روزنامه ابتکار
1400/06/17
کدام هنرمندان افغان در این سال‌ها در ایران رشد کرده‌اند؟ خاک حاصلخیز ایران برای هنرمندان همسایه
گروه فرهنگ و هنر – در این روزها که دوباره افغانستان و تحولاتش در صدر اخبار قرار گرفته است، بار دیگر نزدیکی فرهنگی این همسایه هم‌زبان با ایران بیش از هر زمان دیگر نمایان شده است. در سال‌های گذشته، هنرمندان افغان بسیاری در این سال‌ها به واسطه همین نزدیکی در ایران فعالیت کردند و شکوفا شدند.در این چند هفته که طالبان به سرعت توانست در افغانستان پیشروی کند و حکومت را به دست بگیرد، دوباره ترس از اینکه روزهایی مثل زمانی که در گذشته طالبان در این کشور حکمرانی می‌کرد، فرا برسد به وجود آمده است. روزهایی که هنر چنان کمرنگ بود تنها هاله‌ای از آن باقی مانده بود. اینگونه شد که در آن سال‌ها بسیاری از اهالی این کشور با مهاجرت به ایران تلاش کردند تا زندگی بهتری را برای خود و فرزندان‌شان بسازند. در این روند، فرزندان آن‌ها مانند فرزندان ایران‌زمین در رشته‌های مختلف هنری به فعالیت پرداختند و امروز پابه‌پای هنرمندان ایرانی در فرهنگ و هنر ایران به نقش‌آفرینی می‌پردازند.
افغانستان امروزی، که بخشی از آن زمانی جزو خراسان باستان یا خراسان بزرگ بود، سهمی قابل ملاحظه در تولید علمی و فرهنگی منطقه داشته است تا آن جا که از هرات به‌عنوان «نگین خراسان» یاد می‌کنند. هرات مشهور به «شهر علم و فرهنگ» و «خاک اولیاءالله» نامی است که نمی‌توان به سادگی از کنارش گذشت. این سرزمین تاریخی، همواره کانون علم و فرهنگ بوده و علماء و فضلای بزرگ را در دامان خود پرورانده است که از جمله آن‌ها می‌توان به خواجه عبدالله انصاری مشهور به پیر هرات، عارف و شاعر سده پنجم هجری، مولانا عبدالرحمن جامی، شاعر سده نهم هجری، کمال‌الدین بهزاد، نقاش و مینیاتوریست عصر تیموریان، امام فخر رازی، شاعر سده ششم هجری و... اشاره کرد.
زنان و مردان میراث‌دار فرهنگ‌وهنر افغانستان هستند که این روزها ساکن ایرانند. زنان و مردانی که از پس سختی‌های بسیار برآمده‌اند و نقطه آغازشان، نقطه صفرِ زندگی‌شان، با هر زن و مردِ متولد کشوری توسعه‌یافته متفاوت است اما نه تنها بر این فاصله غالب آمده‌اند که از دیگران پیشی هم گرفته‌اند. کسانی که از جمله آن‌ها می‌توان به فرشته حسینی، محمدکاظم کاظمی، نجیب مایل‌هروی و برادران محمودی اشاره کرد.
نجیب مایل‌هروی زاده ۱۳۲۹، محقق عرفان و ادبیات فارسی و اهل هراتِ افغانستان و از ۱۳۵۰ ساکن مشهد در ایران است. مایل‌هروی تحصیلات عالی خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی مشهد به پایان برد و پس از مدتی فعالیت به تهران آمد و در موسسه پژوهش‌های اسلامی به تحقیق، مطالعه، کتاب‌شناسی، تصحیح متون و تدریس پرداخت. او با نهادهای مختلفی چون کتابخانه مجلس، بنیاد موقوفات محمود افشار و دائرهالمعارف بزرگ اسلامی همکاری داشته و به پژوهش درباره عرفان اسلامی و نسخه‌های خطی پرداخته است.
مایل‌هروی همچنین همکاری با آستان قدس رضوی، مرکز پژوهشی میراث مکتوب و بخش تحقیقات کتابخانه مجلس شورای اسلامی را در کارنامه کاری خود دارد و از محققان کتابخانه مجلس شورای اسلامی و دارای تالیفات بسیار است و مقالاتی نیز در دانشنامه مرکز دائرهالمعارف اسلامی نوشته است.
محمدکاظم کاظمی، زاده ۱۳۴۶ در هرات شاعر و نویسنده افغانستانی و عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. او در سال ۱۳۵۴ به کابل کوچ کرد و تا سال آخر دبیرستان در آن‌جا درس خواند. کاظمی سال ۱۳۶۳ به ایران آمد و پس از پایان دوره دبیرستان، کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه فردوسی مشهد گرفت. او فعالیت‌های ادبی‌اش را از سال ۱۳۶۵ آغاز کرد، در سال ۱۳۶۷ به عضویت گروه شعر حوزه هنری مشهد درآمد و در سال ۱۳۶۹ به انجمن شاعران انقلاب اسلامی افغانستان پیوست.
کاظمی افزون بر سرایش شعر، در زمینه‌های آموزش شعر، برگزاری محافل انجمن‌های ادبی مهاجران افغانستانی در ایران، انتشار نقدها و مقالاتی در مطبوعات و تالیف و ویرایش کتاب‌هایی در زمینه زبان و ادبیات فارسی فعالیت کرده است.
او همچنین سابقه مسئولیت دفتر هنر و ادبیات افغانستان (۱۳۶۹ تا ۱۳۷۵)، عضویت در هیات‌تحریریه نشریه‌های هری و نینوا، مسئولیت جلسه نقد و پژوهش شعر حوزه هنری خراسان رضوی و مسئولیت جلسه شعر آفتابگردان‌ها در مشهد را در کارنامه کاری خود دارد.
جمشید محمودی و نوید محمودی در دهه ۶۰ و زمانی که کودک بودند، به ایران مهاجرت کردند، در ایران بزرگ شدند، فیلم‌سازی آموختند و اکنون به افرادی صاحب سبک در سینما و تلویزیون ایران تبدیل شده‌اند و از جمله آثارشان «چند متر مکعب عشق» است که جایزه‌های فراوانی از جشنواره‌های بین‌المللی کسب کرد. فیلم سینمایی «رفتن»شان که در ایران ساخته شد، به عنوان نماینده سینمای افغانستان در اسکار شرکت کرد و «شکستن همزمان ۲۰ استخوان»شان همزمان در تهران و کابل اکران شد.
این دو برادر، از ولایت پروان افغانستان‌اند. نوید متولد ۱۳۵۶ و جمشید، متولد ۱۳۶۲ است. نوید محمودی در کنار تهیه‌کنندگی و کارگردانی در سینما، نویسنده و شاعر نیز هست و در بیش از ۱۰۰ فستیوال بین‌المللی فیلم حضور داشته است. حضور در مقام نویسنده و کارگردان آثار تحسین‌شده و بارها دیده شده «هفت‌ونیم» و «مردن در آب مطهر» بخش دیگری از کارنامه کاری اوست. جمشید محمودی نیز نویسنده و کارگردان و تهیه‌کننده است و تهیه‌کنندگی «مردن در آب مطهر»، نویسندگی و کارگردانی «شکستن همزمان بیست استخوان» و کارگردانی «چند متر مکعب عشق» تنها بخش کوچکی از فعالیت‌های گسترده اوست. این دو، در سال‌های اخیر جوایز معتبری از جشنواره‌های بین‌المللی فیلم در جهان و همچنین ایران به دست آورده‌اند.
فرشته حسینی زاده ۶ اردیبهشت ۱۳۷۶ بازیگر، از پدر و مادری مهاجر و افغانستانی‌تبار در تهران زاده شد و فعالیت هنری‌اش را زمانی که ۹ سال داشت از تئاتر آغاز کرد و در کنار آن در فیلم‌های سینمایی و مستند هم بازی کرد. حسینی نخستین‌بار با بازی در فیلم «من یک دختر شادم» به کارگردانی سامره رضایی در سال ۱۳۹۴ جلوی دوربین رفت و شهرتش با «قورباغه»ی هومن سیدی به اوج رسید. از جمله دیگر فیلم‌های سینمایی او می‌توان به «هفت و نیم»، «سونامی»، «شکستن همزمان بیست استخوان»، «یلدا» و «رفتن» اشاره کرد.
حالا دوباره سرزمین هنر و تاریخ افغانستان درگیر جنگ و حکومت طالبان شده است. آیا باز هم دوران تاریکی پیش روی هنر این سرزمین است و هنرمندان آن باید خارج از مرزهای این کشور فعالیت کنند؟
سایر اخبار این روزنامه
نتیجه ورود سوخت ایران به لبنان چه بود؟
کشتی ایرانی و درهم شکسته شدن هیمنه آمریکا
حامد وکیلی
افسانه اراده مردم در دره پنجشیر
راستی آزمایی خبر‌های رسیده از پنجشیر سخت است
به نام طالبان به کام پاکستان؟
کدام هنرمندان افغان در این سال‌ها در ایران رشد کرده‌اند؟
خاک حاصلخیز ایران برای هنرمندان همسایه
وزیر بهداشت:
تا آخر بهمن، پایان کرونا در کشور اعلام میشود
عدم جذب پرستار آسیب زیادی به نظام سلامت وارد کرده است
فاجعه کمبود پرستار در پیک پنجم کرونا
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی:
می‌توانیم در هر پهنه آبی که لازم باشد حضور داشته باشیم
«ابتکار» طرح مجلس برای حذف یارانه‌های پنهان از طریق رفراندوم را بررسی کرد
همه پرسی برای یک تجربه شکست خورده؟!
رئیس قوه قضائیه در دیدار با اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح کرد
لزوم تغییر برخی قوانین به نفع بانوان
رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت:
رویکرد دستگاه‌ها از واردات‌محوری به صادرات‌محوری اصلاح شود
سرانجام خورشید آزادی بر سراسر فلسطین می‌تابد
ایمنی جمعی جامعه و واکسیناسیون کرونا
سفیر ایران در بغداد
دور چهارم مذاکرات ایران و عربستان برگزار خواهد شد
کشاورز سنندجی از مسئولان درخواست یاری دارد
فراموشی موضوع قتل عام درختان 11 ساله
