میانجی در تهران

به فاصله کمتر از یک ماه تا برگزاری انتخابات پارلمانی در عراق که نتیجه آن سرنوشت نخست‌وزیر این کشور را رقم خواهد زد، مصطفی کاظمی در رأس هیئتی سیاسی، امنیتی و اقتصادی به تهران آمد و مورد استقبال رئیس‌جمهور کشورمان در ساختمان اجلاس سران قرار گرفت. نخست‌وزیر عراق نخستین مقام خارجی است که پس از ریاست جمهوری دکتر رئیسی به تهران سفر کرده است.
درباره دلایل سفر نخست‌وزیر عراق به ایران تحلیل‌های فراوانی طی چند روز گذشته صورت گرفته که «پرونده انتخابات عراق»، «موضوع انرژی»، «پرونده میانجیگری بغداد میان ایران و عربستان» و همچنین «بین تهران و واشنگتن» می‌تواند از مهم‌ترین محور‌های سفر کاظمی به تهران باشد.
موضوعی که دو روز قبل مورد توجه پایگاه اطلاع رسانی «العربی جدید» نزدیک به قطر هم قرار گرفت و یک کارشناس عراقی در گفتگو با ایسنا به بر این نکات صحه گذاشت. محمد صالح صدقیان در این باره عنوان کرده است: «به نظر می‌رسد هدف اول الکاظمی در جریان سفر به تهران، تبریک پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ایران است. کاظمی راغب بود که چند وقت پیش و بعد از سفر به امریکا به ایران سفر کند، ولی مسائل مربوط به تشکیل دولت جدید در ایران ایجاب می‌کرد که او بعد از مراسم تحلیف و برگزاری کنفرانس بغداد عازم تهران شود.»‌وی همچنین با بیان اینکه یکی از دستور کار‌های مهم این سفر مسائل مربوط به روابط تجاری و بازرگانی دو کشور به‌خصوص در حوزه انرژی از جمله برق و گاز است، گفته: آقای امیر عبداللهیان در جریان کنفرانس بغداد اعلام کردند حجم تبادلات تجاری ایران و عراق حدود ۱۳ میلیارد دلار است و دو کشور تلاش دارند این رقم را به ۳۰ میلیارد دلار ارتقا دهند. این کارشناس مسائل عراق با بیان اینکه الکاظمی در این سفر به دنبال تقویت مناسبات بین دو کشور در حوزه تجاری و بازرگانی است، گفت: احتمالاً یکی دیگر از موضوعاتی که در این سفر در ارتباط با آن بحث و گفتگو خواهد شد موضوع تبادلات بانکی بین دو کشور و آخرین وضعیت پول‌های ایران در بانک‌های عراق در ازای فروش انرژی به این کشور است: «حدود یک ماه دیگر انتخابات پارلمانی در عراق برگزار خواهد شد و این انتخابات که از آن به عنوان انتخابات زود هنگام یاد می‌شود برای عراق و کل منطقه مهم است و دولت عراق می‌خواهد کشور‌های منطقه از این انتخابات حمایت کنند.»
پیگیری پرونده ترور حاج قاسم مطالبه جدی ایران


علاوه بر این تحلیل‌ها، موضوعی که به عنوان یک مطالبه جدی همواره در دستور کار جمهوری اسلامی ایران در تعامل با عراق بوده، مسئله پیگیری پرونده ترور سردار سلیمانی و ابو مهدی المهندس و دیگر همراهان این دو شهید است که در دیماه ۱۳۹۸ در فرودگاه بغداد به دست امریکایی‌ها ترور شدند. ایران تأکید دارد که سردار سلیمانی به دعوت مقام عراق به این کشور سفر کرده بود و دولت عراق به عنوان کشور میزبان سردار سلیمانی در مورد این پرونده دارای مسئولیت است و درخواست دارد که دولت عراق در پیگیری این پرونده و مجازات عوامل آن نهایت همکاری را با تهران داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود موضوع خروج نیرو‌های نظامی امریکا از عراق و اهمیت خروج آن‌ها از این کشور بر اساس مصوبه پارلمان عراق و توافق اخیر امریکا و عراق در مورد تغییر مأموریت نیرو‌های امریکایی درعراق به وضعیت مستشاری از دیگر موضوعاتی است که در این سفر مقامات تهران و بغداد در مورد آن گفتگو می‌کنند. مسئله‌ای که طی یک سال و نیم گذشته از به قدرت رسیدن کاظمی در عراق، اقدام مؤثری برای اخراج نظامیان امریکایی از عراق در اجرای مصوبه پارلمان این کشور صورت نگرفته است.
توسعه روابط دوجانبه اراده تهران و بغداد
دیروز و پس از استقبال رسمی آیت‌الله رئیسی از مصطفی کاظمی مذاکرات دو‌جانبه رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و نخست‌وزیر عراق آغاز شد. مذاکراتی که مهم‌ترین محور‌های آن «توسعه و تحکیم هر چه بیشتر همکاری‌های دو‌جانبه در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و بررسی و تبادل نظر پیرامون مهم‌ترین مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی» اعلام شد. پس از این مذاکرات بود که رئیس‌جمهور کشورمان و نخست‌وزیر عراق در یک کنفرانس مشترک خبری شرکت کردند و به تشریح مذاکرات دوجانبه پرداختند.
دکتر رئیسی در این نشست خبری، ضرورت توسعه مناسبات ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را مورد تأکید قرار داد و گفت: در این نشست بر اراده دو دولت به منظور توسعه روزافزون روابط تهران – بغداد در تمامی عرصه‌ها تأکید شد. او با بیان اینکه روابط تهران – بغداد صرفاً رابطه همسایگی نیست، تصریح کرد: ارتباط عمیق تهران و بغداد از باور‌ها و قلب‌های دو ملت، دو کشور و دو دولت نشئت می‌گیرد. رئیس‌جمهور اضافه کرد: به رغم خواست دشمنان سطح روابط و مناسبات ایران و عراق روز به روز توسعه خواهد یافت. رئیسی این را هم گفت که «توسعه روابط دو کشور می‌تواند نقش‌آفرینی تهران و بغداد در مناسبات منطقه‌ای، جهانی و ارتباطات بین‌المللی را تقویت کند و امروز بر تحکیم و تعمیق هر چه بیشتر روابط دو کشور تأکید شد.» دکتر رئیسی با اشاره به خبر خوب نخست‌وزیر عراق درمورد لغو روادید سفر برای دو کشور، اظهار داشت: در نشست امروز بر اراده دو کشور در توسعه کریدور ریلی و تسریع در برقراری ارتباط ریلی بین شلمچه و بصره تأکید شد و تقویت روابط مالی و پولی بین دو کشور مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت.
رئیس‌جمهور با اشاره به نزدیک شدن به اربعین حسینی خاطرنشان کرد: بدون تردید در وضعیت امروز کرونایی، حفظ و صیانت از جان زائران عزیز بسیار اهمیت دارد، اما در عین حال نخست‌وزیر عراق وعده دادند تا جایی که امکان دارد تعداد پذیرش زائران را افزایش دهند.
کاظمی: قدردان حمایت‌های ایران هستیم
مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نیز در این نشست خبری با تأکید بر اینکه عراق بر گسترش و تحکیم روابط با جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه‌ای قایل است، اظهار داشت: «امروز مجموعه‌ای از پرونده‌های مربوط به توسعه روابط دو‌جانبه را مورد بحث و بررسی قرار دادیم و مصمم هستیم سطح روابط خود را در راستای منافع و مصالح دو ملت هر چه بیشتر گسترش دهیم. در نشست امروز افزایش و توسعه بیش از پیش تبادلات تجاری بین دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادیم.» الکاظمی با قدردانی از حمایت‌های ایران از دولت و ملت عراق در مقابله با تروریسم، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران از لحظه نخست برای مقابله با تروریست داعش در کنار ملت عراق قرار گرفت و ملت عراق همواره قدردان این حمایت‌ها خواهد بود. نخست‌وزیر عراق تصریح کرد: موضع عراق نسبت به رابطه با جمهوری اسلامی ایران پایدار و ثابت است و حکومت و ملت عراق در همه عرصه‌ها در کنار ملت و حکومت ایران خواهد بود.
حمایت ایران از گفتگو‌های درون منطقه‌ای
آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی همچنین در دیدار مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق با بیان اینکه دو ملت ایران و عراق از اشتراکات گسترده و عمیق تاریخی فرهنگی و مذهبی برخوردار هستند اظهار داشت: روابط دو ملت فراتر از سطح جغرافیایی و همسایگی بوده و هیچ عاملی نمی‌تواند در پیوند ناگسستنی دو ملت خدشه‌ای ایجاد کند.
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه ظرفیت همکاری دو کشور خیلی بیشتر از سطح کنونی است، گفت: ظرفیت‌های همکاری بین دو کشور مورد شناسایی و توافق قرار گرفته و اکنون زمان اجرایی کردن توافقات و تعامل گسترده اقتصادی به سود منافع دو ملت و توسعه منطقه‌ای است.
رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به لزوم توسعه هر چه بیشتر روابط تجاری و اقتصادی دو کشور، اجرای توافقات موجود بین تهران و بغداد از جمله اتصال خطوط ریلی شلمچه-بصره را مورد تأکید قرار داد و خواستار اجرای تعهدات عراق درخصوص مطالبات مالی ایران شد.
آیت‌الله رئیسی در ادامه با تأکید بر تداوم همکاری دو کشور در حوزه‌های راهبردی، به اجلاس بغداد اشاره کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران از نقش آفرینی منطقه‌ای عراق حمایت می‌کند و به دنبال تثبیت امنیت منطقه با محوریت ایران، عراق و کشور‌های پیرامونی بدون مداخله نیرو‌های خارجی هستیم. تهران حامی گفتگو‌های درون منطقه‌ای، بدون مداخله بیگانگان است.
دکتر رئیسی تصریح کرد: حضور نیرو‌های خارجی به ویژه امریکایی‌ها در منطقه در هر یک از کشور‌های منطقه مخل امنیت و ثبات در سطح منطقه است و هیچ سودی برای کشور‌های منطقه ندارد و اجرای قانون مجلس عراق در این رابطه می‌تواند موثر باشد. رئیسی همچنین مواجهه و بررسی قاطع ابعاد سیاسی و حقوقی ترور شهیدان حاج قاسم سلیمانی و ابو مهندس در مجامع حقوقی و بین‌المللی را مورد تأکید قرار داد. رئیس‌جمهور با اشاره به ملاحظات دولت عراق درباره همه‌گیری ویروس کرونا اظهار داشت: امیدواریم تا حد ممکن، زمینه سفر عاشقان اباعبدالله الحسین (ع) تسهیل شود.
استقبال سران منطقه از تعامل ایران با آن‌ها
مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نیز در این دیدار با تأکید بر اینکه ارتباطات عمیق تاریخی، تمدنی و مذهبی، مناسبات ویژه‌ای در روابط ایران و عراق رقم زده است اظهار داشت: بغداد مصمم است سطح همکاری‌های خود در عرصه‌های مختلف به‌ویژه اقتصادی و تجاری را هرچه بیشتر گسترش دهد و فعال کردن ظرفیت‌های توسعه روابط اقتصادی در همه بخش‌ها را با جدیت پیگیری خواهیم کرد.
نخست‌وزیر عراق با استقبال از سخنان آیت‌الله رئیسی در مراسم تحلیف خاطرنشان کرد: سخنان شما درباره تعامل با همسایگان و کشور‌های منطقه بسیار خوب و دقیق بود و این نگاه با استقبال سران دولت‌های منطقه مواجه شد. الکاظمی همچنین با قدردانی از نقش ویژه حاج قاسم سلیمانی در مبارزه با تروریسم اظهار داشت: آمادگی داریم فعالیت تیم مشترکی که مسئله حقوقی این ترور را به صورت داخلی و بین المللی پیگیری می‌کند، تقویت کنیم. نخست‌وزیر عراق همچنین با ارائه گزارشی از موفقیت آمیز بودن اجلاس بغداد، خواستار حمایت جمهوری اسلامی ایران از نقش آفرینی عراق در منطقه شد. وی با اشاره به لزوم عملی کردن تعهدات کشورش در مقابل ایران، بر پیگیری سریع انجام کامل این تعهدات تأکید کرد. نمای نزدیک
شمخانی: امریکا عامل بی‌ثباتی منطقه
دریابان علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان عصر دیروز با مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق دیدار و پیرامون مسائل دوجانبه و آخرین تحولات سیاسی و امنیتی منطقه گفتگو کرد.
در این دیدار دریابان شمخانی با استقبال از ابتکار عمل دولت عراق در برگزاری نشست بغداد تصریح کرد: تمرکز بر اشتراک مساعی و همگرایی کشور‌های منطقه بدون حضور کشور‌های فرامنطقه‌ای می‌بایست در دستور کار دایمی کشور‌های منطقه باشد. دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان تحرکات فزاینده گروه‌های تروریستی در اقلیم کردستان عراق را نگران‌کننده و مخل امنیت مرز‌های دو کشور دانست و بر لزوم خلع سلاح فوری و اخراج سریع آنان از عراق تأکید کرد.
شمخانی با اشاره به همکاری برخی کشور‌های سازشکار منطقه با رژیم صهیونیستی گفت: اینگونه اقدامات که در چارچوب دکترین جدید امنیت ملی امریکا در منطقه صورت می‌گیرد نه تنها کمکی به ایجاد امنیت و ثبات نمی‌کند بلکه موجب تصاعد بحران و تشدید ناامنی در منطقه خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: ۲۰ سال اشغال فاجعه بار افغانستان از سوی امریکا ثابت کرد حضور و دخالت امریکا در منطقه، جز بی ثباتی، ناامنی و وارد شدن خسارت‌های بزرگ مادی و معنوی به مردم منطقه حاصلی ندارد. شمخانی با بیان اینکه ملت‌های منطقه برای پایان دادن به حضور امریکا در منطقه تاکنون هزینه‌های زیادی را متحمل شده‌اند، تصریح کرد: پیگیری پرونده ترور سرداران بزرگ مقاومت شهیدان حاج قاسم سلیمانی و ابو مهدی مهندس و مجازات عاملان آن همچنان در صدر مطالبات دو ملت ایران و عراق و جبهه مقاومت قرار دارد و باید با همکاری دو کشور این خواسته به حق جامه عمل بپوشد. دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان اجرای کامل توافقات میان تهران و بغداد به ویژه در حوزه اقتصادی را مورد تأکید قرار داد و افزود گسترش همکاری‌های همه‌جانبه با همسایگان، سیاست تغییر‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران و از اولویت‌های اصلی دولت جدید است.