سروکله کرونا که پیدا شد «عماد» از رفتن به بیمارستان ترسید. شنیده بود پایین‌بودن سیستم ایمنی بدن خطرناک است. «یه دوره داروی خوراکی گرفتم اما حالا درمان را ادامه می‌دهم. البته اوایل می‌ترسیدم شیمی‌درمانی کنم و با کرونا بمیرم.» درمانش شد دوره‌ای هجده‌ماهه که درنهایت بی‌نتیجه ماند تا بخش‌های دیگر بدن درگیر شوند. «غده‌های خیلی بزرگ‌تر شدند. چهار بار عمل کردم.»

هر بیست روز یک‌ بار هم نوبت عمل‌ها شد تا هر بار غده‌ای از تنش جدا شود. «دویست و پانزده میلیون هزینه جراحان بود و هر جراحی هم 7-8 میلیون برایش هزینه بیمارستان داشت.» هر بار تزریق برای شیمی‌درمانی یعنی یک روز کامل عمر گذاشتن در بیمارستان. «یک بعدازظهر می‌رفتم ساعت 12 یا یک شب برمی‌گشتم.» صف‌های طولانی و مراجعه‌کنندگان بسیار. «هر بار یک ساعت و نیم زیر سرم بودم بقیه را صف می‌ایستادم تا نوبتم شود.»

همه‌ چیز از خشکی کف دست و پا شروع شد. «انگار کف دست و پایم آب و خون نداشت.» آزمایش و انتظار و بالاخره مشکوک به سرطان. این یعنی داستان سرطان دوباره برای «فاطمه» شروع می‌شد. «هنوز یک‌سال نشده همسرم را به خاطر سرطان از دست دادم.» مرد خانه‌اش 48ساله بود که تن به سرطان داد و حالا خودش در 41سالگی دست به گریبان سرطان است. «یک ماه بعد آزمایشات را تکرار کرد، دوباره مشکوک به سرطان.»

از سال 98 درگیر سرطان است اما بی‌اطلاع از اینکه چه چیزی ریشه سرطان را در بدنش دوانده. نزدیک بهبهان ساکن است و مادر سه فرزند. از سال گذشته سرپرست خانواده شده البته بی‌هیچ درآمدی. «یارانه و کمک مردم زندگی‌مان را می‌چرخاند. نه بیمه داریم نه هیچ‌چیز دیگری.» بار دوم در بهبهان آزمایش داد و دوباره تشخیص سرطان بود. «رفتم اهواز دوباره آزمایش دادم؛ مغز استخوان. هنوز تحت درمانم.»

شیمی‌درمانی برای «فاطمه» تجویز نشد اما هراس از کرونا خانه‌نشینش کرد. کرونا که همه‌گیر شد هراس رفتن به بیمارستان در دل فاطمه افتاد تا درمان را ادامه ندهد. دو سال است دارو استفاده می‌کند و تحت درمان است اما هنوز نمی‌داند، مبتلا به چه سرطانی است. «نمی‌دانم فقط گفتند یک چیزی در خونم کم است.» هر دوماه یک‌بار وقت آزمایش مجدد است. «هر بار 156هزار تومان می‌دهم قبلا کمتر بود.» پول ویزیت هم هست هرچند پزشکش از شرایط فاطمه باخبر است و این هزینه را از او نمی‌گیرد. در هر رفت و آمد به اهواز سیصد، چهارصدهزار تومان هزینه می‌شود. «دارویی که استفاده می‌کنم را هلال‌احمر اهواز رایگان می‌دهد.»

و اما سال 96. سالی که تعداد زنان روی عدد سه هزار و 257 نفر ایستاد و عدد سه هزار و 264 نفر به مردان رسید. در سال 96 آمارها از شناسایی 6هزار و 521 نفر جدید خبر دادند

سرطان دومین متهم علت مرگ و میر جهانی است. درواقع یکی از 6 مرگ در جهان ناشی از سرطان است. این بیماری مسئول مرگ 9.6میلیون نفر در سال 2018 بوده؛ متأسفانه 2.09 میلیون مورد به سرطان ریه اختصاص دارد. سرطان پستان هم روی همین اعداد ایستاده. کولورکتال 1.80 میلیون مورد و پروستات 1.28میلیون مورد را به خود اختصاص داده‌اند. سرطان پوست هم 1.04میلیون مورد را ثبت کرده و معده 1.03میلیون تا جزو شایع‌ترین‌های دنیا جا بگیرند. هرچند در میان آمار مرگ‌ومیرها نام سرطان ریه با 1.76 میلیون مرگ، کولورکتال با 862هزار مرگ، معده 783هزار مرگ، کبد 782هزار مرگ و پستان با 627هزار مرگ در صدر ایستاده‌اند. این در حالی است که تقریبا 70درصد مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان در کشورهای کم‌درآمد و متوسط درآمد به چشم می‌خورد.

و اما ایران؛ آمارها از رشد 6درصدی سرطان در کشور می‌گویند یعنی افزوده‌شدن حدود 150هزار نفر در سال؛ این رقم یعنی معادل 150نفر در صدهزار نفر رقمی که در کشورهای غربی بین 500تا 600نفر در صدهزار نفر است. واقعیت تلخ این است که بیماری‌های قلبی و عروقی اولین دلیل مرگ در ایران و کشورهای غربی است.دومین دلیل مرگ سهم سرطان‌هاست.این در حالی است که اگر بیماری قلبی و عروقی را به دو گروه عروق و قلب تقسیم کنیم،سرطان اولین عامل مرگ شناخته می‌شود.

آمارها می‌گویند در  سال 93 در آمار سرطان 112هزار و 60مورد جدید ثبت شده است، به روایت آمارهای رسمی. این اعداد سال 94 به 150هزار و 90 مورد جدید رسیده است. سال 95 هم 124هزار و 128مورد از آمار را از آن خود کرده است. این عدد در سال 96 روی عدد 134هزار و 704 مورد ایستاده است.

در میان استان‌های ایران خوزستان در سال 94 دوهزار و هفتصد و سی و شش مورد را در میان زنان شناسایی کرده است. در همان سال تعداد شناسایی مردها دوهزار و 926 نفر بوده تا در مجموع پنج‌هزار 662نفر به آمارها اضافه شوند.اما این ارقام در سال 95 متفاوت بوده؛ به عنوان مثال دوهزار و 872مورد در میان زنان شناسایی بوده. مردها هم آمار دوهزار و 933نفر را به خود اختصاص داده‌اند تا در مجموع در آن سال پنج‌هزار و 805نفر به آمارها اضافه شوند و اما سال 96.سالی که تعداد زنان روی عدد سه هزار و 257 نفر ایستاد و عدد سه هزار و 264 نفر به مردان رسید. در سال 96 آمارها از شناسایی 6هزار و 521 نفر جدید خبر دادند.

 آمارها از رشد 6درصدی سرطان در کشور می‌گویند یعنی افزوده شدن حدود 150هزار نفر در سال؛ این رقم یعنی معادل 150نفر در صدهزار نفر رقمی که در کشورهای غربی بین 500تا 600نفر در صدهزار نفر است

کرونا که همه‌گیر شد از ووهان تا آفریقا مرزگشایی کرد. پاندمی که هربار بُعد تازه‌ای از آن به نمایش گذاشته شد. مطالعات شروع شد، نتایج بر حفظ سیستم ایمنی بود.در این میان دلهره نصیب بیماران خاص شد.به گفته سيدمحمد حسيني، دبير بورد راديوانكولوژی در ابتدای کرونا اطلاعات کافی در مورد کرونا وجود نداشت، در همه دنیا.«درمان‌هایی که ما انجام می‌دهیم اغلب تضعیف‌کننده سیستم ایمنی است.»این عضو هيأت علمی دانشگاه جندی شاپور می‌گوید در ابتدای همه‌گیری توصیه انجمن‌های معتبر علمی در زمینه کرونا و سرطان به تعویق انداختن درمان بود.«در اغلب اوقات از درمان‌های جایگزین استفاده می‌شد.»رویه‌ای که به گفته حسینی از ابتدای کرونا تا پایان سال اول ادامه پیدا کرد.

در ابتدای همه‌گیری تصور بر این بود کرونا مهار خواهد شد اما موج‌ها پشت‌سر هم جوامع را غافلگیر کرد؛اتفاقی که باعث شد بیماران خاص و مبتلایان به سرطان مورد توجه قرار گرفتند.بعد از این مرحله بود که مطالعاتی در این عرصه شروع شد. مطالعاتی که نشان داد درمان نکردن‌ مبتلایان سرطان به ضررشان تمام می‌شود. به باور دبير بورد راديوانكولوژی همین تأخیر در درمان به این بیماران آسیب زده است.

در دوره اول پاندمی برخی از این بیماران درمان را با داروهای خوراکی ادامه دادند.درمان‌هایی که تأثیر کمتری بر سیستم ایمنی داشتند.به گفته حسینی این رویه در درازمدت بی‌شک بر درمان این بیماران تأثیر می‌گذارد. به اعتقاد او طبیعتا این رویه درمان بر بیمارانی که وضعیت حادی دارند، تأثیر بیشتری داشته است.«ممکن است طول عمرشان کمتر شود.»

همه‌گیری به سال دوم که رسید انجمن‌های علمی برگشت به حالت عادی درمان را برای مبتلایان به سرطان را توصیه کردند.به گفته حسینی مقالات جدید علمی نشان از این دارد که بیماران تحت شیمی‌ درمانی کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند.«حتی تشدید کرونا در این بیماران نسبت به عموم مردم کمتر است. این نکته مهمی است.»به اعتقاد این عضو هيأت علمی دانشگاه جندی شاپور، کرونا ویروس کاملا ناشناخته است و هنوز تمام زوایای این بیماری مشخص نشده.«نکته جالب این است که این بیماران کمتر از عموم مردم به کرونا مبتلا شده‌اند.»

 مقالات جدید علمی نشان از این دارد که بیماران تحت شیمی‌ درمانی کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند. «حتی تشدید کرونا در این بیماران نسبت به عموم مردم کمتر است. این نکته مهمی است.»

با همه این اوصاف هنوز ترس از کرونا در جان این بیماران و همراهان‌شان است؛ترس ابتلا در رفت و آمد به مراکز درمانی.ترسی که باعث شده اغلب این بیماران درمان را متوقف کنند. به گفته دبير بورد راديوانكولوژی اغلب پزشکان تا حد امکان رفت و آمد این بیماران به مراکز درمانی را کاهش داده‌اند. «اما توصیه نمی‌کنیم درمان را عقب بیندازند.»

به اعتقاد حسینی این بیماران می‌توانند هر نوع واکسنی را استفاده کنند و واکسن خاصی توصیه نمی‌شود.«اغلب ما این بیماران را به مراکز واکسیناسیون معرفی می‌کنیم.» به گفته این عضو هيأت علمی دانشگاه جندی شاپور بیماری سرطان مصیبت عظیمی است.بیماری که تأثیرش را بر همه اعضای خانواده می‌گذارد علاوه بر هزینه‌های بالا.«در چنین شرایطی کرونا هم اضافه شده. این بیماران نیاز به توجه خاص دارند. مسئولان باید حمایت خاصی از آنها داشته باشند.»