روزنامه آفتاب یزد
1400/05/23
حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آثار تاریخی- فرهنگی
به‌موجب تبصره ماده 3 قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی ـ فرهنگی مصوب 2. 4. 1398 رعایت حقوق مالکانه مردم و سایر حقوق قانونی و شرعی در اجرای مواد این قانون الزامی است. در این قانون به بستر‌سازی مناسب برای توانمند‌سازی مالکان و بهره‌برداران و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان بافتهای تاریخی ـ فرهنگی در قالب «حمایتِ» تعریف‌شده در بند (خ) ماده 1 این قانون پرداخته شده است. در همین رابطه حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آثار تاریخی- فرهنگی نیز جزئی از حقوق مالکانه مالکیت بر این آثار در نظر گرفته شده است که می‌تواند به شرح ذیل با حق مالکیت معنوی و مادی پدیدآورنده تصویر آثار تاریخی- فرهنگی محل مناقشه قرار گیرد.1) حق مالکیت معنوی و مادی مالک آثار تاریخی- فرهنگی بر تصویر این آثار
1-1) آثار منقول تاریخی- فرهنگی
ماده 15 آیین‌نامه مدیریت، ساماندهی، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی
- تاریخی منقول مجاز مصوب 5. 5. 1384
هرگونه استفاده پژوهشی، فرهنگی و معرفی از قبیل چاپ و نشر عکس، پوستر، ارائه
در نمایشگاه‌های انفرادی یا عمومی و موزه‌های خصوصی و دولتی و نظایر آن با رعایت قوانین ناظر به موضوع ازجمله حقوق قانونی مالک یا دارنده قانونی اثر است. این حقوق قابل‌انتقال به غیر می‌باشد.
1- 2) آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی
به‌موجب ماده 2 آیین‌نامه حمایت از مالکان، متصرفان قانونی و بهره‌برداران خصوصی و غیردولتی آثار غیرمنقول و بافتهای تاریخی- فرهنگی ثبتشده در فهرست آثار ملی و تاریخی، فرهنگی و با ارزش مصوب 3. 5. 1400
مالکان، متصرفان قانونی و بهره‌برداران خصوصی و غیردولتی آثار ثبتشده و ارزشمند مذکور در فهرست آثار ملی و تاریخی - فرهنگی از حقوق و امتیازات زیر برخوردار می‌گردند: «۲- حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی و حق استفاده تبلیغاتی، فرهنگی و معرفی آن‌ها در قالب چاپ و نشر عکس منحصراً برای مالکان و متصرفان و بهره‌برداران مذکور». در این ماده، «آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی»؛ آثار غیرمنقول و بافتهای تاریخی- فرهنگی ثبتشده در فهرست آثار ملی و تاریخی، فرهنگی و باارزش می‌باشد. «مالک آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی»؛ کسی است که مالک یک اثر غیرمنقول تاریخی- فرهنگی به‌موجب سند رسمی مالکیت است. «متصرف قانونی آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی»؛ کسی است که به نحوی از انحای قانونی، تصرف و استفاده مالکانه نسبت به عین، منفعت یا سایر حقوق نسبت به یک اثر غیرمنقول تاریخی- فرهنگی داشته باشد. «بهره‌بردار آثار غیرمنقول تاریخی- فرهنگی»؛ کسی است که به نحوی از انحای قانونی، یک اثر غیرمنقول تاریخی- فرهنگی را در اختیار داشته و در یکی از کاربریهای مورد تایید وزارت به بهره‌برداری رسانده است (ماده۱ این آیین‌نامه).
2) حق مالکیت معنوی و مادی پدیدآورنده تصویر آثار تاریخی- فرهنگی
به‌موجب ماده 3 قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 11. 10. 1348 «حقوق پدیدآورنده» شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره‌برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است.
ازنظر ماده 1 این قانون به مولف و مصنف و هنرمند «پدیدآورنده» و به آنچه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته «اثر» اطلاق میشود. «حقوق معنوی» پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیرقابل‌انتقال است (ماده 4 این قانون). پدیدآورنده اثرهای موردحمایت این قانون می‌تواند استفاده از حقوق مادی خود را در کلیه موارد به غیر واگذار کند (ماده 5 این قانون). به‌موجب بندهای (3)، (5) و (6) ماده 2 این قانون از مصادیق آثار موردحمایت، اثر سمعی و بصری، نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیائی ابتکاری و نوشته‌ها و خط‌های تزئینی و هرگونه اثر تزئینی و اثر تجسمی که به هر طریق و روش به‌صورت ساده یا ترکیبی به وجود آمده باشد و همچنین هرگونه پیکره (مجسمه) می‌باشند. بنابراین حق مالکیت معنوی و مادی اثر صرفاً به شخصی که اثری را پدید آورده است تعلق می‌گیرد که او می‌تواند حقوق مادی آن را به دیگری واگذار کند. در موضوع تصویر آثار تاریخی- فرهنگی نیز پدیدآورنده آن تصویر، صاحب حق مالکیت معنوی و مادی مرتبط بر آن است.
3) نقض حق مالکیت معنوی و مادی تصویر آثار تاریخی- فرهنگی
با توجه به مواد موردبررسی از قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 11. 10. 1348 منظور از نقض مالکیت معنوی و مادی اثر آن است که حقوق معنوی و مادی مقرر برای آن، بدون مجوز قانونی یا رضایت دارنده حق پدیدآورنده یا منتقل‌شونده (در رابطه با حقوق مادی اثر) مورداستفاده قرار گیرد.بنابراین مالک آثار تاریخی- فرهنگی اساساً پدیدآورنده محسوب نمی‌شود که صاحب حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آن‌ها محسوب گردد و برای نقض آن‌ها بتواند مدعی شود و از ضمانت اجراهای مقرر برای نقض این حقوق استفاده کند. صاحب حق مالکیت معنوی و مادی تصویر آثار تاریخی- فرهنگی، پدیدآورنده آن تصویر است و اوست که می‌تواند مدعی نقض آن شود.
>ختم کلام
حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آثار تاریخی- فرهنگی به‌عنوان جزئی از حقوق مالکانه مالک، متصرف و بهره‌بردار این آثار، فاقد تصریح شرعی و قانونی است.در مواردی که مالک، متصرف و بهره‌بردار آثار تاریخی- فرهنگی با پدیدآورنده تصویر آثار تاریخی- فرهنگی یکسان نباشد، حقوق مالکانه مالک، متصرف و بهره‌بردار این آثار با حق مالکیت معنوی و مادی پدیدآورنده تصویر آثار تاریخی- فرهنگی در تعارض قرار می‌گیرد.این تعارض به جهت تصریح به حق مالکیت معنوی و مادی پدیدآورنده تصویر آثار تاریخی- فرهنگی در قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 11. 10. 1348 به نفع پدیدآورنده تصویر این آثار خاتمه می‌یابد. بنابراین به نظر می‌رسد ماده 15 آیین‌نامه مدیریت، ساماندهی، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی- تاریخی منقول مجاز مصوب 5. 5. 1384 و ماده 2 آیین نامه حمایت از مالکان، متصرفان قانونی و بهره‌برداران خصوصی و غیردولتی آثار غیرمنقول و بافتهای تاریخی- فرهنگی ثبتشده در فهرست آثار ملی و تاریخی، فرهنگی و با ارزش مصوب 3. 5. 1400 مبنی بر حق مالکیت معنوی و مادی مالک آثار تاریخی- فرهنگی بر تصویر آن‌ها، غیرشرعی و غیرقانونی و قابل‌ابطال در هیئت عمومی دیوان عدالت اداری می‌باشد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
الان زمان دعوا نیست؛به فکرحل بحران باشید
این «گاندو» را باید «دوبار» دید!
کرونا عامل گرانی و تورم نیست
بغض برای افغانستان
رئیسی فقط ۲ سال فرصت دارد
رئیسی در میدان
آیا توطئه‌ای در میان است؟
حق مالکیت معنوی و مادی بر تصویر آثار تاریخی- فرهنگی
افغان‌ها امروز نیاز به کمک دارند!
آموزش و پروش جای اشتباه کردن نیست
آیادولت رئیسی غده بوروکراسی را جراحی می‌کند؟
آموزش‌وپرورش محل آزمون و خطا نیست
از صدا افتاده تار و کمونچه!
