تخريب ظريف در دقيقه نود

آرمان ملی- حمید شجاعی: بسیاری از افراد بوده‌اند که مدتی در مقام و منصبی فعالیت کردند اما پس از پایان یافتن زمان خدمتشان دیگر کمتر کسی آنها و عملکردهایشان را به یاد می‌آورد. اما در طرف مقابل نیز برخی چهره‌ها هستند که اگر هم از مقام و جایگاه خود کنار بروند نام و عملکردهایشان باز هم در نگاه و یاد مردم می‌ماند. محمد جواد ظریف از این دست افراد است که هر چند دوره کاری‌اش در وزارت امور خارجه به سر آمده و به گفته خودش به دانشگاه باز خواهد گشت، اما به اعتقاد  بسیاری از کارشناسان ماه‌ها و سال‌ها بعد مشخص خواهد شد که ظریف که بود، چه کرد و  وجهه‌ای از ایران در دنیا بر جای گذاشت. اما برخی جریانات حداقلی توان دیدن این ظرفیت و سرمایه را نداشتند و طی هشت سال وی را آماج انواع تهمت‌ها و اهانت‌ها ساختند. چنانکه این دم آخری نیز از تخریب او غافل نشدند و آخرین شایعه را اینگونه منتشر کردند که ظریف در لحظات آخر ۸۳ نفر از اعضای نزدیک به خودش را مقام سفیری اعطا کرده است و باید پاسخگو باشد. در حالی که این خبر بدون هیچ درنگی از اساس دروغ است، چراکه  اساسا فقط رئیس جمهور می‌تواند فردی را به این مقام منصوب کند. با این همه ظریف هم رفت اما هجمه‌کنندگان دست از حملات خود نکشیدند و باید دید با وزیر جدید چگونه تا خواهند کرد. 
  وزیر ماندگار
پس از آن که حسن روحانی رئیس جمهور پیشین آخرین جلسه خود در هیات دولت را نیز برگزار کرده و جای خود را به رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید داد، وزرای روحانی نیز کم‌کم جای خود را به وزرای پیشنهادی که چند روزی است در مجلس صلاحیت‌شان در حال بررسی است، ‌می‌دهند. در این راستا شاهد صحبت‌های پایانی از سوی برخی وزرا یا گزارش کار از سوی آنها به مردم بودیم اما شاید مهم‌ترین وزیری از روحانی که قاطبه جامعه معتقد است با توجه به توانایی، شایستگی و کارآمدی باید در دولت سیزدهم نیز ابقا می‌شد کسی نبود جز  محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه. اما از آنجایی که با تغییر روسای جمهور تمامی ارکان زیر مجموعه وی در قالب دولت با تغییر و تحول مواجه می‌شوند رئیس جمهور جدید نیز افراد و گزینه‌های مد نظر خود را برای حوزه‌های مختلف در نظر گرفته است و آنطور که مشخص و مسجل است حسین امیر عبداللهیان که خود چند سالی معاون عربی و آفریقایی ظریف بود با رای مجلس به جای وی تکیه خواهد زد و وزیر امور خارجه بعدی لقب خواهد گرفت. اما این مساله نیز باعث نخواهد شد که مردم وزیر خارجه خندان و محبوب خود که از سر عزت و منافع ملی ایران را به عنوان کشوری مدافع صلح و دوستی در نگاه جهانیان نشان داد را از یاد نخواهند برد و او را در زمره چهره‌های ماندگار و ملی چون امیر کبیر و مصدق خواهد نشاند. عملکرد 8 ساله ظریف نشان داد که گزافه گویی نیست اگر او را بهترین وزیر خارجه ایران پس از انقلاب اسلامی قلمداد کنیم. از تعامل گسترده با دنیا بر اساس عزت، حکمت و مصلحت گرفته تا توافق برجام که سندی در راستای احقاق حقوق حقه ایرانیان است بخشی از عملکردهای رئیس دستگاه دیپلماسی دولت‌های یازدهم و دوازدهم بود. شخصیتی که بسیاری او را شخصیتی ورای یک وزیر خارجه می‌پنداشتند  و هجمه‌ها و حملات گاه و بیگاه مخالفان و دلواپسان به او باعث نشد که او یک آن دست از منافع ملی کشیده و برای خوشامد برخی جریانات و گروه‌ها تلاش کند. قدر مسلم ظریف از سرمایه‌هایی است که حتی پس از دوران وزارت می‌توان از او در حوزه‌های مختلف ملی در خور شأن وی استفاده کرد. هر چند که خود ظریف در پرسشی مبنی بر اینکه پس از وزارت در کجا مشغول خواهد بود گفت به دانشگاه باز خواهم گشت اما عقلانیت سیاسی حکم می‌کند که از درایت و تجربه وزیر خارجه پیشین در جای دیگری استفاده شود. 
  پیام خداحافظی 


غروب یکشنبه بود که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه دولت دوازدهم با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام از مردم ایران خداحافظی کرد. پیامی که در آن همه چیز دیده می‌شد از خضوع و خشوع در مقابل ملت تا عذرخواهی و توضیح در خصوص مسائل مختلف. در پیام ظریف اینگونه می‌آید:« حتما در هشت سال گذشته به همه اهداف خود در سیاست خارجی نرسیدیم. تاریخ، هم در مورد ارزش دستاوردهای ما و هم در مورد علل ناکامی‌های ما قضاوت خواهد کرد. ولی همیشه در حد توان همراه با همکاران خوب و لایقم کوشیدیم سیاست خارجی موجب ارتقای آرامش، سلامتی و رفاه مردم باشد و از حقوق ملت، اقتصاد ملی و توسعه کشور پاسداری کند. کوشیدیم نقشی ولو اندک در حل مشکلات ایفا کنیم و آرزو داشتیم لبخند بر لبانتان بنشانیم و جلوه غرور ملی را در وجودتان ببینیم. گروهی از راه رفتنم با آقای کری رنجیدید و جمعی از استقبال و بدرقه‌ام از نمایندگان طالبان.» رئیس دستگاه دیپلماسی  با اشاره به این عبارت که می‌دانم که پاره‌ای از کارهایم را نپسندیدید ادامه داد: گروهی از برجام به خروش آمدید و جمعی از کنوانسیون خزر و توافق ۲۵ ساله؛ جمعی زبان تیزم در برابر قدرت‌های جهانی را تندروی دانستید و گروهی اعلام آمادگی‌ام برای مذاکره را وادادگی؛ گروهی از اینکه گفتم «خودمان انتخاب کردیم» بر آشفتید و جمعی از انتقال صادقانه‌ تجربیات و یافته‌هایم «آن هم در یک مصاحبه محرمانه برای کارگزاران آینده »خشمگین شدید. ظریف در بخش پیانی پیام خداحافظی خود خطاب به مردم آورده است: «مرا ببخشید ولی برای پاسداری از منافع ملی، همیشه نمی‌توانستم آن گونه که دوست داشتم سخن بگویم و حتی از عملکرد خود دفاع کنم و شهادت می‌دهم در چهار دهه خدمت در سیاست خارجی جز منافع مردم این مرز و بوم هیچ معیار و سنجه‌ای نداشتم. اکنون نیز برآنم که در دانشگاه تهران در حوزه دیگری همین وظیفه را ادامه دهم.»
   ادعای لحظه آخری
دلواپسان و مخالفان دولت و وزیر امور خارجه که 8 سال توپخانه خود را علیه دستگاه سیاست خارجی نشانه رفتند حتی در روزهای آخر هم دست از تخریب برنداشتند. در تازه‌ترین و شاید آخرین ماجرا  شایعه پراکنان همچنان دست از تلاش برنداشته‌اند و مدعی شدند که ظریف در لحظات آخر ۸۳ نفر از اعضای نزدیک به خودش را مقام سفیری اعطا کرده است و باید پاسخگو باشد؛ این درحالی است که ادعای مطرح شده خلاف آشکار است.  آن‌طور که برنا آورده؛ بر اساس تفسیر سازمان امور اداری و استخدامی فقط رئیس جمهور می‌تواند فردی را به این مقام منصوب کند. لذا دولت 11 و 12 پس از بررسی فراوان اعطای مقام سفارت برای کسانی که شرایط ماده 34 اساسنامه وزارت امور خارجه را دارا بودند در سال 98 شروع کرد. در این سال روند شناسایی افراد شاغل و بازنشسته که در زمان انتصاب به سفارت توسط یکی از روسای جمهور شرایط سفارت را داشتند شروع شد و بیش از 50 نفر در آن سال مقام را دریافت کردند. حدود 25 نفر در سال 99 شناسایی شدند و حکم سفارت گرفتند.  جالب اینکه اکثریت قاطع این افراد در دوره احمدی نژاد سفیر شده بودند (شامل آقای دکتر امیرعبداللهیان که در زمان احمد‌ نژاد به سفارت در بحرین منصوب شده بود و در سال 99 به مقام سفیری ارتقا یافت). همچنین مجموعا کمتر از 10 نفر در سال 1400 به این سمت منصوب شده‌اند که آن هم طبق روال قانونی و بدون اعمال نظر شخصی وزیر بوده است.