اهمیت حضور در اقیانوس اطلس

ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ از پایگاه یکم دریایی بندرعباس در خلیج فارس به مأموریتی جدید و بی‌نظیر در تاریخ دریانوردی ایران اعزام شد. این ناو گروه با طی مسیر ۱۴ هزار مایل دریایی از خلیج فارس به سمت دریای عمان، اقیانوس هند و پس از دور زدن قاره آفریقا در دماغه امیدنیک، وارد اقیانوس اطلس جنوبی، شمالی، خلیج فنلاند و بندر سن‌پترزبورگ در رودخانه نوا جهت شرکت در رژه دریایی کشور روسیه به مناسبت سیصد و بیستمین سالگرد تأسیس نیروی دریایی این کشور حضور پیدا کرد. بی‌شک رسیدن به چنین توانمندی حاکی از نقش‌یابی جدید منطقه‌ای و بین‌المللی در سایه خودکفایی، باور به توانمندی داخلی، مدیریت فرماندهی دقیق و دیپلماسی دریایی جهت صیانت از منافع جمهوری اسلامی ایران در آب‌های آزاد بین‌المللی دارد که نشان‌گر آن است که مرکز ثقل سازه قدرت دریایی جهانی به نفع قدرت‌های منطقه‌ای علی‌الخصوص ایران در حال جابه‌جا شدن است و حضور کشورمان در آب‌های بین‌المللی قطعاً فرصت‌های بسیار بزرگی را برای ایران ایجاد می‌کند.
در سال ۱۳۸۷ فرمانده معظم کل قوا (مدظله‌العالی) عنوان راهبردی به نیروی دریایی ارتش اطلاق کرد و سه مأموریت ویژه در دستور کار نیروی دریایی ارتش قرار گرفت: حضور در آب‌های آزاد، توسعه دیپلماسی دریایی و نیز حضور در خلیج عدن به منظور تأمین امنیت خطوط مواصلاتی کشور در برابر تروریسم دریایی. نیروی دریایی راهبردی ارتش در همین راستا تا پیش از مأموریت اخیر خود، با اعزام ۷۶ ناوگروه به آب‌های آزاد و بین‌المللی، حدود ۴ هزار و ۷۰۰ کشتی تجاری و نفتکش را به سلامت از مناطق خطر عبور داده و اسکورت کرده که این همراهی در امنیت اقتصاد دریایی بسیار مؤثر بوده است، اما در بحث حضور در آب‌های آزاد و دریا‌های دیگر و نیز توسعه دیپلماسی دریایی هم نیروی دریایی ارتش با عبور از جنوب هند، سریلانکا و اقیانوس آرام در آب‌های شرق جهان حضور یافته است. پیش از این و در سال‌های گذشته، حرکت به سمت غرب جهان نیز با عبور از خلیج عدن، باب‌المندب، دریای سرخ، دریای مدیترانه و تنگه جبل‌الطارق صورت گرفته و این بار در مأموریتی جدید که در تاریخ دریانوردی ایران بی‌سابقه بود با طی نزدیک به ۲۸ هزار کیلومتر فاصله از آب‌های سرزمینی پس از طی مسافت از خلیج فارس، دریای عمان، اقیانوس هند و دور زدن قاره آفریقا در دماغه امیدنیک وارد اقیانوس اطلس جنوبی، شمالی و خلیج فنلاند در شمال کره زمین شد.
مأموریت ناوگروه نیروی دریایی راهبردی ارتش از سه جهت حائز اهمیت است:
۱-ترکیب ناوگروه و قابلیت‌های آن


الف) ناوشکن سهند: ناو‌شکن سهند در سال ۱۳۹۷ به نیروی دریایی راهبردی ارتش ملحق و پس از ۴۰۰ روز مأموریت دریایی در دریای سرخ این بار در مأموریتی متفاوت و بی‌سابقه در تاریخ دریانوردی ایران حضور یافت. این ناوشکن در اوج تحریم‌های همه‌جانبه امریکای دوران ترامپ به دست متخصصان نیروی دریایی و دانشگاه‌های برتر کشور ساخته شده و در جای‌جای آن شاهد های‌تک و حرکت روی لبه فناوری را شاهد هستیم. این ناوشکن قابلیت‌هایی مانند توانایی همراه داشتن انواع توپ‌های ضد هوایی، ضد سطحی، سامانه موشک سطح به سطح و سطح به هوا، سامانه دفاع نقطه‌ای، سامانه ضد زیردریایی، قابلیت رادار گریزی، افزایش برد عملیاتی، مانور پذیری و سامانه الکترونیکی را دارد.
ب) ناو بندر مکران: ناو بندر مکران یک بندر متحرک دریایی است که به دست متخصصان جهاد خودکفایی نیروی دریایی راهبردی ارتش در طول شش ماه ساخته شد. اهمیت راهبردی این شناور، ظرفیت‌ساز بودن برای حضور دائمی ناوگروه‌های ایران در دریا‌های آزاد است که دست بلند نیروی دریایی راهبردی در آب‌های دور دست به شمار می‌آید. از دید اندیشمندان مدیریت راهبردی نظامی، هر کشوری که بخواهد خارج از مرز‌های جغرافیایی خود به‌خصوص مرز‌های دریایی، حضور طولانی و دائمی داشته باشد نیاز به پایگاه‌های پشتیبانی‌کننده دائمی در عمق دارد و به علت اینکه کشور‌های حاشیه دریای عمان، اقیانوس هند، دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس همواره از ارائه خدمات به ناوگروه‌های نیروی دریایی کشورمان به علت فشار امریکا سرباز می‌زدند، ناو بندر مکران با قابلیت حمل ۱۲۰ هزار تن سوخت می‌تواند به مدت طولانی بدون پهلوگیری در بندرگاه‌ها به ناوگروه‌های نیروی دریایی خدمات لجستیکی ارائه و حضور مستمر ایران را در آب‌های بین‌المللی فراهم می‌کند. این ناو بندر دارای آب شیرین کن بسیار پیشرفته، قابلیت حمل بالگرد، موشک‌های دوربرد، شناور‌های سریع بوده و بر توان نیروی دریایی جهت صیانت از منافع ایران در آب‌های آزاد نقش ارزنده‌ای ایفا می‌نماید. در واقع این مأموریت آزمایش توان نیروی دریایی بدون پهلوگیری در بنادر بوده است.
۲- اهمیت حضور در اقیانوس اطلس به لحاظ راهبردی
نیروی دریایی ارتش سابقاً فقط در خلیج‌فارس که ۳۰۶ هزار کیلومترمربع وسعت دارد حضور داشته و از مرز‌های آبی ایران محافظت می‌کرد، اما با تغییر روند تهدیداتی، چون تروریسم دریایی و حضور نیرو‌های فرامنطقه‌ای جهت به چالش کشیدن امنیت ایران و به جهت آنکه از دید اندیشمندان ژئوپلیتیک عمق راهبرد نقطه آغاز تهدید و فرصت بوده و نقاط مورد تهدید ایران در صفر مرزی مانند بندر شهید رجایی، بندر حضرت امام، پایانه نفتی خارک و پارس جنوبی قرار دارند لذا نیاز است که ایران دفاع در عمق جلو داشته باشد.
از همین رو نیروی دریایی راهبردی ارتش با تحلیل محیطی و تحلیل روند‌های دقیق از تهدیدات خلق فرصت کرده و با حضور در آب‌های آزاد و نیز توسعه دیپلماسی دریایی با عبور از جنوب هند، سریلانکا و اقیانوس آرام در آب‌های شرق جهان نیز حضور یافته و سپس در غرب جهان پس از عبور از خلیج عدن، باب‌المندب، دریای سرخ، دریای مدیترانه و تنگه جبل‌الطارق صورت گرفته است و در شرایط تحریم ایران توانست علاوه بر حضور در اقیانوس هند و آرام به آب‌های خلیج فنلاند نیز وارد شود. باید توجه داشت که امروزه بسیاری از فرصت‌ها و تهدید‌های جمهوری اسلامی ایران در دریا‌ها قرار داشته و بخش زیادی از تجارت ما، از طریق دریا انجام می‌شود و با وجود ۱۵ کشور همسایه، با ۸۰ درصد از همسایگانمان مرز دریایی داریم و ایران در تجارت دریایی با مالکیت ۲۴۶ کشتی (هشت کشتی با پرچم خارجی و ۲۳۸ کشتی با پرچم ملی) در جایگاه ۲۲ جهان و چهار منطقه است و امروزه توان ایران برای شرکت در امنیت جمعی دریایی و مقابله با تهدیدات بسیار حائز اهمیت و مورد پذیرش همسایگان شمال اقیانوس هند است.
۳- اهداف نیروی دریایی از سفر به اقیانوس اطلس
رسیدن به بازدارندگی فعال: زمانی خارج نشدن ایران از خلیج فارس برای امریکا امری مسلم بود، ولی اکنون در اقیانوس اطلس حضور داریم و مأموریت هفتادوپنجمین ناو گروه نیروی دریایی راهبردی ارتش پاسخی به تهدیدات مقام‌های امریکا بود که اظهار می‌کردند مانع از حضور ایران در اقیانوس اطلس می‌شوند و اصلاً ایران توانمندی لازم برای حضور در اقیانوس اطلس را ندارد. اقدام مؤثر نیروی دریایی راهبردی ارتش ثابت کرد که تهدیدات امریکا فاقد اعتبار و قابلیت بوده، ولی اقدام ایران هم دارای اعتبار، قابلیت و صراحت در تحقق اهداف و ارتباط در جهت انتقال پیام به دشمنان بوده است و اینک جهانیان شاهدند که دروازه‌های اقیانوس اطلس برای ما باز شده و این حضور بازدارندگی فعال را برای ایران به ارمغان آورده و روند تولید قدرت را تسریع می‌بخشد. زیرا بودن ایران در آب‌های بین‌المللی مانند اقیانوس اطلس، تضمین می‌کند بودن ایران را در آب‌های مدیترانه، باب المندب (دروازه اشک‌ها) و به‌خصوص خلیج فارس را که دولت سابق امریکا (ترامپ) با اتحاد پوشالی ۶۴ کشور به رهبری انگلستان سعی در به ضعف کشاندن نقطه قوت ایران داشته است و اخیراً نیز دولت بایدن تهدید به اقدام جمعی علیه ایران کرده است.