روزنامه جوان
1400/06/23
شیطنت باکو در مسیر ترانزیتی ایران به قفقاز
جمهوری آذربایجان برای دومین بار در یک ماه اخیر تردد آزاد خودرو‌ها و کامیون‌ها در محور قاپان-گوریس را مختل کرده است. این بار برخلاف مرتبه پیشین که مسیر زمینی برای دو روز بسته شد، نیرو‌های جمهوری آذربایجان با ایجاد پست بازرسی، اقدام به بررسی بارنامه و مدارک رانندگان کامیون‌های ایرانی کرده و سپس با دریافت ۱۳۰ دلار و تحویل رسید اداره گمرک، به آن‌ها اجازه عبور می‌دهند. جالب اینکه تا این لحظه هیچ مقام ارمنی به این اقدام واکنش نشان نداده و تنها سرویس امنیت ملی ارمنستان با تأیید این موضوع اعلام کرده که مذاکرات برای حل مشکل ایجاد شده در جریان است.برای درک تحولات رخ داده بهتر است وقایع را، از چند هفته پیش نگاه کنیم. پاشینیان چند هفته پیش در جلسه دولت ارمنستان اعلام کرد که جمهوری آذربایجان خواستار دسترسی بدون محدودیت به مسیر زمینی میان این کشور و جمهوری نخجوان است، اما ارمنستان تأکید دارد که تردد در مسیری که قرار است اختصاص یابد، بایستی تابع مقررات گمرکی باشد، یعنی بازرسی و اخذ تعرفه گمرکی.
این تأکید ارمنستان اگرچه معقول به نظر می‌رسد، اما مسئله این است که نیکول پاشینیان هیچ اهرمی برای اعمال فشار بر جمهوری آذربایجان و تحقق شرط ارمنستان در دست ندارد، زیرا همه اهرم‌های فشار توسط سند ۹ نوامبر واگذار شده و هیچ تلاشی نیز برای ایجاد اهرم‌های فشار جدید صورت نگرفته است. در مقابل جمهوری آذربایجان با توسل به نقشه‌های قدیمی اتحاد جماهیر شوروی به خاک ارمنستان تجاوز کرده و علاوه بر اهرم‌های فشار پیشین، کنترل ۲۰ کیلومتر از جاده زمینی ایران و ارمنستان را در اختیار گرفته است. باکو سپس برای نشان دادن جدیّت خود و همچنین اهمیت این اهرم فشار، مسیر زمینی ایران و ارمنستان را برای دو روز مسدود کرد.
پست بازرسی کنونی از حدود چند روز پیش ایجاد شده و مقامات محلی ارمنستان در واکنش به تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی تنها اعلام کردند: «مشکلی نیست. پست بازرسی را در منطقه‌ای که متعلق به خودشان است ایجاد کرده‌اند.»
در دو روز گذشته در رسانه‌های جمهوری آذربایجان گزار ه‌هایی در رابطه با ورود کامیون‌های ایرانی به شهر خان کندی/ استپاناکرت منتشر میشود. مقامات آذری این اقدام را محکوم کرده و خواستار جلوگیری از ورود این کامیون‌ها به «اراضی جمهوری آذربایجان» می‌شوند. این در حالی است که طبق توافقنامه نهم نوامبر، منطقه استپاناکرت خارج از اراضی‌ای باقی مانده که جمهوری آذربایجان آن را به تصرف خود درآورده و قرار بر این است که این ناحیه فعلاً در کنترل نیرو‌های روس باقی بماند. از سوی دیگر، برخی از تحلیلگران طرفدار ایران در جمهوری آذربایجان به این حقیقت اشاره می‌کنند که خود باکو اجازه عبور کالا از طریق کامیون‌های روسی را از مسیر گنجه و بردع به استپاناکرت می‌دهد، ولی پافشاری باکو برای اینکه کامیون‌های ایرانی به این حوزه رفت و آمد نکنند، به دلیل واهمه از کشف و مشاهده چگونگی حضور صهیونیست‌ها در این مناطق توسط ایرانی‌ها و انتقال این اخبار به ایران است.
جالب‌تر آنکه دولت ارمنستان هم در این زمینه، قاطعیت خاصی از خود نشان نمی‌دهد و در این مدت، صرفاً تماشاچی بوده است. وزارت خارجه ایران نیز تاکنون، اقدام مشخصی در این زمینه نکرده و طبیعی است که عدم ورود، مسئله را پیچیده‌تر کرده و زمینه سوءتفاهمات بیشتر را فراهم خواهد کرد.
تمام این محدودیت‌ها در جاده زمینی ایران و ارمنستان مشابه همان نظام ترانزیتی است که پاشینیان برای مسیر ارتباطی میان جمهوری آذربایجان و نخجوان پیشنهاد کرده بود، یعنی بازرسی گمرکی و اخذ تعرفه. در حالی که تا چند ماه پیش، این جاده به صورت کامل در کنترل ارمنستان بود و تردد در آن بدون هیچ محدودیتی انجام می‌گرفت.
به این ترتیب به لطف تغییرات جدید در تحولات ژئوپلیتیک منطقه، راننده ایرانی در این مسیر تبدیل به توپی سرگردان شده که هیچ متولی ندارد و غرورش پایمال میشود. احتمالاً یکی از اهداف باکو از اخلال در این مسیر نیز همین است، یعنی دلسرد شدن ایران از راه زمینی و مواصلاتی موجود و وابستگی به خاک این کشور برای رسیدن به قفقاز و دریای سیاه. این فقره نیز با مشکلات جدی روبه‌رو است. چه در نخجوان و در چه در آستارا، رانندگان ایرانی مشکلات ترانزیتی به بهانه‌های واهی داشته‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه دیروز در کنفرانس خبری به این موضوع اشاره و بر سیاست متوازن ایران در این زمینه تأکید کرده بود. سیاست دولت آیت‌الله رئیسی اولویت ارتباط اقتصادی با همسایگان است و ارمنستان در این خصوص نقش زیادی دارد. چه از منظر تجارت خارجی با خود این کشور، چه از منظر اتحادیه اوراسیا که ارمنستان تنها کشور همسایه ایران در اتحادیه است و تجارت با حوزه این اتحادیه باید از طریق این کشور صورت بگیرد. قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان، صرفاً به معنای چشم‌پوشی از تجارت چند ۴۰۰ میلیون دلاری با آن نیست بلکه به معنای اخلال جدی در تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز خواهد بود.
تا زمانی که ایران، از اهرم‌هایی مانند محور بیله‌سوار- نخجوان به عنوان تنها مسیر زمینی که خاک اصلی جمهوری آذربایجان را به نخجوان وصل می‌کند، استفاده درستی نکرده و تعرفه راه را متناسب با شرایط روز، افزایش ندهد، شیطنت‌هایی از این دست، روی خواهد داد.
سایر اخبار این روزنامه
تحقق وعده‌های واکسنی با عبور واکسیناسیون روزانه از ۱/۵ میلیون دوز
هم آب رفت و هم بودجه!
اقدام مردمی برای پایان یک پررویی
شیطنت باکو در مسیر ترانزیتی ایران به قفقاز
شلیک هشدار ۱۵۰۰ کیلومتری کره‌شمالی به امریکا
بن‌بست واردات گاز
محمد عاشق خدمت به مردم در لباس پزشکی بود
۱۴ ساله بودم که تابلوی حزب توده را پایین کشیدم!
«گزارش منفی» گروسی در پاسخ به «حسن نیت» تهران
دولت و مجلس در دوراهی واردات خودرو
ابلاغیه‌ای برای بهبود فضای اخلاقی و فرهنگی ورزش
مطالبه عدالت باید گفتمان رایج مردم شود
اژه‌ای روی زمین‌خواری‌های هزارهکتاری دولتی دست گذاشت
۴ دستور رئیسی به استاندار سیستان و بلوچستان
تسلیت رهبر انقلاب به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام زرگر
افزایش ۱۰۰درصدی بلیت پرواز تهران- نجف!
نیروی دریایی ارتش و جابه‌جایی مرز‌های اقتدار
