معمای کرونای مخفی در عراق و افغانستان

رعیت نواز- نزدیک به دو سال از حضور ویروس کرونا در کشورهای مختلف می گذرد و در این مدت جهش های زیادی هم داشته است که هم اکنون نوع دلتای آن در حال جولان دادن است اما در این مدت آمار جهانی کشته های این ویروس به  بیش از 4 میلیون و 433 هزار نفر رسید و در کشورما هم تا ساعت 14 روز گذشته تعداد کشته ها از مرز 101 هزار نفر گذشت. البته برخی کشورها با رعایت پروتکل ها و برخی هم با واکسیناسیون عمومی سعی بر کنترل این ویروس داشته و توانسته اند میزان مرگ و میر را به شکل قابل محسوسی کاهش دهند اما در این میان تصاویری از برخی کشورهای همسایه را می بینیم که انگار ویروسی به نام کرونا در آن جا حضور ندارد و بدون آن که واکسیناسیون در آن کشورها انجام شده باشد مردم بدون رعایت پروتکل های بهداشتی و بدون ماسک در اجتماعات بزرگ حاضر می شوند و این سوال به وجود می آید که چرا در حالی که ایران غرق در شیوع کرونا شده به طوری که امکان ارائۀ خدمات پزشکی به بسیاری از بیماران به ویژه اقشار فقیر و محروم در خیلی از شهرها وجود ندارد و آمار قربانیان به رقم بی‌سابقه‌ای رسیده است، در هیچ کدام از کشورهای همسایه حتی افغانستان و عراق انگار اصلاً خبری از کرونا نیست! داستان چیست و چرا در این کشورها آمار کرونا پایین است؟ در این گزارش به سوال های این چنینی پاسخ داده ایم.                کرونا در عراق 40 میلیونی این روزها ویدئوها و تصاویر زیادی از عزاداری عراقی ها در شهرهای مختلف این کشور دیده می شود که بدون ماسک و رعایت فاصله اجتماعی مردم در کنار هم قرار دارند و درحال عزا داری هستند به جز این در روابط کاری و خانوادگی هم بیشتر مردم این کشور هیچ پروتکلی را رعایت نمی کنندبدون آن که هیچ خبری از تلفات بالا یا ایجاد بحران کرونا در این کشور به چشم بخورد اما واقعا کرونا در عراق نیست؟ یکی از مهم ترین دلایلی که در برخی از کشورها به رغم رعایت نکردن پروتکل های بهداشتی آمار تعداد مبتلایان و فوتی های کرونا کم است، نبود سیستم بهداشتی منسجم و همچنین انجام تست های کم در آن کشور است. با این حال مصطفی آرانی از فعالان فضای مجازی بر اساس آمار وزارت برنامه ریزی عراق از میزان کشته شده ها در سال های مختلف این کشور تعداد فوتی های کرونایی عراق را در سال 2020 به دست آورده است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی تا روز گذشته در این کشور 1 میلیون و 809 هزار و 376 نفر به کرونا مبتلا شده اند که از این تعداد 19 هزار و 958 نفر جان خود را از دست داده اند. واکسیناسیون هم در این کشور به کندی پیش می رود و تا کنون تنها 1 میلیون و 87 هزار و 866 دوز تزریق شده است. 84 هزار کشته کرونایی بر اساس گزارش وزارت برنامه ریزی عراق در سال 2017 این کشور 140 هزار و 321 فوتی داشته و در سال 2018 تعداد فوتی ها 142 هزار و 766 نفر بوده است. این در حالی است که در همین گزارش تعداد فوتی های سال 2020 ، ۲۲۴ هزار و ۲۷۹ نفر اعلام شده است. با این حال طبق آمار وزارت بهداشت عراق در سال 2020 تنها 12 هزار نفر در این کشور بر اثر کرونا فوت کرده اند اما از آن جایی که در این سال اتفاق دیگری که عامل زیاد شدن فوت 84 هزار نفرباشد، وجود ندارد به احتمال زیاد تنها در سال 2020 در این کشور بیش از 80 هزار نفر بر اثر کرونا جان خود را از دست داده اند اما احتمالا به دلایلی از جمله کمبود تست یا بیماریابی، فوت آن‌ها به دلیل کرونا مسجل نشده است. بد نیست بدانید عراق 40 میلیون و 222 هزار نفر جمعیت دارد.             کرونا در افغانستان جوان این روزها وضعیت افغانستان بسیار آشفته است، از یک سو کرونا و از سوی دیگر حضور طالبان زندگی را برای برخی از مردم این کشور سخت کرده است. اما همان طور که درباره عراق گفتیم درباره افغانستان هم شاهد تصاویری هستیم که نشان می دهد افغان‌ها در وضعیت بی‌دولتی و شبه هرج و مرج بدون استفاده از ماسک در خیابان‌های کابل و دیگر شهرها روانند و خبری از تصاویر فاجعه بار در سیستم درمان و قبرستان ها نیست. همین ابتدا باید بدانید که عراق حدودا 33 میلیون جمعیت دارد که حدود 25 میلیون نفر از آن ها در روستاها زندگی می کنند و دسترسی آسانی به بیمارستان ندارند و به همین دلیل آمار مبتلایان روستایی در این کشور آن چنان دقیق نیست. با این حال بر اساس داده های سازمان بهداشت جهانی تا 24 ساعت گذشته جان باختگان کرونایی در این کشور به 7 هزار و 54  نفر رسیده و مجموع مبتلایان هم تا دیروز 152 هزار و 448 نفر اعلام شده است. تا روز گذشته میزان واکسن تزریق شده هم 1 میلیون و 809 هزار و 517 دوز بوده است. کشوری جوان با خدمات بهداشتی ضعیف با این حال از آن جایی که این ویروس افراد مسن یا افرادی را که بیماری های زمینه ای دارند زودتر از پا در می آورد بد نیست بدانید متوسط سن مردم افغانستان 18 سال است. بر اساس آمارهای اداره ملی احصائیه و معلومات افغانستان  42 درصد مردم این کشور زیر 14 سال هستند، حدود 23 درصد بین 15 تا 24 سال، حدود 30 درصد بین 25 تا 54 سال و تنها 5 درصد از جمعیت این کشور بالای 55 سال دارند. گزارش‌های مختلف سازمان جهانی بهداشت پیش از فراگیری کرونا هم نشان می‌دهد این کشور از نظر سطح دسترسی عمومی به خدمات اساسی بهداشتی بسیار در رتبه نازلی قرار دارد. فقط در یکی از این گزارش‌ها آمده است نرخ مرگ و میر کودکان در سال ۲۰۱۶ این کشور ۵۳/۲مرگ به ازای هر ۱۰۰۰ تولد است که با استانداردهای جهانی فاصله دارد. آن‌طور که رسانه‌های افغانستان نوشته‌اند اکثر مردمی که علایم بیماری کرونا دارند به بیمارستان‌ها مراجعه نمی‌کنند و باور دارند دولت توانایی همکاری و گرفتن تست به موقع را ندارد. به این مفهوم که مردم هم به نظام درمانی موجود بی‌اعتمادند.     جمع بندی در کنار نبود آمار درست و نظام گزارش‌دهی معیوب برخی از کشورها عوامل دیگری هم در پایین بودن آمار مبتلایان و مرگ ومیر کرونایی در کشورهایی مثل عراق و افغانستان وجود دارد که می توان به پایین بودن تست تشخیص کرونا در این کشورها اشاره کرد.  یکی دیگر از این دلایل می تواند جوان بودن مردم این کشورها نسبت به مردم ایران باشد. بر اساس گزارش ها بیش از نیمی از فوتی‌های کرونا در ایران را افراد بالای ۷۵ سال تشکیل می‌دهند، همین موضوع درباره کشورهای آلمان، انگلیس و ایتالیا هم صدق می‌کند. این در حالی است که در عراق متوسط سن حدود 22 سال و در افغانستان 18 سال است. البته چاق بودن ایرانی ها نسبت به مردم این دو کشور را که عامل بیماری های زمینه ای از جمله دیابت و فشار خون است هم باید به این مولفه ها افزود.