روزنامه آفتاب یزد
1400/06/09
برند ظریف
آفتاب یزد: بعد از سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، یک موضوع اذهان عمومی را بیش از پیش به خود مشغول کرد و آن هم این بود که چه کسی قرار است جایگزین ظریف شود؟ در نهایت با ارائه لیست وزرا دیدیم که قرعه این کار به نام امیر عبدالهیان افتاده است؛ این در شرایطی است که دکتر ظریف امروز تبدیل به یک برند سیاسی شده و همین موضوع هم به نظر می‌رسد کار را برای جایگزین او سخت‌تر خواهد کرد. جدا از اینکه ظریف چه ضعف‌ها و چه دستاوردهایی داشت، این نکته را نمی‌توان انکار کند که او جایگاه وزیر و وزارت خارجه را در نزد افکار عمومی ارتقا داده و هرکس چه الآن و چه بعدها بر این مسند بنشیند مردم او را با ظریف مقایسه می‌کنند، زیرا مهارت و دانش ظریف و انتقادات بی‌رحمانه‌ای که طی این سالها از او شد، خواه‌ناخواه ظریف را تبدیل به معیار و میزانی برای سنجش افراد کرده است. با این همه باید دید ظریف چه کرده که حالا تبدیل به یک برند سیاسی شده است؟ آیا او از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده یا شرایط این طور رقم خورده که او امروز به یک متر و مقیاس برای سنجش افراد تبدیل شود؟آفتاب یزد در این خصوص با احسان حضرتی، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل گفتگویی را انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
در ابتدای صحبت برگردیم به خرداد و تیر سال 92 که روحانی پیروز انتخابات شد،آیا در آن زمان تصوری از انتخاب دکتر ظریف داشتید؟
در آن سال و بعد از انتخابات نیاز جامعه بیشتر معطوف به گفتگوی جهانی و ارتباط با عرصه بین‌الملل بود، به همین خاطر اکثر کارشناسان به دنبال انتخاب بهترین گزینه بودند. در زمان دولت‌های نهم و دهم وزارت خارجه یک وزارت منفعل و عملا کم فعال بود. آقایان متکی و صالحی اگرچه دارای شخصیت علمی بودند اما توانایی اداره سیاست خارجی را نداشتند، وزارت خارجه به شخصیتی نیاز داشت که مانند دکتر خرازی توانایی بالایی در عرصه بین‌المللی داشته باشد، بنابراین انتخاب دکتر ظریف بهترین گزینه برای این کار بود.
جامعه در آن زمان دکتر ظریف را چندان نمی‌شناخت و نگرنی‌هایی در این خصوص وجود داشت که این عدم شناخت باعث عدم مقبولیت شود؛ به نظر شما چرا این اتفاق نیفتاد؟
انتخاب وزیر خارجه نیازی به شناخت جامعه ندارد، مهم تخصص و توانایی شخص است که از طرف نخبگان وقت مورد تایید قرار بگیرد. سابقه دکتر ظریف در سازمان ملل، مذاکرات قطعنامه 598، مذاکرات هسته‌ای سعدآباد و همچنین مقالات و مصاحبه‌های ایشان بسیار روشن بود، اهالی کتاب و مردم نیز در همان زمان با خواندن کتاب آقای سفیر متوجه شخصیت ایشان شده بودند.
به نظر شما میزان تحصیلات و سوابق ایشان تا چه اندازه بر موفقیتشات تاثیرگذار بود؟
بدون شک این موضوع بسیار تاثیر مهم و خاصی داشت، دکتر ظریف بعد از انقلاب تنها وزیر خارجه‌ای بودند که در رشته مرتبط تحصیل کرده و تسلط کامل ایشان بر زبان خارجی عملا باعث یک اقبال عمومی گسترده شد که به نظرم در موفقیت ایشان تاثیرگذار بود. بگذارید اینطور بگویم که ظاهر، علم و توانایی‌های ایشان برای مردم جذابیت داشت.
به نظر شما تنها عامل موفقیت ایشان همان جذابیت و اقبال عمومی بود؟
خیر ایشان ویژگی‌های دیگری هم داشتند که در موفقیتشان تاثیرگذار بود، اتفاق خوب این بود که با نظر رئیس جمهور وقت،پرونده هسته‌ای از شورای امنیت به وزارت خارجه منتقل شد و ایشان با توجه به شناخت کامل از عرصه جهانی و شرایط داخلی که داشتند، توانستند به همان میزانی که انتظار می‌رفت مذاکره کنند و کار را به سرانجام برسانند.
به نظر شما این موفقیت تنها به دلیل حضور دکتر ظریف بود یا تیمشان موفق عمل کردند؟
فرقی ندارد، در مذاکرات، آقای ظریف بخشی از تیم بودند، آقایان عراقچی، تخت روانچی و.... هرکدام به اندازه یک وزیرخارجه توانایی مذاکره و گفتگو داشتند و ترکیب این مجموعه توانست ما را موفق کند.
به نظر شما دکتر ظریف می‌توانست در برجام نتیجه بهتری بگیرد؟
نتیجه بهتر یعنی چی؟
همان چیزی که مخالفان ایشان می‌گویند.
نه،مخالفان آقای ظریف در آن زمان آنقدرها هم در صراط مستقیم نبودند،منتقدان ظریف همان کسانی بودند که در طول سال‌های 84 تا 92 پرونده هسته‌ای در اختیارشان بود و به قول آقای دکتر ولایتی می‌رفتند در مذاکرات بیانیه می‌خواندند. نتیجه مذاکرات آنها چه بود؟ نتیجه مذاکرات ظریف چه بود؟ نباید حق را زیر پا بگذاریم، دکتر ظریف بی‌شک به بهترین شکل ممکن نتیجه گرفت.
اما از سال 97 همه چیز به هم ریخت.
بله بهم ریخت اما آقای ظریف مقصر این بهم ریختگی نبود. آمدن ترامپ واقعا شرایط را سخت کرد اما باز همین دکتر ظریف بودند که نگذاشت تا شرایط سخت‌تر شود.
اقدامات آقای ظریف در داخل خود وزارت امور خارجه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وزارت خارجه مجموعه‌ای است از پروتکل‌های سیاسی و آداب کنسولی و رفتار دیپلماتیک که بسیاری از این موارد در زمان قبل از دکتر ظریف رعایت نمی‌شد، با آمدن دکتر ظریف این موارد مجددا احیا شدند و تمامی مجموعه وزارت خارجه ملزم به رعایت پروتکل‌های سیاسی و آداب کنسولی و رفتار دیپلماتیک شدند،در یک کلام مجموعه وزارت خارجه نظم گرفت.
به نظر شما آیا امکان ادامه کار با دکتر ظریف در دولت سیزدهم وجود نداشت؟
امکانش بود اما شرایطش نه، در طول یکسال گذشته متاسفانه هجمه‌های گسترده و گاه ناجوانمردانه‌ای به دکتر ظریف وارد می‌شد که عملا ایشان را دلسرد کرد. توانایی ایشان بر هیچکس پوشیده نیست و نمی‌توان اقدامات این هشت سال را نادیده گرفت و این دقیقا کار را برای وزیر جدید سخت می‌کند.
چرا به نظر شما کار وزیر امور خارجه جدید سخت است؟
ساده است،هر موفقیت یا شکستی در عرصه سیاست خارجی با دوران آقای ظریف مقایسه میشود،مهم نیست سطوح تحلیلی یا مطبوعاتی چه می‌گوید، مردم آگاه هستند و قطعا مقایسه می‌کنند.همین الان هم بسیاری منتظر ادامه مذاکرات هستند، درست است که نتیجه مهم است اما رفتار‌های مذاکراتی هم مهم خواهد بود. قدم زدن دکتر ظریف و کری را یادتان هست؟ مردم یادشان هست، حالا در یک سطح تحلیلی ساده و یا حتی با زبان طنز اینها را مطرح می‌کنند و از وزیر امور خارجه جدید هم همین انتظارات را دارند، ساده بگویم دکتر ظریف سطح توقع جامعه را در خصوص سیاست خارجی و روابط دیپلماتیک ما بالا برد و حالا مردم انتظاراتشان از وزیر امور خارجه جدید بسیار بالاست. همین موضوع هم کار وزیر امور خارجه جدید را سخت می‌کند؛ هرچند آقای امیرعبدالهیان شخص شریف و کاربلدی است اما بهرحال برند دکتر ظریف بر سردر وزارت خارجه است. نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این برند سالها خواهد ماند.
به نظر شما راه خروج از زیر سایه این برند چیست؟
قطعا برند جدید ایجاد کردن و دست به اقدام بزرگ و مهم زدن در حد همان برجام، جوری که برای مردم باشد و مردم یادشان بماند. مردم دکتر ظریف را یادشان هست، تحلیل گران با یک وزیر خارجه واقعی مواجه بودند که خودش استاد تمام روابط بین‌الملل بود و همه چیز را می‌دانست. اینها اولین مشخصات همان برند است. باید منتظر بمانیم تا گذر زمان همه چیز را مشخص کند.
صالحی: ظریف یک برند بین‌المللی برای ایران است
علی اکبر صالحی اظهار کرد: محمد جواد ظریف یک برند بین‌المللی برای ایران است. به گزارش ایسنا، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی در نشستی در «کلاب هاوس» که به منظور تقدیر از زحمات محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دولت یازدهم و دوازدهم برگزار شده بود با اشاره به سابقه آشنایی خود با محمد جواد ظریف گفت: من سه دهه است که آقای ظریف را می‌شناسم و ایشان دوست گرانقدر و عزیزی برای ما هستند. وی با بیان اینکه آقای ظریف یک «برند بین‌المللی» برای ایران است، تصریح کرد: این موضوع از همت عالی،ذات پر تحرک و وجود مملو از تجربه و علم ایشان و همچنین حمایتی که مردم از ایشان کرده اند، به وجود آمده است. حضور ایشان به عنوان نماینده یک ملت بزرگ باعث شده که ایشان در جهان شناخته شوند و تبدیل به یک برند بین‌المللی برای ایران شوند.وی با بیان اینکه آقای ظریف با تلاش‌ها و اقدامات خوب توانست تصویر زیبایی از جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی به نمایش بگذارد و این باعث ناراحتی خیلی‌ها از جمله دولتمردان سابق آمریکا شده بود، در بخشی دیگر از صحبت‌های خود تصریح کرد: ملت‌هایی عاقبت بخیر هستند و به پیش می‌روند و در تاریخ جایگاهی پیدا می‌کنند که قدر بزرگان خود را بدانند و ما نیز باید قدر بزرگان خود را بدانیم. صالحی در این ارتباط گفت: ما بزرگان و قهرمانان زیادی در داخل و خارج از کشور داریم ولی بعضا احساس میشود که به آنها توجه ویژه و لازم نمی‌شود.
سایر اخبار این روزنامه
