روزنامه وطن امروز
1400/06/13
پادوهای اروپایی کاخ سفید
محمدحسین مهدوی‌زادگان: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر رئیس‌جمهور و اعضای دولت، سهم کشورهای اروپایی همراه آمریکا در کارشکنی و بداخلاقی را کمتر از آمریکایی‌ها ندانستند و خاطرنشان کردند: «آنها هم مانند آمریکا هستند اما در مقام زبان‌بازی و حرف زدن همیشه طلبکارند، گویا این ایران بوده است که مدت‌ها مذاکره را مسخره کرد و زیر پا گذاشت». تفکیک اروپا از آمریکا یا بزرگنمایی مجادلات درون‌آتلانتیکی، به یکی از خطاهای بزرگ دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در بین سال‌های 1392 تا 1400 تبدیل شد. اصل ماجرا از نقطه‌ای آغاز شد که تروئیکای اروپا حکم یک بازیگر مستقل را در محاسبات راهبردی و تاکتیکی وزارت امور خارجه کشورمان پیدا کرد. پس از مدتی کوتاه، بر همگان آشکار شد مثلث برلین- پاریس- لندن صرفا در کسوت کارگزاران واشنگتن و تل‌آویو در مذاکرات هسته‌ای و دیگر پرونده‌های بین‌المللی نقش ایفا کرده و تصور هر گونه نقش‌آفرینی دیگر برای آنها اشتباه است! از زمان آغاز به کار دولت یازدهم (سال 92)، نشانه‌های آشکاری مبنی بر ادغام بازیگران اروپایی در آمریکا در مذاکرات هسته‌ای مشاهده شد اما طرفداران فرضیه باطل تفکیک اروپا از آمریکا، ذره‌ای در باورهای بازدارنده و هزینه‌ساز خود در این باره تجدیدنظر نکردند. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان سال 92 مشاهده کرد «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه چگونه به نیابت از رژیم اشغالگر قدس بر سر تعطیلی کامل فعالیت رآکتور اراک پافشاری کرد و حتی یک بار مانع انعقاد توافق موقت ژنو شد! حتی پس از انعقاد توافق ژنو نیز وزرای‌خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه در تثبیت مکانیسم ماشه در متن برجام و استفاده از حق وتوی معکوس (ابطال برجام با وتوی یکی از اعضا به جای حفظ آن با وتوی یکی از اعضا) از هیچ‌گونه اقدامی فروگذار نکردند. پس از شکست دموکرات‌ها و سر کار آمدن دونالد ترامپ تروریست در کاخ سفید، پیوند ضدایرانی اتحادیه اروپایی و آمریکا به مراتب آشکارتر از گذشته شد! امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که این روزها سعی دارد به دروغ خود را واسطه‌گری پرتلاش و سیاستمداری دلسوز در عرصه روابط بین‌الملل نشان دهد، از سوی ترامپ و نتانیاهو ماموریت یافت بسط تعهدات ایران در برجام را به نیابت از تل‌آویو و واشنگتن مطرح کند. مکرون آگوست سال 2017 میلادی نیز دقیقا همین اقدام را انجام داد و خواستار گنجانده شدن موضوع توان موشکی ایران در برجام و دائمی کردن محدودیت‌های هسته‌ای کشورمان شد. خروج رسمی دولت آمریکا از برجام در سال 2018 میلادی، صرفا شکل بازی مشترک آمریکا- اروپا در قبال توافق از دست رفته برجام را از حوزه دیپلماسی آشکار به دیپلماسی پنهان انتقال داد. رایزنی‌های غیرآشکار مایک پمپئو، وزیر سابق خارجه آمریکا و همتایان اروپایی وی، به خروجی‌هایی مانند «خرید زمان از ایران به بهانه راه‌اندازی اینستکس» یا «متعهد نگاه داشتن یکطرفه ایران در ازای عدم استناد به مکانیسم ماشه» ختم شد! با تمام این اوصاف، دولت سابق کشورمان جهت تنفس مصنوعی به برجام، به اروپاییانی متوسل شد که خود به همراه آمریکا کالبد توافق هسته‌ای را هدف گلوله قرار داده بودند! سخنان حکیمانه رهبر بزرگوار انقلاب درباره پیوستگی آمریکا و بازیگران اروپایی، هشداری است که بارها توسط ایشان مطرح شده و از یک گزاره راهبردی در حوزه سیاست خارجی کشورمان پرده برمی‌دارد. بر اساس این گزاره راهبردی، نمی‌توان شکل‌گیری رابطه‌ای از نوع «مرکز- پیرامون» یا «حامی- پیرو» میان واشنگتن و شرکای آتلانتیکی آن را کتمان یا تحریف کرد. همگان به یاد دارند آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان پس از خروج دولت ترامپ از برجام، بر پیوند امنیتی محکم در ۲ سوی پیمان آتلانتیک شمالی(آمریکا- اروپا) تاکید کرد! در آن زمان مرکل تصریح کرد اتفاقاتی مانند خروج آمریکا از برجام، نباید بر روابط آمریکا و شرکای اروپایی آن خللی وارد کند و قرار نیست اتحادیه اروپایی بر سر این اقدام کاخ سفید، وارد مجادله با آن شود! حتی کار به جایی رسید که اروپاییان یک بار در ازای امتناع دولت ترامپ از وضع تعرفه‌های گمرکی علیه برخی محصولات وارداتی اروپا، حاضر به کنار گذاشتن اغلب تعهدات اقتصادی خود در قبال ایران شدند. در حال حاضر نیز در توصیف و تشریح رفتار سیاسی اروپای امروز و نسبت آن با کاخ سفید، باید همین رابطه مرکز- پیرامون را مدنظر قرار داد. فراموش نکنیم طی 6 دور مذاکره بر سر احیای برجام، اروپاییان در مواردی مانند عدم ارائه تضمین درباره حفظ برجام، عدم پذیرش راستی‌آزمایی دقیق بازگشت آمریکا به برجام، عدم رفع همه تحریم‌های ضدایرانی مغایر برجام و عدم پذیرش حقوق حقه ایران در حوزه تحقیق و توسعه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، با آمریکا هم نظر بوده و مخالفت کشورمان با این موارد را مصداق زیاده‌خواهی تهران در پروسه احیای توافق هسته‌ای دانسته‌اند! این چهره واقعی اروپاست.