کوتاه آمدیم یا کوتاه آمدند؟!

بیانیه مشترک ایران و آژانس انرژی اتمی منتشر شد. تهران می‌گوید توافق بر سر ادامه مذاکرات فنی؛ غربی‌ها اما از نظارت با دوربین‌ها بر مراکز هسته‌ای سخن گفته‌اند!
آفتاب یزد: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد تهران شد تا ضمن دیدار با «محمد اسلامی» رئیس جدید سازمان انرژی اتمی در مورد موضوعات فیمابین ایران و آژانس با او رایزنی کند. مدیرکل آژانس اخیرا طی گزارشی به شورای حکام آژانس، مدعی شده بود که بازرسی‌های این سازمان از مراکز هسته‌ای ایران به طور چشم‌گیری کاهش یافته و با محدودیت جدی مواجه شده است. «رافائل گروسی» در این گزارش ادعا کرده بود؛ ایران مانع دسترسی بازرسان آژانس به سایت‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای شده و همچنان به توسعه فعالیت‌های اتمی خود ادامه می‌دهد.
در این گزارش ضمن تکرار ادعای کشف ذرات هسته‌ای اعلام نشده، آمده بود که ایران ۱۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده که فراتر از سقف مجاز در برجام است. در همین حال «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنش به انتشار گزارش‌های برجامی و پادمانی مدیرکل آژانس گفته بود؛ تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی در سطوح مختلف و تولید فلز اورانیوم، در چارچوب حقوق هسته‌ای ایران تحت معاهده‌عدم اشاعه صورت می‌گیرند و کاملاً هم‌راستا با تعهدات پادمانی ایران انجام می‌شوند. غریب‌آبادی تاکید کرده بود؛ از آنجا که سایر طرف‌ها به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای در حوزه رفع تحریم عمل نکردند و سیاست اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا نیز ادامه دارد، هیچ‌کس نمی‌تواند توقف این فعالیت‌ها را در چارچوب این توافق از ایران طلب کند.
با این وجود و با توجه به گزارش یک‌سویه و جهت‌دار گروسی، برخی رسانه‌های غربی پیش‌بینی کرده بودند که طرف‌های غربی در نشست آتی شورای حکام با هدف تشدید فشارها بر ایران برای عقب‌نشینی از موضع قانونی خود و پذیرش مطالبات زیاده‌خواهانه واشینگتن، تلاش خواهند کرد که مبتنی بر گزارش گروسی قطعنامه‌ای علیه کشورمان صادر نمایند. این پیش‌بینی البته دقیق نبود و چنانچه «نورنیوز» در خبری بدان اشاره کرد، اساسا هیچ بحثی درباره صدور قطعنامه ضد ایرانی در دستور کار نشست آتی شورای حکام آژانس قرار ندارد. در این خصوص چند نکته مهم باید مورد توجه


قرار گیرد:
نخست؛ ایران و آژانس تعاملات مناسبی در سطوح مختلف دارند. تبادل هیئت‌ها نیز برحسب ضرورت در زمان‌ها و شرایط متفاوتی صورت می‌گیرد. بر این اساس سفر جاری مدیرکل آژانس به تهران به منظور انجام رایزنی دو طرف قبل از آغاز به کار نشست آتی شورای حکام صورت گرفته و گمانه‌زنی‌های رسانه‌های غربی در خصوص دستور کار پادمانی سفر گروسی به ایران صحت ندارد.
دوم؛ انتظار می‌رود سفر گروسی به تهران به ویژه پس از گزارش غیرسازنده اخیر او منجر به ارائه ارزیابی‌های مثبتی گردد تا بهانه برای سوءاستفاده سیاسی طرف‌های غربی در نشست شورای حکام نیز گرفته شود.
سوم؛ آژانس نمی‌تواند نقش تاثیرگذار خود در سرنوشت تفاهم هسته‌ای را انکار کند، از این رو باید مراقب آثار گزارش‌ها و مواضع مقامات خود باشد تا حیثیت حقوقی و حرفه‌ای خود را حفظ کرده و به نقش موثر خود در مسیر حصول توافق عمل نماید.
چهارم؛ با توجه به جمیع شرایط و نیاز مبرمی که غرب برای بازگشت به مذاکرات دارد، این‌گونه برآورد می‌شود که کشورهای اروپایی و آمریکا نیز به دنبال تنش‌آفرینی و تقابل در شورای حکام نیستند، چرا که به خوبی می‌دانند هر اقدامی در نشست آتی این شورا، نه تنها واکنش مناسب ایران را به دنبال خواهد داشت بلکه فرآیند دیپلماسی و مذاکره را مختل خواهد کرد.
> تاکید گروسی بر لزوم گفت‌وگو میان ایران و آژانس
مدیر کل آژانس در کنفرانس خبری مشترک با محمد اسلامی بر لزوم گفتگو میان ایران و آژانس در موضوعات مختلف تاکید کرد و گفت: این اولین دیدار من با آقای اسلامی بعد از انتصاب ایشان است. وی تصریح کرد که این بازدید بسیار برای من مهم است چون بعد از روی کار آمدن دولت جدید در ایران است. این بدان معناست که ایران و آژانس باید با هم کار کرده و همکاری خود را گسترش دهند. وی از گفت‌وگوی مثبت و عمیقی که با محمد اسلامی داشته است قدردانی کرد و گفت: ما باید درباره مسائل مختلف با هم مذاکره و تبادل نظر داشته باشیم. وی با اشاره به برگزاری کنفرانس عمومی آژانس ظرف کمتر از دو هفته دیگر در وین گفت: این یکی از رویدادهای مهم در جهان است. خوشحال شدم شنیدم آقای اسلامی سرپرستی هیئت ایرانی را در این کنفرانس دارد و توافق کردیم ادامه مذاکرات را در وین ادامه دهیم و پس از آن من مجددا برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به ایران برمی‌گردم. گروسی گفت‌وگوها با هیئت ایرانی در سازمان انرژی اتمی را مثبت ارزیابی کرد. وی افزود: همکاری مثبت میان ایران و آژانس برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس خیلی مهم است و این گارانتی مهمی برای ایران و جهان است تا توافقات مثبت بعدی ادامه یابد. وی در پایان از همکاری تیم سازمان انرژی اتمی در مذاکرات فنی قدردانی کرد و گفت: این همکاری سازنده برای همکاری‌های صلح‌آمیز بعدی موثر است.
> در حاشیه اجلاس وین مذاکره می‌کنیم
محمد اسلامی در کنفرانس خبری مشترک با مدیرکل آژانس با سازنده خواندن مذاکراتش با گروسی اعلام کرد که گروسی در آینده نزدیک برای ادامه مذاکرات مجددا به تهران می‌آید. وی ادامه داد: مذاکرات سازنده‌ای را انجام دادیم. مسائل فیمابین اساسا فنی است. تفاهم کردیم در اجلاس آینده (کنفرانس عمومی) شرکت و در حاشیه اجلاس مذاکرات خود را ادامه دهیم. اسلامی گفت: قرار شد مدیرکل آژانس در آینده نزدیک به تهران سفر و مذاکرات را با مقامات انجام دهد. رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین از توافق برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی خبر داد و گفت: قرار شد تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند تا بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند را انجام و کارت‌های حافظه طبق روالی که مطابق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمب می‌شود همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است. او همچنین تاکید کرد: برای ایران آنچه حائز اهمیت است، اعتمادسازی است و این که اعتماد متقابل بین ایران و آژانس وجود داشته باشد و آژانس طبق توافق در جهت پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای ایران نقش موثرتری ایفا کند و به پیشرفت فناوری هسته‌ای ایران کمک کند.
روایت خبرگزاری دویچه وله آلمان: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بر سر دوربین‌های نظارتی آژانس به توافق رسیدند. گفته می‌شود کارت‌های حافظه قدیمی دوربین‌های نظارتی با کارت‌های جدید تعویض شده و مذاکرات ادامه می‌یابد. رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای گفت‌وگو بر سر دسترسی بازرسان این آژانس به اطلاعات مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) در تهران با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. گروسی قرار است در همین روز تهران را مجددا به مقصد وین ترک کند. حال رسانه‌ها از توافق طرفین بر سر رفع محدودیت‌های دسترسی به اطلاعات سایت‌های اتمی ایران خبر داده‌اند. خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار گزارشی از تهران، از تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی آژانس در تاسیسات هسته‌ای خبر داده است. این خبر از سوی خبرگزاری‌های ایران و از جمله خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) نیز تایید شده است. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ضمن سازنده خواندن مذاکرات خود با مدیرکل آژانس از قرار سفر آتی گروسی به ایران سخن گفته است. جمهوری اسلامی همچنین برای شرکت در نشست عمومی آژانس ابراز آمادگی کرده و گفته است مذاکرات با آژانس ادامه خواهد یافت. محمد اسلامی درباره تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی گفت که یک تیم فنی از سوی آژانس برای نصب کارت‌های جدید به ایران خواهد آمد. این تیم فنی قرار است مطابق پادمان «همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.» رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران بر اهیمت «اعتمادسازی» تاکید کرد و از نقش آژانس در جهت پیشبرد برنامه هسته‌ای این کشور سخن گفت. روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» پیش از سفر گروسی به تهران، از تفاهم بین او و مقامات جمهوری اسلامی خبر داده بود. خبری که از سوی جمهوری اسلامی ایران تایید نشد. موضوع بر سر نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. هفته گذشته، گروسی ازعدم همکاری ایران در ارتباط با پرسش‌های آژانس و همچنین محدود شدن امکانات بازرسی تاسیسات هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده بود.
توافق بر سر تعویض کارت حافظه دوربین‌های نظارتی آژانس و همچنین سخنان محمد اسلامی درباره الزام «اعتمادسازی» در حالی است که دو طرف در آستانه برگزاری اجلاس شورای حکام آژانس قرار دارند. احتمال طرح قطعنامه‌ای علیه ایران از سوی آمریکا و تروئیکای اروپایی در اجلاس عمومی آژانس جدی بوده است. جمهوری اسلامی پیش از این نسبت به طرح چنین قطعنامه‌ای هشدار داده بود و گفته بود که این اقدام می‌تواند به ادامه مذاکرات هسته‌ای در وین آسیب برساند.
روایت اسپوتنیک فارسی: به گزارش اسپوتنیک، بر اساس بیانیه مشترک محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران به بازرسان آژانس اجازه استفاده مجدد از دوربین‌های نظارتی تاسیسات هسته‌ای ایران را داد. در این بیانیه آمده است. «بازرسان آژانس مجاز به استفاده از تجهیزات (دوربین‌های نظارتی) و تعویض رسانه‌ها هستند که تحت مهر مشترک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی در جمهوری اسلامی ایران ذخیره می‌شوند. روش و زمان مورد توافق قرار گرفته است.» رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در راس گروهی برای دیدار و گفت‌وگو با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران وارد تهران شده بود، امروز، ۲۱ شهریور با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و گفتگو کرد. وی پس از دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جمع خبرنگاران ضمن مثبت ارزیابی کردن این دیدار، بر گسترش همکاری ایران و آژانس تاکید کرد. پیش از این، دولت‌های آلمان، فرانسه و انگلیس اعلام کرده بودند که از داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگران هستند که نشان می‌دهد ایران فلز اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد تولید کرده و ظرفیت تولید اورانیوم غنی شده را تا ۶۰ درصد افزایش داده است. وزارت خارجه روسیه خاطرنشان کرد که اقدامات ایران انحراف دیگری از برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) است، اما عمدتا به دلیل‌عدم پیشرفت در بازگرداندن توافق است. در سال ۲۰۱۵، انگلیس، آلمان، چین، روسیه، ایالات متحده، فرانسه و ایران توافقنامه مشترک را امضا کردند. این توافق شامل لغو تحریم‌ها در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به عنوان ضامن‌عدم دریافت تسلیحات هسته‌ای از سوی تهران بود. در می‌۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا تصمیم گرفت به طور یکجانبه عقب نشینی کرده و تحریم‌های سختگیرانه علیه تهران را بازگرداند. در پاسخ، ایران کاهش تدریجی تعهدات خود بر اساس این توافق را اعلام کرد و از محدودیت‌های تحقیقات هسته ای، سانتریفیوژها و سطح غنی‌سازی اورانیوم صرف نظر کرد.
اهمیت توافق جدید ایران و آژانس از نگاه نماینده روسیه: نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش بر اهمیت تفاهم نامه جدید ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین درباره توافق جدید ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در پی سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و دیدار و گفتگوی او با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران انجام شد،
در صفحه توییترش نوشت: مدیر کل آژانس و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران امروز
بر سر سرویس تجهیزات تصویر‌برداری آژانس در تاسیسات هسته‌ای ایران توافق کردند. این یک موضوع فنی اما بسیار مهم است. به آژانس کمک خواهد کرد همچنان از برنامه
هسته‌ای ایران مطلع باشد. همچنین برای ایران هم به همان اندازه اهمیت دارد، از این نظر که می‌تواند مانع گمانه زنی‌های بی‌اساس شود. بر اساس این گزارش، اظهارات اولیانوف در پی این مطرح می‌شود که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که امروز در تهران با رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان دیدار کرد در یک کنفرانس خبری مشترک گفت: برای من بازدید از ایران بسیار مهم بود زیرا برای اولین بار از زمان آغاز به کار دولت جدید در ایران انجام گرفت. ایران و آژانس باید با یکدیگر کار کنند و همکاری خود را گسترش دهند. گروسی افزود: توافق کردیم ادامه مذاکرات را در وین ادامه دهیم. پس از آن برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی مجدداً به تهران بازمی‌گردم. همچنین در بیانیه مشترک ایران و آژانس که پس از این دیدار منتشر شده است، توافق شد به بازرسان آژانس اجازه داده شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند.
متن بیانیه مشترک آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران
طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فی‌مابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند.
در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود فی‌مابین، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در همین راستا، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهد کرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد نمود تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های میان ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و بحث درخصوص موضوعات فعلی مورد علاقه متقابل، با دولت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام نمایند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.