روزنامه شرق
1400/06/14
جنگ قدرت طالبان با شبکه حقانی
جنگ قدرت طالبان با شبکه حقانی نزدیک به دو هفته از سقوط کابل به دست طالبان می‌گذرد و این گروه افراطی در آستانه معرفی دولت خود قرار دارد، اما دره پنجشیر تنها منطقه افغانستان است که به سلطه این گروه درنیامده است. روز جمعه تازه‌ترین نبرد میان طالبان و جنبش مقاومت درگرفت که هر‌کدام از طرفین درگیر، روایت‌های متفاوتی از این درگیری ارائه کرده‌اند. سخنگوی احمد مسعود، رهبر جنبش مقاومت در دره پنجشیر، اعلام کرد درگیری در این منطقه ادامه دارد و طالبان موفق به تصرف پنجشیر نشده است. امرالله صالح یکی از دیگر رهبران نیروهای مقاومت و معاون رئیس‌جمهور فراری افغانستان نیز به رسانه‌ها گفته است مقاومت همچنان ادامه دارد و این نیروها موفق شده‌اند بیش از صد شبه‌نظامی طالبان را به اسارت بگیرند.اما طالبان ادعا کرده دره پنجشیر را فتح کرده‌اند. حامیان طالبان ویدئوهایی را به اشتراک گذاشتند که تانک و دیگر تجهیزات سنگین نظامی به غنیمت گرفته‌شده را نشان می‌داد که به سمت دره پنجشیر حرکت می‌کردند. ساعاتی پس از آن نیز صدای تیراندازی هوایی در کابل به گوش می‌رسید و طالبان ادعا کرد این تیراندازی هوایی به دلیل تصرف پنجشیر رخ داده است.
یکی از فرماندهان طالبان نیز گفته است با پیروزی بر «ماجراجویان و دردسرسازان» پنجشیر، حاکمیت این گروه بر کل افغانستان گسترش یافته است. با وجود این ادعای طالبان و تأیید برخی رسانه‌ها از جمله اسپوتنیک که به دولت روسیه نزدیک است، به دلیل قطعی اینترنت در پنجشیر و عدم دسترسی آزادانه خبرنگاران به تحولات داخل افغانستان، رسانه‌های بین‌المللی نمی‌توانند اظهارات مقام‌های طالبان را تأیید یا تکذیب کنند.
جنگ بر سر پنجشیر پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان آغاز شد و مذاکرات میان فرستادگان طالبان و جنبش مقاومت به رهبری احمد مسعود و امرالله صالح نیز بی‌نتیجه به پایان رسید. در پی به‌بن‌بست‌رسیدن مذاکرات، طالبان از روز سه‌شنبه گذشته حملات خود در دره پنجشیر را آغاز کرد و از روز جمعه بر دامنه حملات خود افزود.
با وجود درگیری میان طالبان و جنبش مقاومت، حامد کرزی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، خواستار ازسرگیری مذاکرات میان دو طرف شده است. کرزی گفت: «امیدوارم طرفین این مسئله کنونی را از طریق مذاکره حل‌وفصل کنند تا مردم رنج‌دیده ما از صلح و شادی برخوردار شوند. جنگ راه‌حل نیست؛ چون تنها درد و رنج برای کشورمان به همراه دارد».
کرزی به همراه عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، در ابتدای سقوط حکومت اشرف غنی، یک شورای هماهنگی برای گذار مسالمت‌آمیز قدرت به طالبان تشکیل دادند. رسانه‌های افغان پیش از این گزارش داده بودند این سه سیاست‌مدار به شورای حاکمیتی افغانستان که طالبان قصد دارد تشکیل دهد، ملحق خواهند شد؛ بااینحال، هنوز هیچ تصمیمی اعلام نشده است.
درگیری خونین در کابل و جلال‌آباد
در شرایطی که اخبار ضد‌و‌نقیضی درباره وضعیت پنجشیر منتشر میشود، در داخل صفوف طالبان نیز تنش‌ها در حال بالا‌گرفتن است. این گروه قرار بود روز جمعه مقام‌های ارشد دولت جدید افغانستان را معرفی کنند و انتظار می‌رفت ملاعبدالغنی برادر به‌عنوان مقام ارشد طالبان، اداره حکومت جدید را در دست بگیرد؛ اما درگیری میان شبکه حقانی و حامیان ملابرادر، نزدیک‌ترین فرد در طالبان به هبت‌الله آخوندزاده، رهبر معنوی این گروه افراطی، حداقل 17 کشته برجا گذاشت.
بر اساس گزارش‌های رسانه‌های محلی، جمعه‌شب در جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار و همچنین در کابل، پایتخت افغانستان، صدای رگبار مسلسل‌ها شنیده شد. در نتیجه تیراندازی‌ها ۱۷ نفر کشته و ۴۱ نفر زخمی شده‌اند. طالبان می‌گوید این تیراندازی‌ها هوایی و برای جشن و پایکوبی سقوط پنجشیر بوده است، ولی اعلام خبر کشته و زخمی‌شدن نزدیک به 60 نفر در آنچه «تیراندازی هوایی و جشن» عنوان شده، تردید درباره ادعای طالبان را بیشتر کرد.
از سوی دیگر، روز جمعه رویترز خبر داد انتظار می‌رود ملاعبدالغنی برادر به‌عنوان رئیس دولت طالبان معرفی شود. در این میان، حتی گفته می‌شد ملابرادر به سمت وزیر خارجه دولت طالبان منصوب خواهد شد. این در حالی است که در روزهای گذشته رقابتی سنگین میان سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و ملابرادر برای تصاحب این مقام وجود داشته و ظاهرا عبدالغنی برادر در این رقابت پیروز شده است. تیراندازی‌هایی که شامگاه روز جمعه در کابل و جلال‌آباد شنیده شد نیز مرتبط با درگیری هواداران این دو چهره پرنفوذ طالبان با یکدیگر بود. با اینکه برخی رسانه‌ها از مجروح‌شدن ملابرادر در این درگیری‌ها خبر می‌دهند، هنوز هیچ رسانه معتبری این خبر را تأیید نکرده است. سراج‌الدین حقانی، رهبر فعلی شبکه حقانی و رابط اصلی سازمان اطلاعات پاکستان و گروه طالبان است. او فرزند جلال‌الدین حقانی، بنیان‌گذار شبکه حقانی است که در سال 2018 کشته شد. آمریکا او را یکی از رابط‌های طالبان با القاعده می‌داند و برای دستگیری یا کشتنش ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است.
سفر حامی اصلی طالبان به کابل
در چنین شرایطی، شبکه حقانی که یکی از خشن‌ترین گروه‌های تروریستی محسوب میشود، در جریان خروج آمریکا از فرودگاه کابل حضوری فعال داشت و نیروهای عملیاتی این شبکه پس از سقوط کابل، فرودگاه را محاصره کردند و پس از خروج کامل ارتش آمریکا از کابل، همین نیروها فرودگاه را تصرف کردند.
هنوز هیچ سِمت رسمی‌ای برای سراج‌الدین حقانی در دولت آینده افغانستان مشخص نشده است. گفته میشود سراج‌الدین حقانی و ملاغنی برادر یک رقابت طولانی بر سر تصاحب جایگاه جانشینی ملا‌هبت‌الله آخوندزاده، رهبر فعلی طالبان دارند. این اختلاف‌ها تنها به هفته‌های اخیر و رویدادهای پس از تسلط طالبان بر افغانستان مربوط نمی‌شود. در زمانی که گفت‌وگوهای دوحه میان آمریکا و طالبان در جریان بود نیز گفته می‌شد سراج‌الدین حقانی و اعضای شبکه او با امضای طرح صلح با آمریکا مخالف هستند. شبکه حقانی به‌عنوان بازوی عملیاتی سازمان اطلاعات ارتش پاکستان، مهم‌ترین حامی گروه‌های تروریستی در افغانستان و پاکستان، در افغانستان مسئول حملات خونین علیه منافع هند بوده است؛ از جمله بمب‌گذاری مقابل سفارت هند در کابل در جولای ۲۰۰۸ که به کشته‌شدن ده‌ها نفر منجر شد و هند را مجاب کرد تا فعالیت دیپلماتیک خود در افغانستان را به حداقل ممکن برساند.
بروز درگیری خونین میان طالبان و شبکه حقانی به اندازه‌ای جدی است که باعث شد روز گذشته فیض حمید، رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان، به کابل سفر کند. رسانه‌های محلی حامی طالبان اعلام کرده‌اند این سفر به دعوت شورای رهبری طالبان و برای مذاکره با آنها انجام شده است. با وجود اینکه هنوز رسما اعضای حکومت طالبان اعلام نشده‌اند، تاکنون مشخص شده است که خلیفه حقانی، فرزند دیگر مؤسس شبکه تروریستی حقانی، وزیر کشور حکومت طالبان است. ملا‌یعقوب، فرزند ملا‌عمر رهبر پیشین و بنیان‌گذار طالبان، وزارت جنگ را در اختیار گرفته است. امیرخان متقی وزیر امر به معروف و ارشاد عمومی است. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز به‌عنوان وزیر اطلاعات و فرهنگ منصوب شده است. ملا‌عبدالباقی حقانی وزیر علوم و تحصیلات عالی طالبان است و وزرای ورزش، امور مرزی و سرحدات و خزانه‌دار یا رئیس بانک مرکزی هم انتخاب شده‌اند. بااینحال، اختلاف اصلی بر سر این است که چه کسی رئیس شورای وزیران و دست راست هبت‌الله آخوندزاده خواهد بود. اگر ملاعبدالغنی برادر این مقام را در کنار وزارت خارجه در دست بگیرد، عملا شبکه حقانی نفوذ چندانی در مناسبات آینده حکومت طالبان نخواهد داشت و همین موضوع شاید محرک آغاز یک جنگ داخلی بین حامیان ملابرادر و شبکه حقانی شود.
سایر اخبار این روزنامه
رقابت رفقای جنگ در پاستور
یک گام تا پله آخر
برگزاری مراسم اربعین منوط به موافقت دولت عراق است
پیام تسلیت مقام معظم رهبری
بن‌بست جنبش‌های اصلاحی
مرد معتبر زندان
جنگ قدرت طالبان با شبکه حقانی
مورد خاص سعید معروف
«سلسله‌جبال» حکمرانی در ایران
حادثه مرگ‌بار و چالش‌های توسعه کردستان
تنها راه‌حل بحران ایران‌خاوری
تغییر استراتژی برای پیشبرد برجام
