گرانی خودرو با بده‌بستان دلال و خودروساز!

سرویس اقتصادی جوان آنلاین: سال‌هاست دلالان خودرو اطلاعات پشت پرده خودروسازان را در اختیار دارند، به طوری که با آغاز رسوب خودرو در پارکینگ‌ها به دلیل نبود قطعه، بلافاصله قیمت در بازار آزاد خودرو گران می‌شود. اتفاقی که در یک هفته اخیر همزمان با تعطیلی‌های سراسری به وقوع پیوست و ارزان‌ترین خودرو بازار حدود ۱۰میلیون تومان گران شد. معاون بازاریابی و فروش ایران‌خودرو میزان خودرو‌های ناقص فعلی این خودروسازی را ۷۰هزار دستگاه اعلام می‌کند و می‌گوید به سبب مشکل در تأمین قطعات الکترونیکی و قطعات وارداتی وابسته به آن‌ها این خودرو‌ها در پارکینگ‌ها رسوب کرده‌اند. اطلاعات پشت پرده خودروسازان اعم از کمبود قطعه، مشکلات تولید و حتی تاریخ ثبت نام‌های دوره‌ای و دلایل تأخیر در تحویل خودرو‌ها سال‌هاست در اختیار دلالان قرار می‌گیرد. همین امر موجب شده است بازار آزاد خودرو از سوی همین دلالان اداره شود و خودروسازان مدام از تفاوت قیمت خودرو در بازار و کارخانه گله و به جای اینکه ایراد اصلی را در مجموعه تولیدی خودشان جست‌وجو کنند، به دنبال بهانه‌جویی هستند و موضوع آزاد‌سازی قیمت‌ها را پیگیری می‌کنند. در تعطیلات یک هفته‌ای اخیر که همه بازار‌ها و صنوف تعطیل بودند به یکباره قیمت خودرو در بازار آزاد افزایش یافت، به طوری که روزگذشته قیمت هر دستگاه پراید در بازار به ۱۳۷ میلیون تومان رسید که نسبت به ۱۰ روز پیش حدود ۱۰ میلیون تومان افزایش داشته است.
قیمت تیبا صندوق‌دار به ۱۵۰ میلیون تومان و تیبا هاچ بک نیز به ۱۶۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین قیمت هر دستگاه پژو ۴۰۵ در بازار به ۲۳۵ میلیون تومان و پژو پارس به ۲۵۱ میلیون تومان رسیده و هر دستگاه سمند ال ایکس با قیمت ۲۳۵ میلیون تومان به مشتریان عرضه می‌شود. البته به دلیل نوسان قیمت‌ها ممکن است در بازار نرخ‌های دیگری نیز برای خودرو‌ها اعلام شود که اغلب قیمت‌ها دارای حباب بالایی است و واقعی به نظر نمی‌رسد. از این رو روند صعودی قیمت‌ها در بازار آزاد از عرضه قطره چکانی خودرو به بازار و مشکلات تولید خودرو در خودروسازی‌ها حکایت دارد، به طوری که معاون بازاریابی و فروش ایران‌خودرو در گفتگو با ایسنا میزان خودرو‌های ناقص فعلی این خودروسازی را ۷۰ هزار دستگاه اعلام می‌کند و می‌گوید: به دلیل مشکل در تأمین قطعات الکترونیکی و قطعات وارداتی وابسته به آن‌ها ما با این وضع موجود روبه‌رو هستیم.
بابک رحمانی، عمده مشکلات خودرو‌های ناقص را وجود یک مشکل در صنعت خودروسازی تمام دنیا به دلیل تأمین نشدن به‌موقع تراشه‌ها (قطعات) الکترونیکی به خاطر مشکلات ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا در دنیا و تعطیلی‌های ناشی از آن دانسته و می‌افزاید: حدود ۱۰هزار تعهد (تاکنون) برای خودرو تارا (دستی و اتوماتیک) ایجاد شده و تحویل ۹۰۰ دستگاه از این خودرو در اولین سری از تحویل مدل دستی آن در دستور کار است، ضمن اینکه پس از ایفای تعهدات ایجاد شده در مقطع اولیه که طی یک دوره پیش‌فروش شکل گرفته است، در آینده برنامه‌های جدید فروش تارا اعلام خواهد شد. رحمانی همچنین عرضه قطره چکانی خودرو را مواردی همچون قیمت‌گذاری دستوری می‌داند و می‌گوید: عدم امکان تجاری‌سازی تمامی تولیدات خودرو، عمدتاً ناشی از تحریم‌ها و مسائلی است که در صنعت خودرو جهانی نیز حادث شده است. در حال حاضر در صنعت خودروسازی تمام دنیا، تأمین تراشه‌های الکترونیکی با توجه به محدودیت تأمین‌کننده‌ها، دچار مشکل شده و نیاز به این تراشه‌ها با کاربرد‌هایی غیر از صنعت خودرو در شرایط کرونا افزایش یافته است، چراکه این تراشه‌ها در سایر صنایع نیز کاربرد دارند و تعطیلی‌های ناشی از کرونا در سراسر دنیا بر میزان تأمین مکفی آن‌ها تأثیر گذاشته است. متعاقب این شرایط جهانی، ایران‌خودرو نیز تا حدودی در تأمین این قطعه با مشکل مواجه شده که منجر به کسری قطعه در تعدادی از خودرو‌ها شده است.
در بهار ۷ هزار خودرو تجاری نشد


با توجه به آمار ارائه شده از سوی ایران‌خودرو به سازمان بورس، بعضاً اختلاف میزان تولید و میزان فروش (خودرو‌های تجاری) فاصله قابل توجهی دارد که از آن‌ها تحت عنوان همان خودرو‌های ناقص یاد می‌شود. به طور مثال در فصل بهار امسال از ۹۷ هزار و ۲۳۰ دستگاه خودرو تولید شده از انواع محصولات ایران‌خودرو، حدود ۷ هزار و ۶۹۳ دستگاه تجاری نشده است که اکثراً هم خودرو‌های با عمق بالای داخلی‌سازی است.
وی در این خصوص می‌گوید: آمار تولید در مرحله‌ای ایجاد می‌شود که خودرو می‌تواند از سالن مونتاژ خارج شود، اما پس از آن باید فرآیند‌های تکمیل‌کاری و تجاری‌سازی طی شود. آمار ارائه شده از تولیدات ماهانه، همان تعداد خودرو‌هایی است که با قطعات اصلی شکل گرفته و قادر به حرکت است، اما لزوماً در آن مرحله، قابل تحویل به مشتری نیست تا زمانی که برخی فرآیند‌های دیگر روی محصول انجام شود. به طور طبیعی، حتی اگر مشکل کسری قطعات هم وجود نداشته باشد، آمار تولید و آمار فروش (با ارائه صورت مالی) با یکدیگر تفاوت خواهد داشت. البته این اختلاف نباید به میزان قابل توجهی باشد؛ بنابراین در مواردی که این اختلاف کمی بیشتر شده به دلیل کسری قطعاتی با عدم امکان داخلی‌سازی است.
وی تأکید می‌کند: بعضاً قطعات وارداتی دیر یا زود به خط تولید می‌رسد، بنابراین نمی‌توان تولید را متوقف کرد. توقف تولید، هزینه‌های بسیاری را بر خودروساز تحمیل می‌کند تا زمانی که شرکت اطمینان دارد در بازه زمانی قابل پیش‌بینی این قطعات خواهد رسید، تولید را ادامه داده و خودرو تولید می‌شود و سپس تا زمان تأمین قطعه کسری و تکمیل و تجاری سازی، خودرو در پارکینگ خودروساز قرار می‌گیرد.
وی می‌گوید: کمبود قطعه برای اکثریت خودرو‌ها اتفاق افتاده است. حال برخی خودرو‌ها به سبب میزان نیاز کمتر به قطعات الکترونیک (به‌ویژه در خودرو‌هایی با پلتفرم قدیمی‌تر) کمتر تأثیر پذیرفته‌اند و با توجه به اینکه همه خودرو‌ها باید از استاندار‌های هشتاد و پنج گانه تبعیت کنند.