تصويری مشکوک ولی در سفارت روسيه!

آرمان ملی- حمید شجاعی: قریب به 78 سال از ماجرای کنفرانس تهران که طی آن سه کشور انگلیس، روسیه و آمریکا بدون هماهنگی با دولت ایران در تهران کنفرانس شش‌روزه‌ای را تحت عنوان «کنفرانس تهران» برای تصمیم‌گیری در‌باره مسائل مختلف جهان برگزار کردند، می‌گذرد و گرچه پای این قدرت‌ها از دخالت در امور کشورمان دهه‌هاست که کوتاه شده، اما نگاه استکباری و زیاده‌خواهانه‌شان نسبت به ایران همچنان باقی و برقرار است. نمونه واضح آن را نیز می‌توان در عکسی از ملاقات سفیر جدید با سفیر روسیه در سفر به این کشور دید که در همان لوکیشن کنفرانس تهران برگزار شده و خاطرات آن زمان را برای بسیاری تداعی کرده است. عکسی که هر چند سفرای دو کشور انتشار آن را بی‌منظور خوانده‌اند، اما پرواضح است که این عکس چندان بی‌منظور نبوده و با توجه به شرایط امروز نظام بین‌الملل پشت آن دیدگاه و رویکردی پنهان است. آنچه مسلم است اگر امروز در عکس منتشره صندلی آمریکا خالی است، به‌دلیل برخی زیاده‌خواهی‌ها و قلدر مآبی‌ها بوده  و دو کشور دیگر نیز باید با عبرت‌گرفتن از این موضوع شیطنت نکرده و در نوع ادبیات، رویکردها و اظهار نظرهای خود تجدید‌نظر و مراتب عذرخواهی خود را از ملت ایران به جای آورند.
 ماجرای عکس حاشیه‌ساز
طی روز های گذشته انتشار عکسی از سوی سفیر انگلیس در صفحه توئیترش در کنار سفیر روسیه در سفارت این کشور چنان جنجال‌بر انگیز شده که واکنش‌های بسیار به این مساله، سفرای روس و انگلیس را مجبور به عذر خواهی از عکس منتشره کرد. ماجرا از این قرار است که روز چهارشنبه تصویری منتشر شد که نشان می‌داد «سایمون شرکلیف» سفیر جدید انگلیس به سفارت روسیه در تهران رفته و در همان محلی که روزولت، چرچیل و استالین رئیس‌جمهور آمریکا، نخست‌وزیر انگلیس و رهبر اتحاد جماهیر شوری در سال ۱۳۲۲، کنفرانس تهران را بدون اطلاع ایران برگزار کردند، با سفیر روسیه عکس یادگاری گرفته است. جالب اینکه آنها صندلی سوم یعنی آمریکا را هم خالی گذاشته‌اند! در این راستا هر چند که طرفین روس و انگلیسی مراتب عذرخواهی خود را بیان کرده و دلایلی را برای توجیه این رفتار خود بیان کردند، اما این نوع رویکرد آنها به‌هیچ عنوان توجیه‌پذیر نبوده و آنها خواسته‌اند با این عکس خاطرات گذشته خود در زمان تسلط بر ایران و استعمار کشورمان را بیان کنند. اگر نه؛ چه لزومی داشته که درست در همان مکان و با چینش و  آرایشی مثل سال 32 چنین عکسی را منتشر کنند. این عکس می‌شد در دفتر سفیر یا جایی دیگر به ثبت برسد، اما این حرکت آنها نشان می‌دهد که طرفین هنوز هم در فکر خود مسائلی را درخصوص ایران پرورش می‌دهند که این نوع نگرش خلاف عرف دیپلماتیک و تمامیت ارضی ایران است. عکس ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ دو دیپلمات ارشد به‌گونه‌ای است که یادآور عکس تاریخی رهبرانشان در ۷۸ سال قبل - سال ۱۳۲۲ خورشیدی  با حضور ژوزف استالین، فرانکلین روزولت و وینستون چرچیل، رهبران اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا و بریتانیا در جریان جنگ با آلمان هیتلری باشد و به همین خاطر صندلی وسط، خالی است چون آمریکا ۴۲ سال است در ایران سفیر ندارد، اما همین صندلی خالی یعنی قصدشان بی‌هیچ شک و شبهه، شبیه‌سازی آن عکس تاریخی بوده و به آن می‌بالند. اما اینکه در مقام تحقیر ایران بوده یا به قصد یادآوری پیروزی و دوستی دو رقیب در جنگ جهانگیر دوم را باید خود توضیح دهند.
 واکنش مقامات


عکس حاشیه‌ساز و جنجالی دیدار سفرای انگلیس و روسیه در سفارت روسیه با واکنش‌‌‌های بسیاری از سوی مقامات و شخصیت‌های کشورمان مواجه شد. وزیر امور خارجه کشورمان چهارشنبه‌شب ۲۰ مرداد ماه در توئیتی در واکنش به عکس منتشر شده توسط سفرای روسیه و انگلیس نوشت: «عکسی فوق‌العاده نامناسب مشاهده کردم.» محمد‌جواد ظریف در ادامه آورده «لازم است یادآور شوم که اوت ۲۰۲۱، نه اوت ۱۹۴۱ است و نه دسامبر ۱۹۴۳. مردم ایران نشان داده‌اند از جمله در طول مذاکرات برجام - که سرنوشت آن‌ها هرگز نمی‌تواند برآمده از تصمیمات سفارتخانه‌های خارجی یا قدرت‌های خارجی باشد.» محمد‌باقر قالیباف، رئیس‌مجلس نیز در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت خارجه پیگیری شود. ‏هر دو سفیر باید فورا به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند، در غیر اینصورت واکنش قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود.» از طرفی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: باید با سفرای انگلیس و روسیه قاطعانه برخورد شود تا بفهمند ایران امروز جای این ژست‌ها و نمایش‌های توخالی نیست. محسن رضایی در صفحه شخصی خود در توئیتر با اشاره به عکس منتشر شده سفیران روسیه و انگلیس در تهران نوشت: «سفیر انگلیس با رفتن به مهمانی سفیر روسیه می‌خواهد بگوید که روسیه و انگلیس منهای آمریکا در موضوع ایران با هم هستند. آن‌ها از صندلی خالی آمریکا در ایران عبرت بگیرند. باید با هر دو سفیر قاطعانه برخورد شود تا بفهمند ایران امروز جای این ژست‌ها و نمایش‌های توخالی نیست.» حسین امیرعبداللهیان؛ وزیر پیشنهادی امور خارجه نیز در توئیتی نوشت: « اقدام غیردیپلماتیک دو سفیر خارجی در تهران، افکار‌عمومی را در جمهوری اسلامی ایران مکدر کرده است و نشان‌دهنده بی‌توجهی به آداب دیپلماتیک  و غرور ملی مردم غیور ایران است. اصلاح و جبران سریع این خطا ، ضرورت دارد.» حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور سابق در واکنش به تصویر مشترک سفرای روسیه و انگلیس در توئیتی نوشت: «از آن عکس تاریخی تا این عکس توهین‌آمیز، خیلی چیزها عوض شده؛ قدرتی مطلق برای آمریکا، امپراطوری برای بریتانیا، وجودی برای اتحاد جماهیر شوروی و جوانک شاهی برای ایران اشغالی باقی نمانده است. اما یک چیز هنوز باقی است: سرشت استکباری و خوی خود‌برتر‌بینی کسانی که به صندلی‌ها تکیه زده‌اند.» علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس نیز در توئیتی آورد: «صندلی خالی آمریکا بین سفرای روسیه و انگلیس، گویای خیلی چیزهاست. ساده‌ترینش آنکه در دوران پس از انقلاب، هرکس پایش را از گلیمش برای ملت ایران درازتر کند، صندلیش خالی می‌شود. حالا این دو هم خود می‌دانند. وزارت خارجه البته باید هر چه سریع‌تر به مسئولیت خود عمل کند.»
 احضار به وزارت امور خارجه
پس از انتشار عکسی جنجالی از سوی سفرای روسیه و انگلیس؛ سفرای هر دو کشور برای ادای پاره‌ای از توضیحات به وزارت امور خارجه فراخوانده شدند.  لوان جاگاریان سفیر روسیه در  توضیحات خود در این‌خصوص گفت که قصد وی از انتشار این عکس صرفا یادآوری اتحاد روسیه با بریتانیا علیه ارتش نازی در طول جنگ جهانی دوم بوده و به هیچ‌وجه هیچ انگیزه و منظور ضد ایرانی پشت انتشار این عکس وجود ندارد. سفیر روسیه ضمن تاکید بر روابط راهبردی دو کشور ایران و روسیه و مراودات عمیق و دوستانه بین دو کشور تصریح کرد: «از اینکه انتشار این عکس باعث سوءتفاهم و رنجش خاطر مردم کشور دوست، ایران شده اظهار تأسف می‌نمایم.» مدیرکل اوراسیای وزارت امور خارجه نیز پس از شنیدن توضیحات سفیر روسیه، ضمن تاکید بر روابط دوستانه دو کشور به وی یادآوری کرد؛ انتشار این عکس ولو با قصدی که عنوان شد، قابل پذیرش نبوده و توجه لازم به مقتضیات تاریخی، سیاسی و فرهنگی کشور میزبان از جمله مواردی است که باید مورد توجه دقیق سفرا قرار گیرد. همچنین دستیار وزیر و مدیرکل اروپای‌غربی وزارت امور خارجه ضمن دعوت سفیر انگلیس به وزارت امور خارجه، با غیر‌قابل قبول دانستن این اقدام که باعث جریحه‌دار شدن احساسات و غرور ملی مردم ایران شده، تاکید کرد: «مردم بزرگ ایران در طول تاریخ همواره ثابت کرده‌اند که هر‌گونه تحرکات زاییده تفکرات استکبارمآبانه را قویا مردود شمرده و برابر آن ایستادگی می‌کنند.» سفیر انگلیس در پاسخ ضمن ابراز تاسف از سوء‌تفاهم به‌وجود آمده اظهار داشت: «ضمن احترام به جمهوری اسلامی ایران و مردم بزرگ و تاریخ این کشور، تاکید می‌کنم هیچ‌گونه قصد و نیت سوئی در پشت این موضوع وجود نداشته و سفرا در‌صدد بوده‌اند تنها اتحاد روسیه و بریتانیا علیه آلمان نازی در زمان جنگ دوم جهانی را یادآوری کنند.» سفیر انگلیس در پایان ابراز امیدواری کرد بتواند در دوره ماموریتش در تهران، بر‌اساس جلب و ارتقا‌ی احترام و اعتماد متقابل، به توسعه روابط دو کشور کمک کند.