شیران دره پنجشیر در محاصره طالبان

بنفشه غلامی/ دره پنجشیر اگر 20 سال قبل یک شیر داشت، اکنون خیل شیران در آن جولان می‌دهند. سخنگوی طالبان دیروز خبر داد، صدها نفر از نیروهای طالب که تا بن دندان مسلح هستند، به مبارزه با گروه مقاومت پنجشیر که وی آنان را «دشمن» خواند، رفته‌اند تا آخرین بخش‌های خاک افغانستان را نیز تحت سیطره خود درآورند.
درست ساعتی پس از آنکه اشرف غنی از کشور خود گریخت و ارتش و نیروهای امنیتی سلاح بر زمین گذاشتند، گروه کوچکی از مردان مصمم به دفاع از افغانستان راهی دره پنجشیر شدند. کوهستانی که هر تخته سنگی در آن یادآور خاطراتی غرورآفرین از مقاومت احمد شاه مسعود است که 20 سال قبل توسط دو عامل القاعده به شهادت رسید. در رأس این گروه کوچک مسعود جوان، فرزند احمد شاه مسعود دیده می‌شود و در کنار او دو مرد جاافتاده و نبردها دیده قرار دارند. یکی بسم الله خان محمدی است که در سال‌های 2002 تا 2010 وزیر دفاع افغانستان بود و اخیرا نیز پیش از سقوط کابل سرپرست همین وزارتخانه شد. دیگری هم امرالله صالح است که تا همین دو هفته پیش معاون اول اشرف غنی بود که خود را رهبر قانونی افغانستان می‌داند. این گروه کوچک پس از رسیدن به پنجشیر، از همه کسانی که خواهان مبارزه با طالبان و دفاع از کشورشان هستند، دعوت کردند تا به پنجشیر روند و به مقاومت جدیدی که در این منطقه در حال شکل‌گیری است، بپیوندند. فراخوان آنها زنگ خطر را برای طالبان به صدا درآورد. طالبان که هنوز سلاح‌هایی را که در دهه 1990 دراین دره به سوی آنها نشانه رفت فراموش نکرده‌اند، این بار قصد ندارند تجربه قدیمی را دیگر بار بیازمایند. بنابراین تصمیم گرفتند راهی نبرد با پنجشیر شوند.
گسیل نیروهای طالبان به پنجشیر
طالبان عصر یکشنبه از تصمیم خود رونمایی کرد. به گزارش سایت شبکه خبری «الجزیره»، طالبان که در سال‌های دوری از حکومت مزایای استفاده از توئیتر را آموخته، عصر یکشنبه در توئیتی در صفحه رسمی خود خبر داد: «صدها مجاهد امارت اسلامی برای کنترل ایالت پنجشیر راهی این منطقه شده‌اند. زیرا مقامات محلی آن حاضر به واگذاری ولایت خود به صورت مسالمت‌آمیز نشده‌اند.» طالبان در حالی تصمیم خود برای نبرد با شیران پنجشیر را اعلام کرد که پیش‌تر گفته بود، علیه پنجشیر از نیروی مسلح استفاده نمی‌کند و مذاکره را ترجیح می‌دهد، ساعتی پیش از آن نیز احمد مسعود در تماسی تلفنی با خبرگزاری «رویترز» اعلام کرده بود: «ما نمی‌خواهیم جنگی شروع شود. ما خواهان آن هستیم که طالبان بدانند تنها راه پیش رو مذاکره است. اما اگر نیروهای طالبان بخواهند به دره حمله کنند، ما نیز آماده جنگ خواهیم بود. زیرا می‌خواهیم در برابر هر رژیم تمامیت‌خواهی مقاومت کنیم.» برخی منابع خبر دادند، بین دو طرف مذاکراتی هم انجام شد اما به نتیجه نرسید. ولی به نظر می‌رسد باب آن همچنان می‌تواند باز باشد. زیرا آن گونه که خبرگزاری «اسپوتنیک» خبر داده، سهیل شاهین، سخنگوی طالبان به این خبرگزاری گفته است: «هیأتی از سوی  طالبان به ولایت پنجشیر فرستاده شده تا با امرالله صالح مذاکره کند. اگر آنها آشتی را رد کرده و به سراغ درگیری بروند، واکنش نشان می‌دهیم.»


با وجود آنکه در حال حاضر وضعیت خبررسانی در افغانستان با مشکل روبه‌رو است اما معدود خبرهای رسیده از طرف طالبان حاکی از نبردها در حومه دره پنجشیر و آرایش جنگی در خود آن است. در حالی که صبح دیروز یکی از نیروهای طالبان به «رویترز» خبر داده بود نبرد پنجشیر آغاز شده است، ظهر دیروز ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در شرح آخرین وضعیت پنجشیر در توئیتی خبر داد در جریان نبردهایی که در بغلان در حومه پنجشیر جریان داشته، سه ولسوالی به طور کامل از «دشمن» پاکسازی شده است. در همین حال برخی منابع داخلی افغانستان نیز خبر دادند طالبان نیروهای کمکی را نیز به سمت منطقه گسیل کرده است تا بتوانند با نواخته شدن مارش جنگ در پنجشیر وارد عمل شوند.  سایت روزنامه وال استریت ژورنال نیز خبر داد در جبهه مقابل نیز علی نظری، رئیس روابط خارجی جبهه مقاومت که در پنجشیر مستقر است، اعلام کرده هزار نفر از کماندوهای ارتش افغانستان به آنها پیوسته‌اند و مخالفان مسلح طالبان در بغلان نیز که در نبرد با این گروه شکست خورده و به پنجشیر آمده‌اند، در کنار جبهه مقاومت پنجشیر خواهند جنگید.
این در حالی است که همان طور که ارتش شوروی در دهه 1980 نتوانست بر پنجشیر چیره شود، استیلای طالبان بر این منطقه نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی آن سخت است. اما همین امتیاز می‌تواند پاشنه آشیل جبهه مقاومت این ولایت شود. زیرا این جبهه بدون حمایت خارجی و دسترسی به مرز نخواهد توانست مدت زیادی دوام آورد. علت نبردهایی که از یکشنبه در ورودی پنجشیر آغاز شد نیز همین مسأله است. از همین رو اکنون سؤال مهم این است که آیا شیر جوان  خواهد توانست مانند پدر اسطوره‌ای خود، آغازگر نبرد رهایی‌بخش افعانستان از دره پنجشیر باشد؟
طالبان: مهلت خروج نیروهای خارجی تمدید نمی‌شود
پس از سخنرانی جو بایدن و تأکید او بر اینکه در حال تلاش است تا نیروهای امریکایی در زمان مقرر از افغانستان خارج شوند، اما تمدید آن را رد نمی‌کند، سهیل شاهین، یکی از سخنگوهای طالبان تأکید کرد، طالبان با هرگونه تمدید مأموریت نیروهای خارجی در افغانستان مخالف است و آن را عبور از خط قرمزهایش و به معنای گسترش زمان اشغال می‌داند. این در حالی است که اغلب کشورهایی که در افغانستان نیرو دارند، اعلام کرده‌اند با توجه به شرایط فرودگاه کابل، قادر نیستند تا آخر ماه اوت نیروهای خود را از این کشور خارج کنند. در حال حاضر وضعیت در فرودگاه کابل بشدت امنیتی است و هشدارهای زیادی درباره آن داده شده است. صبح دیروز نیز ارتش آلمان خبر داد صبح زود درگیری‌هایی در فرودگاه رخ داد که تبادل آتش‌ها موجب دخالت نیروهای امریکایی و آلمانی شد. به گفته ارتش آلمان، در این درگیری‌ها یک نگهبان افغان فرودگاه کشته و سه نفر نیز زخمی شدند.