شهروندآنلاین: جهش‌های پی‌درپی ویروس کرونا این سوال را ایجاد کرده که آیا واکسن‌های فعلی می‌تواند اثربخشی لازم را در ویروس جهش‌یافته هم داشته باشد یا اینکه هم‌زمان با جهش‌‌ها لازم است دوزهای دیگری از واکسن تزریق شود؟

در حالی که سازمان جهانی عذا و دارو  (F.D.A) واکسن‌های کووید -19 به شکلی که امروز ارایه می‌شود را به ترتیب تأیید می‌کند، سیستم‌های بهداشت هر کشور برای توصیه دوزهای اضافی و استفاده از واکسن بیشتر خارج از چهارچوب تأیید شده، آزاد هستند.

صرف‌نظر از اینکه آیا دریافت‌کنندگان واکسن، دوز اضافه‌ای برای رسیدن به بالاترین ایمنی را نیاز دارند،نباید فراموش کنیم که درصد بسیار زیادی از مردم جهان هنوز به واکسن کرونا دسترسی ندارند.

نیویورک تایمز در گزارشی در همین رابطه نوشته تزریق واکسن اضافه به افراد واکسینه شده نباید به از بین‌رفتن دوزهایی منجر شود که قرار است به واکسینه‌نشده‌ها و آسیب‌پذیرترین افراد در کشورهای محروم برسد.

واکسیناسیون تنها راهی است که می‌تواند جان انسان‌ها را در برابر ویروس کرونا نجات دهد. در حال حاضر تنها 0.3 درصد از کل واکسیناسیون در کشورهای کم‌درآمد انجام شده است.

گسترش کرونای دلتا و افزایش گزارش‌ها در مورد عفونت‌های این سویه جدید از ویروس کرونا، به سوالاتی در مورد اینكه آیا واكسینه‌شده‌ها نیاز به دوز «تقویت‌كننده» دارند، دامن زده است. برای آمریکایی‌هایی که واکسن‌های فایزر یا مدرنا دریافت کرده‌اند، این ابهام می‌تواند به معنای تزریق دوز سوم باشد.

کشورهایی مانند بریتانیا، فرانسه و آلمان دوزهای اضافی برای گروه‌های خاصی مانند افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی بدنشان پایین است، ارایه می‌دهند.

سلین گوندر، متخصص بیماری‌های عفونی و اپیدمیولوژیست، عبارت«تقویت کننده» را اصطلاح مناسبی برای توصیف این دوزهای اضافی نمی‌داند: «برای بسیاری از مردم این کلمه می‌تواند به معنی تزریق دوز اضافی به صورت سالانه باشد؛همانطور که برای آنفلوآنزا واکسیناسیون سالانه توصیه می‌شود. ما فکر نمی‌کنیم که همه به واکسیناسیون سالانه کووید -19 نیاز داشته باشند.»

یکی از سوالات مهم درباره واکسن کرونا این است که آیا مردم تعداد دوز کافی واکسن را برای بهترین محافظت و ایمنی در برابر ویروس کرونا دریافت می‌کنند یا دوزهای متعدد بهتر از یکی دو دوز است؟

گوندر معتقد است اینها سوالاتی است که جوابش با تحقیقات بیشتر به دست می‌آید. با این حال  مردم باید خود را برای هر تغییری در دستورالعمل واکسیناسیون آماده کنند: «تنها واکسنی که افراد به صورت تک دوز دریافت می‌کنند، تب زرد است.این در حالی است که دو دوز واکسن برای سرخک، اوریون، سرخچه، آبله‌مرغان، هپاتیت A ، مننژیت و ویروس پاپیلومای انسانی ارایه می‌شود. به علاوه، سه دوز یا بیشتر در واکسن فلج اطفال و دیفتری-کزاز-سیاه‌سرفه ارایه می‌شود. در بزرگسالان، دو نوع واکسن ذات‌الریه را با هم مخلوط کرده و مطابقت می‌دهیم.»

تعدادی از واکسن‌های کرونا به صورت تک دوز ارایه شده‌اند مثل واکسن جانسون. شرکت سازنده این واکسن دلیل این فرآیند را ساده‌تر و عادلانه‌تر کردن زنجیره تأمین عنوان کرده است، اما با ظهور انواع مختلفی از جهش ویروس کرونا مانند ‌دلتا، این سوال مطرح شده که آیا دوز واحد برای همه در دراز‌مدت کافی است؟ دکتر مور، استاد میکروبیولوژی و ایمونولوژی می‌گوید: «اطلاعات موجود تاکنون واضح و روشن نبوده‌ است، اما به احتمال زیاد گروه‌های خاصی که واکسن جانسون را دریافت کرده‌اند به بیش از تک‌دوز نیاز خواهند داشت. داده‌های جدید ممکن است نحوه تزریق واکسن جانسون را در آینده تغییر دهد.»

سایر واکسن‌های کووید -19 که از فناوری مشابه جانسون استفاده می‌کنند، مانند واکسن Oxford-AstraZeneca و واکسن Sputnik V، از ابتدا به عنوان واکسن دو دوز عرضه شدند.

دکتر مور معتقد است یکی از دلایل ارایه واکسن کرونا با دوزهای متعدد این است که سیستم ایمنی بدن، تماس‌های مکرر با ویروس را به عنوان تهدیدی فزاینده تشخیص دهد. همین فرآیند می‌تواند به بدن در تقویت توانایی خود برای مبارزه با ویروس مهاجم کمک کند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) و دیگر سازمان‌های مربوطه اعلام کرده‌اند تا زمانی که دوز اول برای افراد در کشورهای در حال توسعه در دسترس قرار نگیرد، افراد در کشورهای ثروتمند نباید دوز سوم را تزریق کنند

هنگامی که  انجمن غذا و دارو( F.D.A) ،مجوز استفاده اضطراری از واکسن‌های Pfizer ، Moderna و Johnson & Johnson را صادر کرد، ارایه این واکسن‌ها با دوزهایی که شرکت‌ها در آزمایشات بالینی مرحله آخر انجام داده بودند، همراه شد.

اما در حالی که  F.D.A. این واکسن‌ها را برای تأیید کامل ارزیابی می‌کند، باید بهترین رویه ارایه دوزها را هم تعیین کند. جهش‌های پی‌درپی ویروس و گزارش‌های اثرگذاری واکسن‌ها در شرایط فعلی این ارزیابی را پیچیده‌تر کرده است.

گزارش‌هایی از ابتلای بعد از واکسیناسیون در همه واکسن‌ها وجود دارد ؛با این‌حال درگیری‌های شدید که در آن افراد در بیمارستان بستری یا بر اثر بیماری جان خود را از دست بدهند، بسیار نادر است.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته درباره تأثیرگذاری واکسن‌های کرونا، سالمندان دارای بیماری زمینه‌ای، افراد دارای نقص شدید ایمنی و دریافت‌کنندگان پیوند اعضا، پاسخ ضعیف‌تری به واکسیناسیون نشان داده‌اند.

با این‌حال گروهی از محققان آمریکایی اعلام کرده‌اند همه شهروندان این کشور باید دوز سوم واکسن کرونا را هشت ماه پس از دریافت دوز دوم دریافت کنند.

نتایج مطالعات نشان داده ایمنی ایجادشده در بدن افرادی که در ماه ژانویه واکسینه شده‌اند با گذر زمان کاهش می‌یابد بنابراین متخصصان عقیده دارند که لازم است افراد پس از گذشت هشت ماه از دوز دوم واکسن کرونا، یک دوز دیگر نیز تزریق کنند تا در برابر بیماری کووید -۱۹ ایمن باقی بمانند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) و دیگر سازمان‌های مربوطه اعلام کرده‌اند تا زمانی که دوز اول برای افراد در کشورهای در حال توسعه در دسترس قرار نگیرد، افراد در کشورهای ثروتمند نباید دوز سوم را تزریق کنند.

با توجه به آمار ارایه شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا (CDC)، تاکنون بیش از ۱۹۸ میلیون آمریکایی حداقل دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند در حالی که بیش از ۱۶۸ میلیون نفر نیز به صورت کامل واکسینه شده‌اند. با این‌حال با توجه به شیوع گسترده سویه دلتا، نیاز به واکسن در سراسر دنیا افزایش یافته و لازم است افراد بیشتری در برابر این بیماری ایمن شوند.

با این همه دسترسی عادلانه به واکسن کرونا از دوزهای تقویتی یا به اصطلاح دوزهای یادآور مهم‌تر است. همچنان واکسیناسیون تنها راهی است که جان انسان‌ها را در برابر ویروس کرونا نجات می‌دهد.

در حال حاضر تنها 0.3 درصد از کل واکسیناسیون در کشورهای کم‌درآمد انجام شده‌ است. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی خواستار توقف موقت استفاده از دوزهای اضافه واکسن کووید -19 در کشورهای ثروتمند شده است؛ با این استدلال که تمرکز اصلی باید روی دریافت اولین دوز در کشورهایی باشد که قادر به محافظت از کارکنان سیستم بهداشت و درمان، افراد مسن و همه اقشار در معرض خطر  نیستند.

اطمینان از دسترسی همه افراد در سراسر جهان به واکسن باید اولین و بالاترین اولویت باشد، مصونیت جمعی بهترین راه برای محافظت از افراد است. فقط در این صورت است که می‌توان با خیال آسوده توصیه کرد، به افراد واکسینه‌شده دوزهای اضافه ارایه شود.