فرصت لغوتحریم ها ازدست نرود

جعفرگلابی روزنامه‌نگار اکنون دولت آقای رئیسی کاملا مستقر شده است و دولت آمریکا هم چندین ماه است که با روی کار آمدن آقای‌بایدن رویکردی متفاوت نسبت به دولت پیشین در زمینه  برجام فعالیت می‌کند ولی تاکنون نه تنها نتیجه‌ای عملی و توافقی‌ حاصل نشده که پس از وقفه ایجاد شده زمان ازسر‌گیری مذاکرات وین هم تعیین نشده است. ایران هنوز رئیس و اعضای هیات مذاکره کننده خود را معرفی نکرده وهیچ کس نمی‌داند که ایرانیان با چه ترکیبی در مذاکرات حاضرخواهند شد. متاسفانه پیام‌های رسانه‌ای که از سوی طرفین ارسال می‌شود چندان مثبت نیست و اشتیاقی برای رسیدن به توافق جدید را نشان نمی‌دهد. آمریکا اعلام کرده است که تاابد منتظر مذاکرات نخواهد نشست و به نقطه‌ای نزدیک شده‌ایم که اساسا مذاکرات را بلاموضوع می‌سازد، ایران هم مذاکره برای مذاکره را قویا رد می‌کند و خواستار عمل طرف‌های توافق برجامی به تعهدات خود است. با این تفاصیل به نظر می‌رسد حتی اگر مذاکرات آغاز شود حصول نتیجه به سادگی در دسترس نخواهد بود و چه بسا طرفین را از یکدیگر دور سازد. اما آنچه برای مردم ایران از اهمیت فوق العاده برخوردار است لغو تحریم‌های آمریکا و بازگشت اقتصاد کشور به وضع عادی خود است. اقتصاد و بازار ایران پس از شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در حالتی ازصبر و امید قرار گرفت و شاخص‌های گوناگون منفی آن دچار توقف یا کندی شد. ولی کاملا روشن است که صبر و انتظار در اقتصاد ایران رفته رفته به انتهای خود نزدیک می‌شود و نوسان قیمت‌ها در حال حاضر درست مثل پیش لرزه‌هایی خودنمایی می‌کنند و نسبت به کوچکترین خبرهای برجامی حساسند. دولت جدید ایران تا کنون پیرامون برجام بجز چند اظهارنظر کلی استراتژی خود را مشخص نکرده است و معلوم نیست در قبال توافق هسته‌ای دقیقا دارای چه نقطه نظری است وکدام هدف را با چه روشی پیگیری می‌کند؟ مجموع شرایط تا کنون به ایران این توانایی را داده است که بر برخی از پیامدهای منفی تحریم‌ها غلبه کند و ازفروپاشی اقتصاد کشور جلوگیری به‌عمل آورد، افزون برآن گویا شرایط ذخایر ارزی و مجموع ظرفیت‌های اقتصادی ایران حداقل اینگونه نشان داده می شود که هیچ عجله‌ای برای رسیدن به توافق هسته‌ای ندارد و بر‌همین اساس هیچ امتیاز جدیدی داده نخواهد شد یا انعطافی از سوی ایران ظهور نخواهد کرد. اگردولت می‌توانست تورم را کنترل کند و از کوچک شدن بدون انقطاع سفره تنگدستان جلوگیری به‌عمل آورد و برای  بزرگ شدن دایره فقرا حدیقفی بگذارد روش کنونی برای کم اعتنایی یا حاشیه‌ای دانستن برجام  سیاستمدارانه و مقرون به صحت بود ولی خوب می‌دانیم که تاوان  تاخیر یک روز در لغو تحریم‌ها را مردم پس می دهند و تا‌کنون هم رنج اصلی را مردم و خصوصا محرومان جامعه با گوشت و پوست و استخوان خود لمس کرده‌اند. بر‌این اساس اگر رفاه و جان و سلامت مردم در اولویت باشد دولت برای تاخیر در لغو تحریم حتی اگر اقتضای سیاسی داشته باشد مجال چندانی ندارد. ازطرفی نشانه‌های التهاب بازار هم روز به روز خود را بیشتر نشان می‌دهد و اگر خبری منتشرشود که برجام با بن بست روبه‌رو شده است احتمالا افزایش قیمت‌ها حالت انفجاری به خود خواهند گرفت. با اینکه گفته شده ما استاد از دست دادن فرصت‌ها هستیم اما در مجموع زمان برای تصمیم نهایی فرا رسیده است و دلیل محکمی برای تاخیر در آن به چشم نمی‌خورد، پیشروی ما درصنعت هسته‌ای با‌توجه به فتوای رهبری مبنی بر حرمت ساخت سلاح هسته‌ای حد مشخصی دارد و از آن فراتر نمی‌شود رفت، به عبارت دیگر اکنون آنچه که ما برای تحت فشار قرار دادن طرف مقابل لازم است دردست داریم و افزودن برآن هم با اصول‌مان سازگاری ندارد و هم ممکن است کل بازی را به‌هم بزند ونه تنها لغو  تحریم ها حاصل نیاید که اروپا هم به آن بازگردد و چین و روسیه هم به انفعال دلخواه خود بپردازند. شرایط بد رئیس جمهور آمریکا در خروج مفتضحانه از افغانستان به موقعیت او لطمه زده است و از این زاویه هم برای ما فرصت مناسبی برای مذاکره است. زندگی زیرتیغ تحریم ها حتی اگر شدنی باشد مثل زندگی در شرایط جنگی است. شرایطی که در آن سرمایه گذاری‌های داخلی وخارجی به حداقل می‌رسند، یعنی با وجود تحریم ها امکان توسعه همه جانبه کشور و رسیدن به رونق  اقتصادی میسر نیست. ما تا همین‌جای کار هم از سیستم های پیشرفته بانکی، از توسعه تجارت و روش‌های نوین آن، از تکنولوژی‌های مدرن و روزآمد درامور مختلف عقب افتاده‌ایم بعید نیست که ادامه وضع کنونی فاصله ما با پیشرفت ها را چنان امتداد دهد که پرکردن آن در زمان‌های چند ساله هم میسر نباشد. بارها گفته شده است که نه تنها ما که قدرت‌هایی مثل چین وانگلستان هم اگر درهای جهانی را به روی خود ببندند نه تنها از رشد اقتصادی محروم خواهند ماند که در امور روزانه خود هم به تکلف دچار خواهند شد. اگر موضوع هسته‌ای ایران حل شود اشتغال پردامنه و گسترده و چندین ساله و همه جانبه ایران از آن خلاص می شود و امکان توسعه کشور و رفاه و تنفس مردم فراهم می‌شود و چه بسا رشد اقتصادی سرعتی بی‌سابقه به خود بگیرد و اقتداری پایدار و مردم پسند از زاویه دیگر حاصل شود.