روزنامه جوان
1400/05/23
جنجال در ایوان ساختمان شماره ۳۹
همه چیز از یک عکس آغاز شد. بازسازی تصویری تاریخی که به ۷۸ سال پیش، یعنی زمان حضور سران متفقین در جنگ دوم جهانی در ایوان سفارت روسیه در تهران باز می‌گردد. در سال ۱۳۲۲، سران سه کشور امریکا، انگلستان و شوروی بدون اطلاع محمدرضا پهلوی وارد ایران شده، در سفارت شوروی نشستی محرمانه برگزار و حاکمیت ایران را نقض کردند و پس از آن با هم عکس یادگاری گرفتند. روز‌هایی که یادآور اشغال و تحقیر ملت ایران از سوی روزولت (رئیس‌جمهور امریکا)، چرچیل (نخست‌وزیرانگلیس) و استالین (رهبر شوروی) به عنوان سران متفقین بود؛ و ایضاً روز‌هایی که حاکمان بی کفایت ایران فقط نظاره‌گر ماجرا بودند و نه تنها به چنین نشست‌هایی راه داده نمی‌شدند که آمد و شد این هیئت‌ها به تهران هم بدون اطلاع و هماهنگی آن‌ها صورت می‌گرفت.عصر چهار شنبه گذشته سفیر جدید انگلستان در تهران که سابقه امنیتی او بر تجربه دیپلماتیکش می‌چربد، به پیشنهاد او یا به دعوت سفیر روسیه در محل سفارت روسیه حاضر شد و با چینش سه صندلی در همان نقطه سال ۱۳۲۲ و در حالی که صندلی امریکا را خالی نگه داشته بودند، عکسی گرفتند و در فضای مجازی به اشتراک گذاشتند تا به زعم خود آن تصویر تاریخی را بازسازی کرده باشند. اگرچه گفته میشود این بازآفرینی مسبوق به سابقه بوده و سفرای روس و انگلیس سال ۹۶ هم مرتکب چنین رفتار غیر دیپلماتیکی شده بودند که از نگاه مسئولان و جریانات سیاسی وقت دور ماند یا دور نگه داشته شد، اما انتشار این تصویر که کمی هم با چاشنی دعوا‌های سیاسی درونی همراه بود، موجی از انتقاد و ناخرسندی کاربران ایرانی را علیه این اقدام غیر دیپلماتیک برانگیخت تا جایی که نمایندگان مجلس، دستگاه دیپلماسی و فعالان سیاسی کشور را وا داشت تا نسبت به آن واکنش نشان دهند. انتقاداتی را که با هر انگیزه‌ای مطرح شده باشد، باید به فال نیک گرفت چرا که استقلال کشور و منافع ملی موضوعی نیست که بشود از کنار آن گذشت.
در میان کاربران ایرانی البته معدود کسانی هم بودند که معتقد بودند توهین ارزیابی کردن این قبیل رفتار‌ها نشانه کج فهمی است که از تئوری توهم توطئه و عقب ماندگی فکری سرچشمه می‌گیرد، اما اگر سابقه دویست ساله استعمار را ورق بزنیم، درخواهیم یافت که حضور بیگانگان در کشور همواره با تحقیر، چپاول و استثمار بوده و اتفاقاً انقلاب اسلامی ۵۷ نقطه آغازی برای پایان دادن به همین تحقیر‌های تاریخی بود که با شعار «نه شرقی نه غربی» به بار نشست. هرچند که امروز از آن شرق ایدئولوژیک جز نامی در کتاب‌ها باقی نمانده و جبهه استکبار در غرب هم با بحران‌های فراوانی روبه‌رو است که سرنوشت محتوم آن نابودی است.
قالیباف: عذرخواهی کنید!
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در واکنش به این اقدام در پیامی که در صفحه شخصی خود منتشر کرد، از وزارت خارجه خواست که به اقدام نامناسب سفرای انگلستان و روسیه رسیدگی کند: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت خارجه پیگیری شود. هر دو سفیر باید فوراً به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند در غیر اینصورت واکنش قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود.»
ظریف: الان اوت ۲۰۲۱ است نه اوت ۱۹۴۱
وزیر امور خارجه کشورمان هم با «بسیار نابجا» توصیف کردن تصویر سفرای روسیه و انگلیس نوشت: «لازم است که به همه یادآوری کنم که اوت ۲۰۲۱ است، نه اوت ۱۹۴۱ و نه در دسامبر ۱۹۴۳ است. مردم ایران نشان داده‌اند که سرنوشت آن‌ها دست سفارت‌های خارجی یا قدرت‌های خارجی نیست، و در مذاکرات برجام نیز همین طور بود.»
امیرعبداللهیان:اصلاح و جبران کنید
حسین امیرعبداللهیان، مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی که اکنون به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت خارجه به مجلس معرفی شده است، در صفحه شخصی خود در واکنش به عکس جنجالی مشترک سفرای روسیه و انگلیس نوشت: «اقدام غیردیپلماتیک دو سفیر خارجی در تهران، افکار عمومی را در جمهوری اسلامی ایران مکدر کرده است و نشان‌دهنده بی توجهی به آداب دیپلماتیک و غرور ملی مردم غیور ایران است. اصلاح و جبران سریع این خطا ضرورت دارد.»
از صندلی خالی امریکا عبرت بگیرند
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در توئیتی انتشار عکس دو نفره سفرای روسیه و انگلیس را اینگونه تحلیل کرد: «سفیر انگلیس با رفتن به مهمانی سفیر روسیه می‌خواهد بگوید که روسیه و انگلیس منهای امریکا در موضوع ایران با هم هستند. آن‌ها از صندلی خالی امریکا در ایران عبرت بگیرند. باید با هر دو سفیر قاطعانه برخورد شود تا بفهمند ایران امروز جای این ژست‌ها و نمایش‌های توخالی نیست». علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی هم در نکته‌ای هشدار آمیز به سفرای روس و انگلیس نوشت: «صندلی خالی امریکا بین سفرای روسیه و انگلیس، گویای خیلی چیزهاست. ساده‌ترینش آنکه در دوران پس از انقلاب، هرکس پایش را از گلیمش برای ملت ایران درازتر کند صندلی‌اش خالی میشود. حالا این دو هم خود دانند. وزارت خارجه البته باید هر چه سریع‌تر به مسئولیت خود عمل کند.»
یادآوری یک بازی خوردن تاریخی
عباس سلیمی‌نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران هم در یادداشتی درباره انتشار تصویر توهین‌آمیز سفیر روسیه و سفیر انگلستان و شبیه‌سازی حضور سران سه کشور انگلستان، روسیه و امریکا در ایران در اواخر جنگ جهانی دوم، نوشت: نقل است وقتی در تاریخ اعمال ضد ملی پهلوی دوم مورد انتقاد جدی یکی از شخصیت‌های بزرگ و برجسته دهه ۳۰ ایران قرار گرفت، محمدرضا برای انفعال منتقد پیامی بدین مضمون گسیل داشت: «چکمه‌های پدرم را می‌پوشم و به سراغتان می‌آیم.» جواب آمد: «چکمه‌های پدرت برایت بسیار بزرگ است.» با دیدن تصویری از دیدار سفیر جدید انگلیس در تهران با سفیر روسیه که در آن سعی شده بود یاد خونریزان و آتش‌افروزان تاریخ معاصر و جنگ جهانی دوم زنده شود، یاد آن روایت مشهور تاریخی افتادم؛ لذا به آقای فرستاده مسکو یادآور می‌شوم دست‌کم به سبیل استالین نیز تمسک می‌جستی تا یک عامل سرویس اطلاعاتی لندن به سهولت نتواند با تو بازی کند. فراموش نخواهد شد که در ایام بازسازی شده، قوام به عنوان عامل دست چندم «باکینگهام» با چند طعمه مارکسیستی چگونه صاحب آن سبیل‌ها را فریفت. باید دید مسکو که هر روز با تحریم جدیدی مواجه است چگونه با آن جماعت از مارکسیست‌های دو آتشه سابق که امروز رو به قبله‌گاه سرمایه‌داری دارند مرز‌بندی خواهد کرد؛ به عبارت دیگر در‌های کرملین بر کدام پاشنه می‌چرخد.
احضار ۲ سفیر به وزارت خارجه
واکنش‌ها به این اقدام غیر دیپلماتیک البته به موضع‌گیری در فضای مجازی خلاصه نشد و حتی بیانیه سفارت روسیه هم مانع از آن نشد که این دو سفیر به وزارت خارجه فراخوانده نشوند. سفارت روسیه در صفحه توئیترش نوشت: با توجه به واکنش مبهم به عکس منتشر شده، مایلیم ذکر کنیم که این عکس هیچ محتوای ضدایرانی ندارد. ما قصد نداشتیم احساسات ملت دوست و مهربان ایران را جریحه دار کنیم. تنها معنایی که این عکس در بردارد، گرامیداشت تلاش‌های مشترک کشور‌های متحد علیه نازیسم در طی جنگ جهانی دوم است. ایران دوست و همسایه ماست و ما به تحکیم روابط‌مان بر اساس احترام دو‌جانبه ادامه می‌دهیم.
پس از آن بود که سفیر فدراسیون روسیه در تهران برای ادای توضیحات از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اوراسیا به وزارت امورخارجه دعوت شد و از اینکه سبب سوءتفاهم و رنجش خاطر مردم ایران شده، اظهار تأسف کرد. «لوان جاگاریان» سفیر روسیه در دیدار با مدیرکل اوراسیای وزارت امورخارجه گفت که قصد وی از انتشار این عکس صرفاً یادآوری اتحاد روسیه با بریتانیا علیه ارتش نازی در طول جنگ جهانی دوم بوده و به هیچ وجه هیچ انگیزه و منظور ضد ایرانی پشت انتشار این عکس وجود ندارد. سفیر روسیه ضمن تأکید بر روابط راهبردی دو کشور ایران و روسیه و مراودات عمیق و دوستانه بین دوکشور تصریح کرد: از اینکه انتشار این عکس باعث سوءتفاهم و رنجش خاطر مردم کشور دوست، ایران شده اظهار تأسف می‌نمایم. مدیرکل اوراسیای وزارت امورخارجه نیز پس از شنیدن توضیحات سفیر، ضمن تأکید بر روابط دوستانه دو کشور ایران و روسیه به وی یادآوری کرد که انتشار این عکس ولو با قصدی که عنوان شد قابل پذیرش نبوده و توجه لازم به مقتضیات تاریخی، سیاسی و فرهنگی کشور میزبان از جمله مواردی است که می‌بایست مورد توجه دقیق سفرا قرار گیرد. در این ملاقات همچنین تأکید شد ملت بزرگ ایران طی ۴۲ سال گذشته به کرات ثابت کرده‌اند که استقلالی را که با جانفشانی‌ها و مقاومت‌های تاریخی به دست آورده‌اند با تمام دقت و جدیت محافظت کرده و به عنوان یک کشور مقتدر روابط خود با کشور‌های دیگر را مبتنی بر عزت ملی تنظیم می‌نمایند.
دستیار وزیر و مدیرکل اروپای‌غربی وزارت امور خارجه همچنین ضمن دعوت سفیر انگلیس به وزارت امور خارجه، با غیر قابل قبول دانستن این اقدام که باعث جریحه دار شدن احساسات و غرور ملی مردم ایران شده، گفت: مردم بزرگ ایران در طول تاریخ همواره ثابت کرده‌اند که هر گونه تحرکات زاییده تفکرات استکبارمآبانه را قویاً مردود شمرده و برابر آن ایستادگی می‌کنند. سفیر انگلیس نیز ضمن ابراز تأسف از سوء تفاهم به وجود آمده اظهار داشت: ضمن احترام به جمهوری اسلامی ایران و مردم بزرگ و تاریخ این کشور، تأکید می‌کنم هیچ گونه قصد و سوءنیتی در پشت این موضوع وجود نداشته و سفرا در صدد بوده‌اند تنها اتحاد روسیه و بریتانیا علیه آلمان نازی در زمان جنگ دوم جهانی را یادآوری کنند. سفیر انگلیس در پایان ابراز امیدواری کرد بتواند در دوره ماموریتش در تهران، براساس جلب و ارتقای احترام و اعتماد متقابل، به توسعه روابط دو کشور کمک کند.
تور اطلاعاتی سفیر امنیتی
نکته پایانی اینکه حساب انگلیس و به ویژه سفیر جدیدش «سایمون شرکلیف» که بیش از دیپلماسی سابقه امنیتی دارد، برای ملت ایران جداست و به نظر می‌رسد باید در همین ابتدای حضورش در تهران به نوعی بابت این اقدام توهین‌آمیز تنبیه شود که دیگر چنین رفتار‌هایی از او سر نزند، اما در مورد روسیه موضوع متفاوت است و با توجه به روابط گسترده و راهبردی دو کشور در حوزه‌های مختلف از «لوان جاگاریان» سفیر با سابقه این کشور که سال‌هاست با روحیات ضد استعماری مردم ایران به خوبی آشناست، انتظار چنین خطای فاحشی نمی‌رفت. بر این اساس و با توجه به روابط دو کشور، به نظر می‌رسد اقدام سفیر روسیه اقدامی شخصی بوده و ارتباطی به مواضع دولت فدراسیون روسیه ندارد و باید شخصاً از محضر ملت ایران عذرخواهی کند. در این خصوص موضوع مهم دیگری که لازم است دولت فدراسیون روسیه مورد توجه قرار دهد این است که مراقبت نماید سفیرش در تور اطلاعاتی سفیر انگلیس گرفتار نشود. طبیعتاً انتشار متنی دوپهلو که بیش از عذرخواهی به مخاطبان بابت برداشت اشتباهشان! انتقاد شده نمی‌تواند پاسخگوی این خطای بزرگ باشد. ۳۹
سایر اخبار این روزنامه
