«ابتکار» تاثیرپذیری اقتصاد ایران از اتفاقات سیاسی را بررسی کرد همسایگی اقتصاد با تنش‌های سیاسی

کیمیا نجفی
وابستگی اقتصاد و سیاست به یکدیگر موضوعی پذیرفته ‌شده است، به گونه‌ای که هرگونه اتفاق سیاسی در داخل و یا خارج از کشور می‌تواند به راحتی و با سرعت بخش‌های مختلف اقتصاد را با خود همسو کند. البته تاثیرپذیری اقتصاد از سیاست تنها مختص به ایران نیست و ریتم‌ بازارهای اقتصادی در هر کشوری به راحتی با یک رفتار سیاسی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و می‌تواند بدون توجه به مسائل دیگر مسیر خود را تغییر دهد. ناآرامی‌های اخیر در افغانستان و تاثیر آن بر اقتصاد ایران را می‌توان نمونه وابستگی اقتصاد و اتفاقات سیاسی دانست.
«هرگونه تنش و چالش در کشورهای پیرامون می‌تواند تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران بگذارد، این اثر می‌تواند خود را در بخش‌های مختلف کشور نشان دهد.» این گفته عده‌ای از کارشناسان اقتصادی است که به خوبی نشان می‌دهد هرگونه تغییر، تهدید و ناآرامی در کشورهای دیگر می‌تواند سیگنال‌های مثبت و منفی بسیاری را روانه اقتصاد ایران کند.
افغانستان به اقتصاد ایران وصل است


مدتی است که افغانستان در ناآرامی به سر می‌برد و به گفته برخی از تحلیلگران این ناآرامی‌ها می‌تواند تاثیر مستقیمی را بر اقتصاد ایران بگذارد. آنها معتقدند که ناآرامی‌های کشور همسایه می‌تواند بحث زیرساخت‌ها، تجارت و بازار ارز ایران را تحت تاثیر قرار دهد. آلبرت بغزیان، معتقد است شرایط به وجود آمده در افغانستان به سرعت تاثیر خود را بر نرخ دلار نشان داد. این استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی درخصوص تاثیر ناآرامی‌های افغانستان بر اقتصاد ایران به «ابتکار» گفت: افغانستان به اقتصاد ما وصل است، این کشور در همسایگی ما قرار دارد و ایران بسیاری از مهاجران افغانستانی را در خود جای داده است. از سوی دیگر بسیاری از ایرانیان نیز در افغانستان تجارت می‌کردند و در جریان این روابط ما دلار هرات و دلار کابل را در بازار ارز داشتیم و این دلار هرات و کابل نرخی را در اقتصاد ما دارد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت‌وگو به افزایش نرخ دلار در پی ایجاد ناآرامی‌ها در افغانستان اشاره کرد و گفت: از طریق روابط تجاری ما با افغانستان بخشی از ارز مورد نیاز کشور تامین می‌شد و راستای روابط تجاری ما دلار از افغانستان به کشور ما وارد می‌شد. از این جهت هنگامی که ناآرامی‌هایی در این کشور به وجود آمد نرخ دلار در داخل ایران نیز با تغییراتی همراه شد.
وی اظهار کرد: وقتی علت گرانی دلار در هفته‌های اخیر را جویا می‌شدیم عده‌ای مشکلات افغانستان و دلار هرات را بهانه‌ای برای تغییر نرخ در بازار ایران می‌دانستند.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از گفت‌وگو به ضرورت کنترل و مدیریت بازار ارز توسط بانک مرکزی تاکید کرد و در این خصوص گفت: افغان‌ها نگران ارزش پول ملی‌شان بودند و سعی کردند دلار بیشتری تقاضا کنند و عرضه دلار به ایران کم شد به همین دلیل نرخ ارز در ایران افزایشی شد. البته بانک مرکزی می‌توانست این تاثیر را خنثی کند و با راهکارهایی اجازه ندهد تحولات افغانستان، بازار ارز ایران را متاثر کند.
بغزیان در پایان صحبت‌هایش به تاثیرپذیری بازارهای اقتصادی از بازار ارز اشاره کرد و گفت: ناآرامی‌ها افغانستان بر اقتصاد ایران تاثیر گذاشت و سبب افزایش قیمت دلار شد، وقتی هم که قیمت دلار افزایشی شود بسیاری از بازارهای داخلی ملتهب می‌شود و در برخی موارد بازارها به وضعیت قبل باز نمی‌گردند. ما امیدواریم بانک مرکزی وظیفه خود که مدیریت ارزی است را به بهترین شکل انجام دهد و فقط نظاره‌گر نباشد.
ناامنی‌های سیاسی به نفع اقتصاد نخواهد بود
سیاوش غیبی‌پور، دکترای اقتصاد نیز از میزان تاثیرپذیری اقتصاد ایران از ناآرامی‌ها در کشورهای دیگر به ابتکار گفت: تاثیرپذیری اقتصادی ایران از ناآرامی‌های افغانستان به وزن صادرات و واردات ما با آن کشور باز می‌گردد. میزان تاثیرپذیری در سایر کشورهای دیگر نیز به همین شکل است، به عبارتی دیگر مسائل و مشکلات سیاسی کل جریان تجاری و وارداتی ما را تغییر نمی‌دهد بلکه به اندازه‌ای وزن صادرات و واردات ما نسبت به آن کشور و بسته شدن و یا بسته نشدن راه‌ها و گمرک از یک اتقاق سیاسی آسیب خواهیم دید.
این دکترای اقتصاد ادامه داد: اگر توقف تجارت زمینی افغانستان که همسایه شرقی ما است دائمی شود و یا در بلندمدت محدودیت‌ها باقی بماند یقینا در اقتصاد ما تاثیر خواهد داشت. برخی از کالاهای ما تنها به کشور افغانستان صادر می‌شود و اگر مشکلات برای مدت طولانی ادامه داشته باشد ارزآوری ما از طریق صادرات به این کشور با تهدید روبه‌رو می‌شود. اما اگر فرض را بر این بگذاریم که انسداد مرزهای زمینی موقتی باشد نوسان مقطعی منفی را به اقتصاد ما مخابره می‌کنید و به مرور زمان وضعیت به روال عادی باز می‌گردد.
غیبی‌پور ناامنی‌های سیاسی را به ضرر اقتصاد دانست و گفت: هیچ ناامینی به نفع مرزهای اقتصادی نیست و هر ناامنی به جریان تجاری کشورها آسیب می‌زند اما به هرحال رخ دادن اتفاق سیاسی کاملا طبیعی است و طبق شواهد به نظر می‌رسد مشکلات ما دائمی نخواهد بود و روابط اقتصادی ما با افغانستان به روال عادی باز می‌گردد.