روزنامه ابتکار
1400/06/13
آیا وزیر تازه فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند اعتماد اهالی هنر را جلب کند؟ روزهای سخت اسماعیلی
گروه فرهنگ و هنر – پیش از آنکه محمدمهدی اسماعیلی به وزارت ارشاد برسد، برنامه‌های آینده خود را در قالب یک فایل پی‌دی‌اف هشتاد صفحه‌ای منتشر کرد اما این فایل با انتقادهای بسیاری از سوی اهالی فرهنگ و هنر روبه‌رو شد. حالا وزیر تازه باید بتواند رابطه خود را با هنرمندان بهبود ببخشد. اما آیا او می‌تواند در این کار موفق باشد؟چند روزی است که محمدمهدی اسماعیلی کار خود را به عنوان وزیر تازه فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کرده است. اما او کار بسیار سختی را پیش رو دارد.
اسماعیلی پس از آنکه در لیست وزاری پیشنهادی قرار گرفت، برنامه آینده خود را منتشر کرد. او که پیش از این چندان شناخته شده نبود، بر اساس برنامه پیشنهادی‌اش مورد انتقاد شدید هنرمندان قرار گرفت. اسماعیلی برنامه‌های خود را برای وزارت فرهنگ و ارشاد به صورت یک فایل پی‌دی‌اف منتشر کرد.
او در برنامه‌های هشتاد و سه صفحه‌ای خود به بررسی بخش‌های گوناگون فرهنگ و هنر پرداخت و درباره وضعیت موجود در سینما نوشت: «عدم برنامه‌ریزی صحیح برای مخاطب‌سازی و توجه به علاقه مخاطبان، وجود مفاسد در سیستم توزیع در سینما و خارج از سینما، کمبود سالن‌های سینما با توجه به پراکندگی جنس و جمعیت، عدم برنامه‌ریزی صحیح برای اکران فیلم در خارج از کشور، بدسلیقگی در شورای پروانه ساخت و شورای پروانه نمایش، تولید فیلم‌های ضدارزش، غیر انقلابی و غیراخلاقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد، عدم اتخاذ موضع شفاف و برخورد در برابر فعالیت محکومین امنیتی و چهره‌های سینمایی همسو با اهداف دشمنان، اثرگذاری زیاد جشنواره‌های خارجی بر تولیدات سینمایی داخلی، اعطای کمک‌های مالی به تولیدات سینمایی ناهمسو با انقلاب اسلامی و همچنین اعطای کمک‌های مالی به خانه سینما که فاقد وجاهت قانونی بوده و معدل فعالیت‌های آن در جبهه فرهنگی معارض انقلاب اسلامی دیده میشود، عدم نظارت و رهاسازی ارائه کنندگان فیلم و سریال‌های خارجی (VOD)، عدم برخورد با رفتار‌های ساختارشکنانه برخی مدیران، وجود سرمایه‌گذاری مشکوک در تولیدات سینمایی، کارگردان محوری در تولیدات سینمایی، عدم بازپرداخت وام و تسهیلات اعطایی به تولید‌کنندگان سینمایی، وابستگی مالی سینمای کشور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ناکارآمد بودن قانون کپی‌رایت، وجود نگاه‌های سیاسی و بعضاً مخالف آرمان‌های انقلاب در جشنواره فجر.»
اسماعیلی همچنین اشاره کرده است که در سال ۱۳۹۷، از ۷۷ فیلم رصد و تحلیل شده، ۵۹ فیلم مروج سبک زندگی غیر اسلامی ایرانی و تخریب کننده انقلاب اسلامی، ۶۱ فیلم ارائه کننده تصویر مثبت از زن بی‌حیاء، ۵۰ فیلم سیاه‌نما و ناامیدکننده، ۶۰ فیلم مروج وادادگی و تحقیر ملی، ۵۵ فیلم القاءکننده واگرایی دینی و ملی و قانون‌گریزی و نمایش ناکارآمدی نهاد‌ها بوده‌اند.
در این برنامه وضعیت موسیقی و هنرهای تجسمی نیز چندان تفاوتی با برنامه‌های سینمایی ندارد. همچنین خانه موسیقی به عنوان مهم‌ترین مرکز تولید بحران معرفی شده است.
تنها کمی بعد از انتشار این برنامه‌ها، واکنش هنرمندان به آن آغاز شد. واکنش‌هایی که اغلب بسیار تند بودند. حمیدرضا نعیمی، آتیلا پسیانی، همایون اسعدیان، همایون غنی‌زاده، رضا صادقی، رضا کیانیان، مهدی کرم‌پور، علی اصغر دشتی، کیومرث پوراحمد و بسیاری دیگر از اهالی هنر و فرهنگ نیز به برنامه‌های وزیر پیشنهادی واکنش‌ها نشان دادند. همچنین خانه تئاتر، صنف‌های گوناگون سینمایی، کانون پژوهشگران خانه موسیقی و برخی نهادهای صنفی اهالی هنر نیز در بیانیه‌های گوناگون اعتراض خود را نسبت به آنچه در برنامه‌های اسماعیلی آورده شده بود، اعلام کردند.
به هر حال با همه این حواشی اسماعیلی توانست از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد و به عنوان سکان‌دار وزارت ارشاد بر صندلی ریاست بنشیند.
حالا او در مصاحبه‌ای به تمام این انتقادات پاسخ داده است. او در مورد مسائل مطرح شده مبنی بر بیگانگی وی با حوزه فرهنگ گفت: بنده یک سابقه 23 ساله حضور در فضای فرهنگ و هنر دارم و طبیعتا با این حوزه بیگانه نیستم و نگاه من اساسا غیر کارشناسی نیست، البته انتقاد و تنوع نگاه افراد به موضوعات را می‌پذیرم و تلاش بنده و همکارانم براین است که فضای گشادگی و انبساط حوزه فرهنگ و هنر را تامین کنیم.
او در مورد اینکه در حوزه فرهنگ دچار ابتذال هستیم، خاطرنشان کرد: حوزه فرهنگ و هنر پاک و مقدس است و شکی در آن نیست، در عصر جدید ما با یک هنر مدرن همانند سینما، تئاتر و ... روبه‌رو هستیم، اما در تاریخ ایرانی اسلامی ما همیشه شاهد یک قدمت تاریخی در امر فرهنگ و هنر هستیم که کاملا مقدس و پاک است، خوشبختانه این تقدس و تبرک حوزه فرهنگ و هنر که در کشور ما وجود داشته به حوزه فرهنگ مدرن هم تزریق شده و البته ممکن است در این دوره در بخش‌هایی آسیب‌هایی وارده شده باشد که قابل حل است اما در مجموع نمی‌توان چنین شائبه‌ای را در مورد فرهنگ و هنر ایرانی تصور کرد.
حالا در این روزها با برنامه‌های ارائه شده توسط اسماعیلی، هنرمندان چندان به او اعتماد ندارند. اما او در رابطه با جلب اعتماد هنرمندان نیز تصریح کرد: هنر حاکمیت باید این باشد که اعتماد همه مردم را جلب کند و در حوزه فرهنگ این امر مضاعف است زیرا هنرمندان روحیه لطیفی دارند، بنده و همه همکارانم وظیفه داریم فضای اعتماد عمومی بین دولت و مردم به ویژه هنرمندان ایجاد کنیم.
اسماعیلی در خصوص وعده خود در مجلس مبنی بر مبارزه با ویژه‌خواری، بی‌عدالتی و فساد اقتصادی، ابراز کرد: عدالت در هنر باید در همه کشور اجرا شود زیرا فرهنگ و هنر مختص تهران نیست. ما هنرهای فراموش شده در بسیاری از اقوام داریم، به همین منظور تلاش ما بر این است که دسترسی عادلانه به فضای هنری را برای همه کشور فراهم کنیم. نباید بگذاریم گلوگاه‌هایی ایجاد شود که منشاء فساد است.
او ادامه داد: برای نمونه درخصوص موضوع هنرستان‌ها و آموزش‌های هنری سعی داریم در هر استان و شهرستان یک هنرستان پسرانه و دخترانه داشته باشیم تا فضای رشد هنر فراهم شود، در واقع هنرستان‌ها مخصوص تهران نیست و این امکان باید برای سایر استان‌ها هم فراهم شود، همچنین فضای اشتغال نیز باید فراهم شود، ضمنا جشنواره‌های استانی را باید ایجاد کنیم تا امکان رشد کارهای هنری در حوزه هنرهای نمایشی، سینمایی، موسیقی و ... شکل بگیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: دولت وظیفه احیا و تسهیل‌گری دارد، رهبر معظم انقلاب نیز در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری فرمودند «همه کارهای دولت باید پیوست عدالت داشته باشد» و فرهنگ هم از این امر مستثنی نیست و باید همه استان‌ها از یک فضای یکسان فرهنگی و هنری بهره ببرند.
اسماعیلی اضافه کرد: تلاش ما بر این است که سند تحول اقتصاد فرهنگی را نهایی کنیم، بخش قابل توجهی از هنرمندان ما احساس نارضایتی دارند زیرا معتقدند که امکان نمایش و حضور در صحنه را ندارند و این یعنی حلقه‌های محدودی وجود دارد که امکان کار برای دیگران را سلب می‌کند، باید به همه اصحاب فرهنگ و هنر احترام گذاشت، بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر باید ابزار بروز هنر خود را داشه باشند.
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های هنرمندان، گفته‌های اسماعیلی در خصوص تعطیلی خانه موسیقی و سینما بود حالا او درمورد رابطه خود با اصناف خانه موسیقی، سینما و تئاتر گفت: در زمان اخذ رای اعتماد با مدیران خانه تئاتر، سینما و موسیقی جلسه گذاشتم و سخنان این تلاشگران عرصه هنر را شنیدم، دقیقا زمانی که گلایه‌ها از برنامه پیشنهادی ما وجود داشت این جلسه برگزار شد و شائبه‌ها از بین رفت، البته شخصا تلاش کردم بدون حاشیه از این گلایه‌های به وجود آمده عبور کنم و در عمل به هنرمندان برنامه‌ها را تبیین کنم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هرگونه تعطیلی اصناف و خانه‌های سینما، تئاتر و موسیقی را رد کرد و افزود: ما در برنامه پیشنهادی یک بخش با عنوان گزارش وضعیت موجود و در بخش دیگر برنامه‌های پیشنهادی را داشتیم و آن گزارش وضعیت موجود برای شفاف‌سازی نمایندگان بود تا بدانند در چه وضعیتی قرار داریم و برنامه ما برای آنها چه خواهد بود.
اسماعیلی در رابطه با ناامنی بازار محصولات فرهنگی هنری خاطرنشان کرد: در حوزه آثار نمایشی این امر کاهش پیدا کرده و اپلیکیشن‌ها و VODها کمک کرد تا جذابیت باندها و سارقان آثار هنری از بین برود و مردم با یک دسترسی آسان و هزینه کم آثار خوبی را ببینند، اما در حوزه نشر همچنان سرقت ادبی وجود دارد، گاهی یک کتاب برجسته میشود و به محض دیده شدن همان کتاب را فورا تکثیر می‌کنند و حق ناشر و مولف را هم نمی‌پردازند و تلاش ما در این حوزه بر این است که از این اتفاقات جلوگیری کنیم.
او در مورد تغییر در ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا چابک‌سازی این وزارتخانه گفت: در این راستا با دو موضوع متضاد روبه‌رو هستیم، از یک سو اصحاب فرهنگ و هنر علاقه ندارند چیزی از این وزارتخانه کم شود و یک علقه سازمانی دارند و این وزارتخانه را خانه خود می دانند، از طرفی چابک سازی در برخی بخش‌ها نیاز است اما ما نمی‌خواهیم حوزه قلمرو را از بین ببریم، برخی از معاونت‌ها از نظر ساختار و اهداف دچار تغییر شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: برای نمونه ساختار معاونت مطبوعاتی یا معاونت هنری کاملا عوض شده است، فناوری‌های نوین امروز در عرصه‌های مختلف ورود کرده است و از این رو ساختار یک مجموعه هوشمند باید با تغییرات تحولی خود را تنظیم کند تا عقب نیفتد، اگر ما تغییرات را ایجاد نکنیم حوزه فرهنگ و هنر از تحولات جدید عقب می‌ماند و از این رو در برنامه‌های تحولی ما چابک‌سازی ساختاری متناسب با فناوری‌های نوین دیده شده است و امیدواریم در این حوزه اتفاقات خوبی رخ دهد.
اسماعیلی تاکید کرد: در حال حاضر یکی از اولویت‌های ما آماده‌سازی همین برنامه تحولی است که پیش از حضور بنده در این وزارتخانه مجموعه قبل کار را آغاز کرده بود و خوشبختانه در حوزه دیجیتال کارهای خوبی را انجام داده بودند، البته نواقصی هم وجود دارد که برطرف می‌کنیم و هدف ارتقاء ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به همین منظور هم‌افزا با برنامه‌های قبلی به پیش می‌رویم.
وی یادآور شد: در حال حاضر به دنبال تغییرات ساختاری در مدیریت ادارات کل استانی هستیم، در مجلس شورای اسلامی خیلی از نمایندگان به موضوع ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره داشتند، البته سهم حوزه فرهنگ و هنر از نظر بودجه مناسب نیست، به همین منظور برخی از ادارات کل ما در شهرهای مختلف کشور با حداقل نیرو و بودجه کم اداره میشود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: بخش عمده‌ای از فعالیت‌های ما به صورت سامانه‌ای جلو رفته و سعی ما براین است این مسیر را با کمترین هزینه طی کنیم و عدالت در حزوه فرهنگ و هنر اجرا شود.
یکی از موضوعاتی که در این روزها اهالی نشر را نگران کرده، قیمت نوسان‌دار کاغذ است. حالا وزیر تازه در خصوص امکان تعدیل قیمت کاغذ گفت: باید به سمت ملی شدن صنعت نشر برویم، در حال حاضر بیش از 90درصد اقلام ما از جمله کاغذ، فیلم و زینک، جوهر و دستگاه‌های تکثیر و دیجیتال وارداتی است، ما می‌توانیم جلوی تورم این اقلام را بگیریم و اگر ملی‌سازی صنعت نشر رخ دهد و در داخل کشور بخشی از این فضا را با وزارت صمت، شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها ایجاد کنیم به ثبات خواهیم رسید و از نوسان‌ها جلوگیری میشود، در حال حاضر اگر با این شرایط به پیش برویم در ماه‌های آینده در این حوزه از جمله کاغذ با مشکل روبه‌رو خواهیم بود.
اسماعیلی از گلایه برخی از فعالان عرصه چاپ مبنی بر سخت‌گیری‌های قوانین و آیین‌نامه‌ها خبر داد و گفت: بخش عمده‌ای از مشکلات در آئین‌نامه‌ها و قوانین است، ما آنچه را به آئین‌نامه‌ها مربوط میشود حل خواهیم کرد و آنچه در حوزه قوانین باشد را نیز با اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در میان گذاشته و بررسی و در صدد رفع آن ها تلاش خواهیم کرد.
حالا پرسش اصلی این است که آیا اسماعیلی می‌تواند اعتماد از دست رفته را بار دیگر احیا کند؟
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
سران قوا و مسئولان تسلیت گفتند
محمدعلی وکیلی
رمزگشایی سخن اخیر حجاریان
دولت سیزدهم می‌تواند مردم را با خود همراه کند؟
چالش ابراهیم رئیسی برای بازسازی اعتماد عمومی
چرا اردوغان معتقد است بدون او سنگی در منطقه جابه‌جا نمی‌شود؟
سودای احیای امپراتوری در قرن 21
برجام احیا خواهد شد؟
چراغ سبز آمریکا برای لغو تحریم‌های ایران
سه امتیاز شیرین در برد خفیف تیم ملی مقابل سوریه
جنگ شدت گرفت؛ احمد مسعود فراخوان کمک داد
پنجشیر آخرین نقطه مقاومت مقابل طالبان
رئیس جمهوری در ادامه سفر به مناطق کم‌برخوردار مطرح کرد
تفویض اختیارات ویژه به استانداران استان‌های محروم
آیا وزیر تازه فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند اعتماد اهالی هنر را جلب کند؟
روزهای سخت اسماعیلی
