه عطف پالایش نفت تبدیل شده‌است و شرکت‌های نفتی دنیا در حال افزایش ظرفیت تولید پتروشیمی هستند. این روند در برخی کشورهای همسایه و آسیایی نیز با جدیت دنبال میشود. به عنوان مثال، در شهر ینبع عربستان سعودی شرکت‌های دولتی آرامکو و سابیک در حال برنامه ریزی مجتمع جدیدی هستند که نفت خام سبک عربستان را سالانه به ۹ میلیون تن پتروشیمی و همچنین روان کننده، حلال و سایر مواد تبدیل کنند. کشور چین نیز به‌عنوان بزرگترین پالایشگر نفت جهان برنامه دارد طی سال‌های اخیر ۴ پتروپالایشگاه با ظرفیت تولید مواد شیمیایی بین ۴۰ تا ۶۰ درصدی احداث کند.
سایر اخبار این روزنامه
زاکاني در برابر سد قانون و قاليباف
رئيسی با يکدستی قوا فرصتِ آزمون و خطا ندارد
پتروشيمي‌ها فشار صادرات نفت را برمي‌دارند
مرتضوی تبرئه شد؟
ایران سیاهپوش؛ عزاداری با رعایت پروتکل‌ها
افراد ممنوع‌الخروج می‌توانند وارد کشور شوند
داغ اسید پاشی اصفهان در ارومیه تازه شد
مافياي واردات خودرو را بشکنيد
تشنگان قدرت یا شیفتگان خدمت
حفظ جان مردم اولویت دارد
نکاتی درباره تبعات انتخاب آقای زاکانی
موانع تشکیل دولت وفاق ملی
رئیسی و سیاست منطقه‌ای میدانی!
