«راستی آزمايی مجلس» در مواجهه با وزرای پيشنهادی

عکس: میثم علاقمندان آرمان ملی- حمید شجاعی: دولت سیزدهم پس از تنفیذ و تحلیف رئیس‌جمهور به مرحله اعلام اسامی کابینه رسید و رئیسی با چند روز تاخیر وزرای پیشنهادی خود را معرفی کرد تا این فرآیند به مجلس برسد. حال توپ دولت سیزدهم و رئیس‌جمهور در زمین مجلس است. هر چند نامه رئیس‌جمهور مبنی بر اعلام اسامی وزرا در مجلس اعلام وصول شد، اما شنیده‌ها خبر از آن دارد که مجلس بنای همراهی محض و بی‌چون و چرا با دولت ندارد و نمایندگان اگر نسبت به برنامه‌های وزرای پیشنهادی قانع نشوند، احتمال می‌رود که به برخی از آنها رای اعتماد ندهند. هر چند که پیش از این نیز نمایندگان درخصوص کابینه صحبت‌‌هایی قریب به همین مضمون را مطرح کرده‌اند. به نظر می‌رسد مسافران پاستور آزمون سختی در بهارستان را پیش‌رو داشته باشند؛ چرا که از هم اکنون زمزمه‌های انتقاد و مخالفت با آنها بلند شده و باید دید مجلس چگونه تعاملی با رئیسی و دولتش خواهد داشت. 
 آزمون مجلس برابر دولت
پس از کش‌و‌قوس‌‌های فراوان، فشارها و سهم‌خواهی‌‌های گروه‌ها و جریانات مختلف؛ بالاخره رئیس‌جمهور لیست نفرات مدنظر خود را برای حضور در کابینه ارائه کرد که با واکنش‌های مختلفی همراه بود، اما آنچه که بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت انتقاداتی بود که از سوی برخی جریانات و اشخاص مطرح می‌شد. انتقاداتی که از سوی دو دسته مطرح ‌شد؛ دسته نخست اصولگرایان و تندروهایی که انتظار داشتند رئیسی در کابینه خود از افراد مورد نظر آنها بهره ببرد و حداقل برای انتخاب وزرایش با آنها به مشورت بپردازد از این رو با کابینه پیشنهادی و وزرای معرفی شده، مخالفت می‌کنند. اگر به برخی اظهار نظرها از سوی عده‌ای از نمایندگان مجلس توجه کنیم شاهد چنین رویکردهایی از سوی آنها خواهیم بود. اما دسته دوم منتقدانی هستند که منتظر بودند رئیس‌جمهور بر مبنای شعارهایی که در ابتدای کار مبنی بر کارآمدی و شایسته‌سالاری داده بود، افرادی را تصدی وزارتخانه‌های مختلف معرفی کند که در حد‌و اند‌ازه‌های آن وزارتخانه‌ها باشند و در انتخاب صرفا ملاک انقلابی‌بودن مدنظر قرار نگیرد، بلکه سایر مولفه‌ها از جمله کارآمدی، آشنایی و شناخت از حوزه کاری، سوابق کاری و تحصیلاتی مرتبط و ... نیز لحاظ شود. از همین‌روست که منتقدان به کابینه، مطرح می‌کنند حجت‌الاسلام رئیسی برای کارآمدی و عملکرد بهتر دولت در کابینه خود تجدید‌نظر کند. چنانکه حجت‌الاسلام مسیح مهاجری فعال رسانه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور می‌گوید:« مطمئن باشید با این افراد نمی‌توانید دولتی قوی که شعارش را داده‌اید، داشته باشید. در میان افراد پیشنهادی شما کسانی هستند که تناسبی با وزارتخانه مورد نظر ندارند و ابواب جمعی آن وزارتخانه نیز از صدر تا ذیل، اهلیت آن‌ها را قبول ندارند. بعضی از این افراد سهمیه بعضی احزاب افراطی هستند و طبعا خواسته‌های آن‌ها را دنبال خواهند کرد. افرادی نیز از بقایای جریان احمدی‌نژادی در فهرست شما حضور دارند که وجود آن‌ها موجب شده منتقدان بگویند روح این جریان در کابینه پیشنهادی شما دمیده شده است.»  این در حالی است که برخی منتقدان دیگر نیز بر همین امر صحه می‌گذارند که دولت رئیسی به‌رغم جوان بودن اما کم‌تجربه و اغلب بدون سابقه کارکردی در حوزه‌های مورد نظر هستند.  با این حال بسیاری مطرح می‌کنند که با‌وجود شرایط فعلی کشور برای شروع  به کار هرچه زودتر دولت مجلس باید بدون فوت وقت به همه وزرا رای اعتماد بدهد، اما این مساله نیز باعث نشده تا بهارستان‌نشینان نخواهند طبق فرمول و برنامه‌های خود عمل کنند. آنچه مسلم است وزرای پیشنهادی رئیسی کار آسانی در مقابل مجلس یازدهم و نمایندگانش نخواهند داشت. چرا‌که از اظهارات نمایندگان طی روزهای گذشته اینگونه بر می‌آید که هیچ ‌گونه اغماضی در بررسی وزرای پیشنهادی نخواهند داشت و اگر احساس کنند که یک وزیر پیشنهادی صلاحیت حضور در وزارتخانه را ندارد، به وی رای اعتماد نخواهند داد. این امری است که بارها از سوی نمایندگان و حتی رئیس مجلس نیز بیان شده است. لذا باید دید نخستین تقابل مجلس و دولت در جریان بررسی صلاحیت‌ها و رای اعتماد شکل خواهد گرفت یا هر دو قوه در راستای هم‌افزایی عمل خواهند کرد. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که باید منتظر بروز اختلافات میان دو قوه باشیم. 
اعلام وصول نامه معرفی وزرا 


پس از چند روز تاخیر در ارائه لیست وزرای پیشنهادی رئیس‌جمهور به مجلس روز گذشته نامه معرفی وزرای پیشنهادی کابینه سیزدهم جهت بررسی صلاحیت و اخذ رای اعتماد در مجلس اعلام وصول شد و رئیس مجلس در ابتدای جلسه علنی متن نامه معرفی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم قرائت کرد. این در حالی است که براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، نمایندگان یک هفته فرصت بررسی برنامه‌های وزرای پیشنهادی را در کمیسیون‌های تخصصی دارند و بعد از آن مجلس باید در جلسات متوالی در صحن علنی وارد بررسی صلاحیت وزرا شود.
 30 مرداد، رای اعتماد در صحن 
رئیس مجلس در جلسه علنی پس از اعلام وصول نامه معرفی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم اظهار داشت: دولت برنامه کلی وزرا را در چند صفحه و در ضمیمه لیست به مجلس ارسال کرده که در سامانه بارگذاری می‌شود. همچنین مواردی همچون تجربه، تخصص مرتبط، شرح حال وزرا، برنامه و سوابق علمی و اجرایی و سایر امتیازات قابل استناد در سامانه در اختیار همه نمایندگان قرار می‌گیرد. تاکید دارم که حتما وزرا تمام برنامه‌های خود را در این سامانه قرار دهند که مورد رجوع همه نمایندگان و کمیسیون‌های تخصصی است. محمدباقر قالیباف گفت: گزارش کمیسیون‌ها درباره وزرا به صحن بسیار مهم است؛ لذا نظرات خود را به‌طور روشن و شفاف اعلام کنند که نظراتشان در صحن علنی قرائت می‌شود. مبنای تصمیم‌گیری مجلس مبتنی بر توانایی، کارآمدی، پاسخگویی، برنامه، اسناد بالادستی و چابکی در تصمیم‌گیری است. وی بیان کرد: در بررسی‌ها به این نکته توجه شود که رئیس دولت، رئیس‌جمهوری است که وظیفه پیشبرد کارها را به عهده داشته و می‌خواهد با این تیم کار کند. رئیس قوه مقننه افزود: البته این بدان معنا نیست که مجلس به کل این لیست رای دهد، چون در قانون پیش‌بینی شده که مجلس حرف آخر را در رای اعتماد بزند منتها ما انصاف داشته که رئیس‌جمهور با انتخاب این تیم می‌خواهد کارش را انجام دهد. بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی مبتنی بر موارد مندرج بر قانون همچون داشتن تجربه، برنامه، کارآمدی، پاسخگویی و تخصص باشد. وی تصریح کرد: از روز شنبه (۳۰ مرداد ) جلسات رای اعتماد در صحن علنی مجلس آغاز می‌شود.