روزنامه آرمان ملی
1400/06/01
تغيير رفتار طالبان؟ - منتظر باشيد؛ به زودی
عکس: آرمان‌ملی / فاطمه فتاحی/آرمان ملی- احسان انصاری: طالبان در حالی در افغانستان به قدرت رسیده‌اند که نگرانی‌های زیادی از سوی کشورهای منطقه درباره آینده افغانستان به وجود آمده است. به قدرت رسیدن طالبان زمینه را برای فعالیت بیشتر گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش فراهم خواهد کرد و در چنین شرایطی کشورهای منطقه در معرض آسیب‌های زیادی خواهند بود. طالبان مانند گذشته در ابتدای به قدرت رسیدن دست به خشونت علنی نزده است. به همین دلیل نیز برخی در ایران معتقدند طالبان نسبت به گذشته تغییر رفتار داده است. به نظر می‌رسد این نوع تغییر رفتار یک استراتژی برای نهادینه شدن حکومت این گروه تروریستی در افغانستان است. به‌همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع«آرمان ملی» با دکترپیروز‌مجتهدزاده تحلیلگر روابط بین الملل گفت وگو کرده است. مجتهدزاده معتقد است:« باید شرایطی را تصور کرد که افغانستان با حکومت طالبان به بهشت تروریستها تبدیل شود و تروریست‌های گروه‌هایی مانند القاعده و داعش بتوانند از این فرصت به سود فعالیت‌های تروریستی خود استفاده کنند. بنده خطر بازگشت گروه‌های تروریستی به منطقه را بسیار زیاد می‌دانم و معتقدم نباید ساده انگارانه درباره طالبان قضاوت کرد. توصیه به مسئولان جمهوری اسلامی این است که نباید به راحتی فریب نمایش ظاهری طالبان را بخورند. در عالم سیاست به هیچ وجه نمی‌توان به کسی بدون دادن تضمین‌‌ها قطعی اعتماد کرد. این در حالی است که برخی در ایران از طالبان حمایت می‌کنند و آنها را به ایران دعوت می‌کنند و ممکن است کمک‌هایی نیز به آنها کرده باشند». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید. مهــم‌ترین دلیل به قــدرت رسیدن طالبان در افغانستان چه بود؟ چـرا این گروه تروریستی بدون هیچ مانع جدی موفق شدند قدرت را در افغانستان به دست بگیرند؟مهم ترین دلیل این اتفاق تصمیماتــی بود کــه روسای جمهور آمریکا یعنی ترامپ و پس از وی بایدن گرفتند.آمریکا از مدت‌‌ها قبل با طالبان در قطر در ارتباط بودند و با طالبان قرارداد امضا کردند. قراردادی که آمریکا با طالبان بست یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که طالبان موفق شدند بدون مانع جدی قدرت را در افغانستان به دست بگیرند. سوال اینجاست که چرا آمریکا تصمیم گرفت نیروهای خود را از افغانستان خارج کند؟ این در حالی است که قدرت گیری طالبان و بقیه گروه‌های تروریستی در این کشور وجود داشت. در نتیجه آمریکا نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کرد تا طالبان بتواند بدون هیچ مانعی قدرت را در اختیار بگیرند. اقدام بعــدی آمریکا این بود که در حدود 6 هــزار زندانی تروریست منتسب به طالبان را از زندان‌های افغانستان آزاد کردند.از سوی دیگر هنگامی که نیروهای آمریکایی قصد داشتند افغانستان را ترک کنند تعداد زیادی سلاح سنگین اعم از هلیکوپتر، تانک و سلاح‌های دیگر را با خود نبــردند تا در آینده طالبان بتوانند از آنها استفاده کنند. در نهایت نیز به دولت افغانستان اعلام کردند قصد دارند نیروهای خود را از این کشور خارج کنند و دولت افغانستان باید در این زمینه تکلیف خود را بداند. در روزهای اخیر در فضای سیاسی انگلستان نیز اغلب گروه‌های سیاسی نخست وزیر این کشور را به دلیل پیروی کورکورانه از تصمیم رئیس جمهور آمریکا مبنی بر ترک افغانستان سرزنش می‌کردند. البته این سوال درباره روابط ایران و طالبان نیز در دولت حسن روحانی وجود دارد که این روابط مبتنی به چه چیزی بوده است؟ رسانه‌‌ها در ایران باید دولت رئیسی را متوجه این نکته کنند که برخلاف برخی که ساده انگارانه عنوان می‌کنند رفتار طالبان تغییر کرده در واقع این اتفاق رخ نداده و ایران نباید در راستای به رسمیت شناختن دولت طالبان شتابزده عمل کند. به رسمیت شناختن طالبان باید منوط به رفتار طالبان در آینده به خصوص رفتار با زنان و شیعیان شود.در شرایط کنونی طالبان به دلیل نیاز به رسمیت شناختن و ایجاد مشروعیت در خاک افغانستان چاره‌ای به جز تغییر رفتار ندارد و به همین دلیل نیز دست به خشونت زیاد نمی‌زند.
مهم ترین پیامدهای به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان برای ایران چیست؟ ایران چه نقشی در آینده افغانستان می‌تواند ایفا کند؟
معتقدم هنوز خیلی زود است که عنوان کنیم طالبان دشمنی و کینه توزی مذهبی خود را با شیعیان کنار گذاشته باشند. اینکه طالبان در شرایط کنونی نمایش انسانیت برگزار می‌کند و به شکلی رفتار می‌کند که شائبه تروریستی بودن این گروه را کمرنگ می‌کند نباید ملاک قضاوت ما درباره آنها باشد. طالبان چاره‌ای به‌جز این کار ندارد. باید منتظر ماند و پس از مدتی مشاهده کرد که طالبان در عمل چه رفتاری از خود بروز می‌دهند. ظاهر قضیه این است که طالبان از مراسم روز عاشورای شیعیان در افغانستان حفاظت می‌کنند. این در حالی است که در واقع چنین نیست و طالبان از مراسم روز عاشورا حفاظت کردند تا کسی از حد و حدود خود فراتر نرود و اقدامی برعلیه آنها انجام ندهد. در فلسفه وجودی طالبان همراهی و حمایت از تشیع نیست و بلکه در فلسفه وجودی آنها نابودی و مخالفت با تشیع است. طالبان به دنبال این است که زنان را به پستوهای خانه‌های خود هدایت کند و اجازه فعالیت اجتماعی به آنها ندهد. از سوی دیگر طالبان با تحصیل دختران نیز مخالف است و اجازه نخواهـد داد دختران به تحصیل و کسب علـم و دانش بپردازند. چطور می‌تــوان باور کرد این گروه تروریستی فلسفه وجودی خود را فراموش کنند و به شکل دیگری رفتار کنند. به همین دلیل از دیدگاه بنده به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان در بلند مدت برای ایران به عنوان کشــوری کــه در حدود900 کــیلومتــر مــرز مشتـرک با افغانستان دارد خطرنـاک خواهد بود و مشکلات مرزی بین ایران و افغانستان را تشدید خواهد کرد و دشمنی‌های زیادی را تولید خواهد کرد.کشورهایی مانند عربستان، امــارات و پاکستان به طالبان کمــک کردند که به قدرت برسند. عربستان به دلیل قرابت فکری و عقیدتی که این گروه با وهابیت دارد از این گروه حمایت کرده است. امارات نیز به دلیل دشمنی که با ایران دارد و از سوی دیگر نزدیک و حرف شنوی که از عربستان دارد از این گروه تروریستی حمایت کرده است. قطر نیز دیگر کشور عربی است که به طالبان کمک کرده است. نباید این نکته را فراموش کنیم در زمانی که طالبان قدرت نداشت و هنوز فعالیت‌های خود را آغاز نکرده بود در قطر دفتر رسمی تأسیس کرد. نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان یکی از افرادی بود که زمینه به قدرت رسیدن طالبان را فراهم کرد. وی که به صورت مستقیم از عربستــان پــول دریافت می‌کرد از تروریست‌های ضد افغانی حمایت می‌کرد و زمینه فعالیت‌های طالبان را گسترش می‌داد.
موضع عربستان درباره طالبان هنوز مشخص نشده و این کشور دیگر مانند20 سال پیش از طالبان حمایت نمی کند. عربستان به همراه امــارات و پاکستان تنها کشورهایی بودند که در20 سال پیش و زمانی که ملا عمر در افغانستان به قدرت رسید طالبان را به رسمیت شناختند. چرا این وضعیت امروز وجود ندارد؟
حمایت عربستان همچنان از طالبان وجود دارد. طالبان چه در گذشته و چه در شرایط کنونی با حمـایـت‌های مالی کشورهـایی مانند عربستان فعالیت‌های خود را ساماندهی می‌کننــد.آیـا طالبان بدون حمایت‌های مالی کشورهایی مانند عربستان می‌توانست به این سرعت قدرت را در افغانستان به دست بگیرد؟ این همه هزینه‌ای که طالبان در سال‌های اخیر برای جلب حمایت ایران، آمریکا و کشورهای غربی کردند از کجا آمده است؟چه کسی به این گروه تروریستی پول داده است؟ در پاسخ باید گفت یکی از این کشورهای عربستان سعودی بوده است. این حمایت‌‌ها در آینده نیز وجود خواهد داشت. در شرایط کنونی حمایت‌های مالی کشــورهــایی مــانـند عربستان، امارات متحده عربی و قطر از طالبان مسجل است. هدف اصلی طالبــان نیز این است که خود را به عنــوان یک دولت رسمی برای مــدتی زیاد معرفی کنند. به‌همین دلیل نیز در ظاهر قضیه رفتار خود را تغییر داده‌اند و به شکلی رفتار می‌کنــند که به حقوق شهروندی مــردم افغانستان و به‌خصوص زنان تعرض نمی کنند. این در حالی است که در واقع چنین نیست و این رفتار مقطعی و کوتاه مدت است و پس از اینکه قدرت را به صورت کامل در اختیار گرفتند به شکل دیگری رفتار می‌کنند و خشونت‌های زیادی از خود بروز می‌دهند.
به قــدرت رسیدن طالبــان درافغــانستان زمینه‌های فعالیت مجدد گروه‌هـای تروریستی مانند القاعده و داعش را به وجود نمی آورد؟آیا این گروه‌های تروریستی با مشاهده موفقیت طالبان در رسیدن به قدرت تلاش خود را برای تشکیل چنین دولتی بیشتر نمی‌کنند؟
بدون تردید این اتفاق رخ خواهد داد و گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش با مشاهده وضعیت طالبان فعالیت‌های خود را بیشتر می‌کنند. این در حالی است که احتمال این وجود دارد که طالبان نیز به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از این گروه‌های تروریستی حمایت کند.ترامپ به عنوان یک رئیس جمهور بی فکر و تهی مغز کسی بود که به طالبان کمــک کرد تا برای مقابــله با تروریسم به قدرت برسند.این در حالی است که طالبان سمــبل تــروریســم در منطقه هستند و القاعده و داعش نیز از دل همــین گروه تروریستی و در زمانــی که در افغانستان قدرت را در اختیار داشتند به قــدرت رسیدنــد. البته در این زمــینه کشورهایی مانند پاکستان و به خصوص نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان نیز به طالبان در این زمینه کمک کردند. به همین دلیل بایــد شرایطی را تصور کرد که افغانستان با حکومت طالبان به بهشــت تروریستها تبــدیل شود و تروریــست‌های گروه‌هــایی مانند القــاعده و داعش بتوانند از این فرصــت به سود فعالیــت‌های تروریستی خود استفاده کنند. بنده خطر بازگشت گــروه‌های تروریستی به منطقه را بسیار زیاد می‌دانم و معتقدم نباید ساده انگارانه درباره طالبــان قضــاوت کرد. توصیه به مسئــولان جمهوری اسلامی این اســت که نباید به راحتی فریـب نمایش ظاهری طالبان را بخورند. در عالم سیاست به هیچ وجه نمی‌توان به کسی بدون دادن تضمین‌‌ها قطعی اعتماد کرد. این در حالی است که برخی در ایران از طالبان حمایت می‌کنند و آنها را به ایران دعوت می‌کند و ممکن است کمک‌هایی نیز به آنها کرده باشند. سیاست اشتباهی از سوی روسای جمهور سابق و کنونی آمریکا یعنی ترامپ و بایدن در مقابل طالبان اتخاذ شده است. این وضعیت درباره کشورهای اروپایی مانند انگلیــس نیز وجود دارد.به هر حال کــشورهای اروپایی ناچار به پیروی از سیاست‌های آمریکا هستند. این در حالی است که این سوال وجود دارد که ایران چه ناچاری در این زمینه دارد و چرا باید مواضعی اتخاذ کند که در نهایت به سود طالبان تمام خواهد شد.
طالبان برای حضور دراز مدت در قدرت نیازمند این است که توسط کشــورهای جهان به رسمــیت شناخته شود.به نظر شما طالبان با این چالش مهم بین المللی به چه صورت برخورد خواهد کرد؟
اگر انتقادات نسبت به قدرت گرفتن طالبان وجود نداشته باشد و فریب ظاهر آنها را بخوریم همان کسانی که زمینه به قدرت رسیدن طالبان را فراهم کردند دولت آنها را نیز به رسمیت خواهند شناخت. به همین دلیل رسانه‌های گروهی و کارشناسان سیاسی موظف هستند در چنین شرایطی افکار عمومی را نسبت مخاطــرات حکــومت طالبان در افغانستان آگاه کنیم.افکار عمومی باید بدانند چه اتفاقی در افغانستان در حال رخ دادن است و چه پیامدهایی برای مردم منطقه خواهد داشت. در چنین شرایطی می‌توان امیدوار بود دولت‌هایی که زمینه به قدرت رسیدن طالبان را فراهم کردند خطای دوم را مرتکب نشوند و چنین دولتی را به رسمیت نشناسند. حداقل کاری که این کشورها می‌توانند انجام بدهند این است که صبر کنند تا ماهیت واقعی طالبان مشخص شود و این گروه در عمل نشان بدهد که دیگر یک گروه تروریستی نیست.
احمد مسعود پسر احمد شاه مسعود در روزهای اخیر قیام ملی علیه طالبان اعلام کرده و از مردم افغانستان خواسته به این قیام بپیوندند.از سوی دیگر وی از کشورهای غربی مانند آمریکا،انگلیس و فرانسه خواسته که با نیروهای دره پنجشیر سلاح بدهند.آیا شرایطی را می‌توان تصور کرد که وی بتواند به‌صورت جدی با طالبان مقابله کند؟
این اتفاق زمانی رخ خواهد داد که آمریکا و عواملش در منطقه چنین اجازه‌ای بدهند.من آرزو می‌کنم حرکت‌های ملی و مردمی سالم افغانستان به نتیجه برسد و اجازه ندهد افغانستان توسط طالبان به عنوان یک گروه تروریستی اداره شود. ملت افغانستان ملت برادر ماست و ما با آنها پیوندهای نزدیک فرهنگی و اجتماعی داریم.به همین دلیل آرزو می‌کنم پسر احمد شاه مسعود در قیام خود موفق شود و بتواند صدای واقعی مردم افغانستان باشد. ما اگر نوش ملت افغانستان نیستیم نباید نیش آنها باشیم. هشداری که باید به رسانه‌های ایران بدهم این است که از هرگونه هیجان زدگی برله یا علیه هر کسی در افغانستان خودداری کنند. بنده اخبار افغانستان را دنبال می‌کنم و آرزو می‌کنم برخی اخبار صحیح باشد. با این وجود با سابقه‌ای که از تبلغیات آمریکا در افغانستان در ذهنم وجود دارد با تردیدهایی در این زمینه مواجه هستم.گروهی که احمد مسعود رهبری آنها را برعهده گرفته از نزدیکی زیادی با ایران برخوردار است. واقعیت غیر قابل انکار دیگر اینکه دشمنی طالبان هرگز با شیعیان از بین نخواهد رفت و در آینده نیز این دشمنی و کینه توزی بروز و ظهور بیرونی خواهد داشت.
سایر اخبار این روزنامه
دارو در انبار- مردم سرگردان
تغيير رفتار طالبان؟ - منتظر باشيد؛ به زودی
عنابستانی و این همه حاشیه!
سانسور صداي احمد مسعود در رسانه ملی
روند مثبت بورس را مديريت كنيد تا تثبيت شود
«خورشيد مشرق» غروب کرد...
حمایت حداکثری از وزرای پیشنهادی اقتصاد و امور خارجه
اولویت مهم دولت رئیسی؟
اشک تمساح لندن برای کسب درآمد
از تحولات منطقه عقب نمانيم!
فساد درون سیستمی
آقای رئیس جمهور! لطفا بخوانید
منفعت پایداری‌چی‌ها از تخریب خطیب
