صنعت گردشگری در ایران چه زمانی از بحران خارج خواهد شد؟ سفر در انتظار واکسن

گروه فرهنگ و هنر – پس از چند روز تعطیلی برای شکستن حلقه انتشار ویروس کرونا، بار دیگر بسیاری از مشاغل کارشان را از سر گرفتند. اما افراد مشغول در صنعت گردشگری همچنان اوضاع کارشان کساد است. شاید راهکار عبور از این بحران در صنعت گردشگری، واکسیناسیون باشد اما آیا این گروه مشاغل نیز در لیست مشاغل مشمول واکسن قرار می‌گیرند؟
در بیشتر کشورهای دنیا پس از انجام واکسیناسیون عمومی، زندگی تقریبا به روال عادی برگشته است. حالا بسیاری از افراد با ارائه کارت واکسیناسیون امکان سفر رفتن دارند و سنعت گردشگری در جهان در حال بازیابی خود است. اما در کشور ما این صنعت همچنان در حال احتضار است.
تیرماه سال ۹۹ بود که معاون گردشگری خبر داد با نظر ستاد کرونا ممنوعیت ورود گروه‌های خارجی به ایران ادامه داد. او گفت که این ممنوعیت از خیلی وقت پیش، یعنی زمانی که ویروس کرونا به خاک ایران رسید و پروازهای بین‌المللی متوقف و مرزها بسته شد، به اجرا گذاشته شده بود. اما وزارت امور خارجه ۱۴ مرداد سال گذشته رسما اعلام کرد ویزای توریستی ایران صادر نمی‌شود و گزینه‌های روادید گردشگری و زیارتی تا عادی شدن شرایط در فهرست روادیدهای سامانه روادید الکترونیکی کشور غیرفعال شده است. در همین دوران بود که وزارت بهداشت از تنظیم مقررات تازه‌ای برای ورود مسافران به ایران خبر داد و شرط داشتن گواهی سلامت را الزامی کرد. چند روز پس از آن هم مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خبر داد که پیش‌نویس پروتکل پذیرش گردشگران خارجی را به ستاد کرونا فرستاده تا پس از تایید نهایی، در تمام مرزها اجرا شود.
با ادامه توقف سفر گردشگران خارجی به ایران، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری نیز وارد مذاکره با ستاد ملی مقابله با کرونا شد تا ویزای توریستی ایران از بایکوت خارج شود. اما بهمن سال سال گذشته پس از درخواست‌های متعدد تورگردان‌ها برای صدور ویزا دست‌کم برای طبیعت‌گردی و گردشگرانی که با اتومبیل شخصی خود سفر می‌کنند، معاون گردشگری از نهایی شدن برخی مذاکرات برای ازسرگیری صدور ویزای توریستی به شکل محدود و برنامه‌ریزی‌شده خبر داد، درحالی که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا از تعیین الزامات جدید برای ورود مسافران خارجی به کشور و سخت‌تر شدن مقررات مربوط به آن سخن گفت.


گرچه پیش‌بینی‌ها بر این بود که صدور ویزای توریستی ایران نهایت تا اواخر سال ۹۹ از سر گرفته شود، اما با شناسایی ویروس جهش‌یافته در برخی کشورها، از جمله انگلیس و عراق و توقف بعضی پروازهای بین‌المللی، این طرح بایکوت شد. بعد از آن هم رایزنی‌های گوناگونی برای از سرگیری صدور ویزای توریستی مطرح شد اما به نتیجه نرسید.
در حوزه گردشگری داخلی نیز گرچه همچنان شاهد برخی سفرها هستیم اما این سفرها به دلیل آنکه در حوزه صنعت گردشگری و با نظارت انجام نمی‌شوند، تنها منجر به گسترش ویروس کرونا خواهد شد. اما فعالان این عرصه، چاره را در واکسیناسیون مشاغل مرتبط با این بخش می‌دانند. اردیبهش ماه، جمشید حمزه‌زاده، رییس جامعه هتلداران ایران، نسبت به اولویت ندادن به کارکنان صنعت گردشگری به ویژه هتل‌ها در واکسیناسیون کرونا معترض شد. او در این زمینه گفته بود برای در اولویت قرار دادن کارکنان صنعت هتلداری، دلایل منطقی و متقن زیادی وجود دارد؛ از جمله این‌که کارکنان هتل مدام با افراد مختلف سر و کار دارند، آن‌ها به مسافرانی خدمات می‌دهند که با هر انگیزه‌ای اعم از پزشکی و درمانی، ماموریت اداری و ... در هتل‌ها اقامت دارند؛ یعنی برای مدتی مشخص در هتل زندگی می‌کنند. این مسافران باید احساس امنیت کنند و خاطرشان از بابت ایمنی هتل و سلامتی کارکنان‌شان جمع باشد. روشن است که کارکنان هتل‌ها باید در اولویت اول واکسیناسیون باشند.
کمی بعدتر، معاون گردشگری در پاسخ به مطالبات فعالان گردشگری برای واکسینه شدن، گفت که موضوع در اولویت قرار گرفتن واکسیناسیون کرونا ویژه فعالان گردشگری از دو مسیرِ وزارت بهداشت و شرکت‌های تولیدکننده واکسن داخلی در حال پیگیری است که این اقدام می‌تواند به عنوان فعالیتی موثر در آماده‌سازی بستر لازم برای پذیرش گردشگران خارجی باشد.
پس از آن هم رئیس جامعه گردشگری الکترونیک در نامه‌ای به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، برای واردات ۱۰ میلیون دُز واکسن کرونا به منظور مصرف بخش گردشگری با هدف رونق دوباره این صنعت در ایران اعلام آمادگی کرده است.
در این نامه با اشاره به کمبود واکسن در ایران و بحرانی که گریبان صنعت گردشگری را گرفته است، به سفر بسیاری از شهروندان ایرانی به کشورهای همسایه برای تزریق واکسن و اهداف این کشورها برای رونق گردشگری خود پرداخته شده است. همچنین یادآوری شده مسافرانی که در آینده قصد سفر به اروپا و یا نقاط دورتر را دارند دریافت کارت واکسن جزو مدارک مورد نیاز آن‌ها است. در نتیجه، جامعه گردشگری الکترونیک آمادگی دارد به منظور تسریع در افزایش ایمنی گردشگران خروجی و ورودی به کشور و فعالان گردشگری و هتلداری برای تسریع در رونق و توسعه گردشگری کشور با همکاری یکی از هلدینگ‌های بین‌المللی گردشگری سلامت منطقه، به واردات ۱۰ میلیون دُز واکسن اسپوتنیک روسی به کشور تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اقدام کرده و در عین حال، یادآور شده که تزریق این واکسن‌ها با همکاری بیمارستان‌های معتبر خصوصی داخل کشور انجام می‌شود.
در نامه جامعه گردشگری الکترونیک همچنین آمده که این واکسن‌ها با قیمت مناسب قبلا پیش‌خرید شده و در چند مرحله با همکاری مراکز درمانی درصورت صدرو مجوز واردات در اولین فرصت به کشور وارد خواهد شد و در ادامه هم یادآور شده که ورود ۱۰ میلیون دُز واکسن که برای ۵ میلیون نفر قابل استفاده خواهد بود بخش مهمی از نیاز واکسن گردشگران ایرانی عازم خارج از کشور و نیز گردشگران خارجی را که بدون واکسیناسیون وارد کشور می‌شوند و به استفاده از واکسن علاقه‌مندند علاوه‌بر واکسیناسیون اعضای صنعت گردشگری برطرف می‌کند و موجب آغاز دوباره صنعت بی‌رمق گردشگری خواهد شد.
معاون گردشگری هم از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواسته که این درخواست را مورد بررسی قرار دهد.
با وجود نامه‌نگاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و درخواست‌های مکرر فعالان صنعت گردشگری که به شکل‌های مختلفی به وزارت بهداشت انتقال داده شد، درباره واکسیناسیون مشاغل مرتبط با سفر و گردشگری، کارمندان موزه‌ها و سایت‌های تاریخی و توریستی، هیچ واکنشی از سوی وزارت بهداشت نشان داده نشد.
وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا از زمان شیوع ویروس کرونا، جزو مخالفان سرسخت سفر و فعالیت‌های گردشگری بوده‌اند و هر بار انتقادهای تندی را به نسبت به مسافرت‌ها و فعالیت‌های گردشگری، به‌ویژه در محدودیت‌های کرونا وارد کرده‌اند. این درحالی است که با وجود استقبال مردم از سفر و متوقف نشدن این جریان حتی در زمان محدودیت‌ها، هیچ برنامه و یا راه‌کار موثر دیگری برای مدیریت و کنترل سفرها از سوی دستگاه‌های نگران ارائه نشده است.
سوای این مطالبه، بخش‌های خصوصی صنعت گردشگری نیز برای واردات واکسن مورد نیاز این بخش از وزارت بهداشت درخواست مجوز کرده‌اند، اما تمام این مطالبه هم با وجود دستور مقامات عالی کشور برای تامین و تسریع واکسیناسیون کرونا، تا کنون بی‌پاسخ و بی‌نتیجه مانده است.
واکسیناسیون عمومی در کشور از اسفندماه ۹۹ آغاز شده است که به دلیل سرعت کند آن، وزارت بهداشت زمان‌بندی‌ای را براساس ردیف شغلی و سنی تعیین کرد که مطابق آن، در فاز نخست، کادر درمان و بهداشت و پس از آن، بالاترین گروه‌های سنی واکسینه شدند. در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰، با انتقادهایی که به روند کند واکسیناسیون عمومی وارد شد، وزارت بهداشت اعلام کرد در کنار گروه‌های سنی و بیماران زمینه‌ای، از مرداد و شهریورماه، زندانی‌ها و افراد حاضر در مراکز تادیب، پرسنل پلیس، نظامیان و سربازان در پادگان‌ها، گرمخانه‌ها، کمپ‌های معتادان و متجاهران، پرسنل بانک‌ها، حمل و نقل عمومی و آموزش را واکسینه می‌کند.
این شکل از اولویت‌بندی مشاغل برای واکسیناسیون، با توجه به نیازهای جامعه به دیگر مشاغل خدماتی مورد انتقاد قرار گرفت. بنابراین در پنجم مردادماه به دستور وزیر بهداشت اولویت‌بندی‌ جدید واکسیناسیون کرونا اعلام شد که بر اساس آن، رانندگان حمل‌ونقل عمومی شهری، ریلی، جاده‌ای، دریایی و هوایی، زندانیان، معلمان و خبرنگاران، بیماران دیابتی که در سامانه ثبت‌‌نام کرده‌اند و باقی‌مانده بیماران صعب‌العلاج و بیماران خاص و نادر، در اولویت تزریق واکسن قرار گرفتند. به این فهرست، استادان حوزه و دانشگاه هم اضافه شدند که این ترتیب شغلی هم مورد انتقاد قرار گرفت.
بی‌توجهی به مطالبه ایمن‌سازی سفر و گردشگری، درحالی است که در برنامه وزیر پیشنهادی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز هیچ اشاره‌ای به اولویت واکسیناسیون مشاغل مرتبط با خدمات سفر و موزه‌ها نشده است. در عوض، این برنامه بر تولید گسترده واکسن در کشور و فرصت‌سازی برای جذب گردشگران ورودی سلامت تاکید کرده است.
سایر اخبار این روزنامه