گفتگوی بی‌واسطه با غرب


تغییر لحن مسکو غیر قابل کتمان است!
آفتاب یزد - رضا بردستانی: «امنیت اسرائیل اولویت ما است.» این را بلینکن یا بوریس جانسون نگفته این بخشی از گفته‌های «سرگئی لاوروف» است که معتقد است: «نباید از خاک سوریه، تهدیدی علیه اسرائیل صورت پذیرد.» و این می‌تواند پرده از بسیاری از واقعیت‌ها کنار بزند.
> اهرم فشاری به نام مسکو!
ترکتازی روس‌ها در مذاکرات ۱+۵ و نیز سخنگویی «اولیانوف» چنین وانمود می‌کند که روابط خوبِ ایران و مسکو می‌تواند به ابزاری برای تحت فشار قرار دادن تهران تبدیل شود. مسئله‌ای که عبدالرضا فرجی‌راد نیز تلویحاً آن را تایید کرده می‌گوید: «از اهرم روسیه هم استفاده کرده‌اند نه اینکه صرفا اهرم روسیه باعث ایجاد فشار در مورد ایران شده است.»


این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در ادامه به آفتاب یزد می‌گوید: «با توجه به اینکه روس‌ها نمی‌خواهند ایران به مرحله‌ای برسد که غنی‌سازی افزایش یابد وقتی به آن سمت می‌رود موضع منفی پیدا می‌کنند. بنابراین موضع‌شان به غرب نزدیک می‌شود. در آن شرایط است که غرب وارد بازی با روسیه می‌شود و از روس‌ها استفاده می‌کند.»
> گروسی بار دیگر ادعاها درباره مسائل پادمانی ایران را تکرار کرد!
همانطور که انتظار می‌رفت (!) مدیرکل آژانس پس از بازگشت سفر یک روزه‌ی خود به تهران به همان مسائلی پرداخت که چندان نیز بعید نیست. وی به خبرنگاران گفت: «من از وجود مواد اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران و اینکه محل کنونی آن مواد اتمی اکنون برای آژانس مشخص نیست، عمیقاً نگران هستم. من حتی بعد از حدود ۲ سال، نگرانی فزاینده‌ای درباره مسائل پادمانی مرتبط با ۴ مکان در ایران که به آژانس اعلام نشده‌اند، دارم و سوالات هنوز باقی است.» موضوعاتی که به نظر می‌رسد اگرچه چندان با نظرات مقامات تهران همسانی ندارد اما ایران صرفا به یک تکذیب و توضیح بسنده خواهد کرد.
> تغییر لحن روسیه!؟
عبدالرضا فرجی راد در ادامه گفتگو با آفتاب یزد ضمن اشاره به طبیعی بودنِ تغییر لحن روس‌ها در قبال ایران می‌افزاید: همیشه روس‌ها تا آن جایی با ما همراهی می‌کنند که اطلاعات غنی‌سازی ما را مانند آژانس داشته باشند. وقتی درب سایت‌های ما بسته باشد یا کامل باز نباشد و آن‌ها اطلاعاتی در این خصوص نداشته باشند که آیا ایران به آن مرحله‌ای که آن‌ها تمایل ندارند رسیده است یا خیر همیشه موضع گرفته اند. فلذا تصور نمی‌کنم مبحث نهایی شدنِ قرارداد «نورداستریم۲» به موضوعات اخیر ارتباطی داشته باشد چون موافقت آمریکایی‌ها چندین و چند هفته قبل صورت پذیرفته و حداقل مستقیم به این موضوع یعنی سفر گروسی و توافقات ضمنی با ایران ارتباطی ندارد!
این استاد دانشگاه اظهار می‌دارد: اما روس‌ها چندین موضع‌گیری در روزهای اخیر داشته‌اند و عادت‌شان هم است که نارضایتی‌شان را نشان دهند. یکی از این مسائل موضوع اسرائیل است. آقای لاوروف اعلام کرد که اجازه نمی‌دهیم از خاک سوریه حمله‌ای علیه اسرائیل انجام شود و حفظ امنیت اسرائیل جزء وظایف ما است. همه این‌ها طعنه و کنایه به ایران است. در رابطه با موضوع هسته‌ای هم سفیرشان در سازمان ملل مطلبی را با طعنه گفت. با این تفاسیر معتقدم روس‌ها اکنون که آقای گروسی توافق ضمنی انجام داد آن چیزی که می‌خواستند به دست آوردند و روس‌ها هم به موضع قبلی خود در رابطه با ایران برمی گردند.
وی می‌گوید: در واقع آن‌ها تمایل دارند هر چه سریعتر مذاکرات آغاز شود که در آن صورت آژانس هم کار خود را در سایت‌های ایران انجام می‌دهد. اینکه آیا روس‌ها می‌خواهند چنین توافقی نهایی شود یا خیر؟ نظر بنده مثبت است. اما این خواستن به معنی این نیست که روابط خوبی بین ایران و غرب برقرار شود. می‌خواهند مسئله هسته‌ای در حدی حل شود که ایران بتواند تحرکی در روابط اقتصادی خود داشته باشد نه در حد شکوفایی اقتصادی که نفت و گاز و منابع انرژی را بتواند بدون آن‌ها منتقل کند.
> نفت در ده سال آینده کالای بی‌ارزشی است
فرجی راد با اشاره به تغییر مسیر مصرف انرژی در جهان به آفتاب یزد گفت: همه دنیا دارند پیش‌بینی می‌کنند که نفت در ده سال آینده ارزش خود را از دست می‌دهد و شاید سازمان ملل هم به دلیل شرایط اقلیمی که دارد به وجود می‌آید مصوبه و بیانیه‌ای صادر کند که برای وارد کردن سوخت فسیلی کشورها محدودیت قائل شود. لذا روس‌ها نگران این هم هستند و درآمد اصلی‌شان نفت و گاز است و تمایل ندارند کشور دیگری در این شرایط وارد شود و درآمد آن‌ها کاهش پیدا کند. اینها همه ملاحظاتی است که استراتژیست‌های روسی روی آن حساب می‌کنند و نمی‌خواهند وضعیت ایران به سمتی برود که وارد بازی اقتصادی با ایران شوند و منافع روسیه به خطر افتد.
> چرا نباید با غربی‌ها وارد مذاکرات مستقیم و بی‌واسطه شویم؟!
از مدت‌ها پیش از انتخابات ریاست جمهوری، زمزمه‌های یک دست شدنِ قدرت در جامعه‌ی سیاسیِ ایران مطرح بود حتی قاضی زاده هاشمی، از نامزدهای انتخابات ریاست جمهور و نماینده سابق مجلس که اینک مسئول بنیاد شهید شده است به صراحت از یک دست شدن قدرت حداقل برای یک دوره‌ی ده‌ساله سخن به میان می‌آورد. موضوعی که البته به نفع جناح رقیب است و در کوتاه مدت نیز می‌تواند گره گشای برخی مسائل بر زمین مانده از جمله بحث برجام و «اف. ای. تی. اف» نیز باشد. نکته‌ی دیگر اما اهرم غرب در مواجهه با قدرت‌ها و کشورهایی است که منافع ایالات متحده و همپیمانان این کشور را به خطر می‌اندازند به تعبیری ساده تر، در برخی مواقع ایران، روسیه و حتی چین؛ همزمان مورد تحریم دولت‌های غربی به سردمداری آمریکایی‌ها واقع می‌شوند حال سخن این جا است وقتی قدرت در ایران یک دست شده و تمامی قوا در اختیار اصولگرایان - اعم از تندرو و میانه رو - قرار دارد بهتر نیست برای برخی مسائل وارد گفتگوهای مستقیم بدون واسطه‌گری چین، روسیه و حتی فرانسوی‌ها شویم چون دیگر منتقد سرسختی نیز وجود ندارد تا دولت را متهم به «غربگرایی» یا به تعبیر «کیهان» و شریعتمداری: «غربگدایی» کند. به نظر نمی‌رسد گفتگو‌های رو در رو با آمریکا بهتر می‌تواند به جمهوری اسلامی ایران کمک کند؟
فرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در این رابطه یعنی یکدست شدن قدرت، اهرم تحریمی غرب و گفتگوی مستقیم و بیواسطه می‌گوید: برخی کشورها تمایل دارند ایران روابطش با غرب در یک حد و سطح مشخصی باشد و از آن سطح عبور نکند. اکنون دولت اصولگرا سر کار است و کار خوب و قابل تحسینی با آقای گروسی انجام دادند. بهتر است که مذاکرات به صورت مستقیم انجام شود تا منافع ملی بهتر تامین شود. البته متاسفانه در یک سال اخیر به دفعات از مسئولین شنیدیم که سیاست خارجه کشور را با شرط مورد توافق با شرقی‌ها - چین و روسیه - پیش می‌بریم. حتی در رابطه با همین مسئله افغانستان که عده‌ای ایراد می‌گیرند متوجه این موضوع نیستند که ما در چارچوب سیاست خارجه هماهنگ با شرق داریم کار می‌کنیم. یعنی پاکستان و چین توافق کردند که طالبان باشد. ایران هم چون سیاست خارجه‌اش بر اساس این محور تنظیم شده دارد کار می‌کند. ضمن اینکه کشور همسایه است و امنیت هم مطرح است. وقتی ایران در این مسیر دارد حرکت می‌کند نمی‌تواند با طالبان مخالفت کند و با پنجشیر کار کند. لذا وقتی ما چنین سیاستی را اتخاذ کردیم نمی‌توانیم خلاف آن عمل کنیم. اما در رابطه با برجام نیاز نداریم در آن قالب کار کنیم در برجام مذاکرات با غرب است. آمریکا هم در مقایسه با بقیه بد نبوده و او هم تمایل دارد مذاکرات به نتیجه برسد. بنابراین در این شرایط باید اقدام دولت آقای رئیسی در مورد آقای گروسی را با دید مثبت نگاه کنیم و از دولت بخواهیم با خود آمریکایی‌ها مذاکره کنند. اگر چنین شود به نظرم به نتیجه خواهد رسید. لزومی به واسطه‌های اروپایی به ویژه فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها و از همه بدتر روس‌ها نیست. بنابراین باید زودتر به این قضیه ورود کنند تا به نتیجه برسند.
> دولت رئیسی شروع خوبی داشته است
این تحلیلگر و دیپلمات ادامه می‌دهد: باید بپذیریم دولت آقای رئیسی در همین مدت در زمینه واکسن و کرونا موفقیت‌هایی داشته است. لذا در این زمینه هم باید منافع کشور و نظام لحاظ شود و اقدامات موثر صورت گیرد. حتی اگر با واسطه هم توافق صورت گیرد در نهایت آمریکا و ایران باید با هم بنشینند و توافق را امضا کنند پس چه بهتر که از ابتدا مستقیما با یکدیگر گفتگو کنند.
> وقفه در مذاکرات هسته‌ای از حالا به بعد به زیان ما است
فرجی راد با تایید بلاتکلیفی و وقفه‌ی طولانی مدت ضمن اشاره به این موضوع که تا چند هفته بعدِ جا به جایی قدرت، وقفه طبیعی بود اما ادامه‌ی این وقفه دیگر ضرورتی ندارد اظهار می‌دارد: وقفه‌ای که به وجود آمد به دو دلیل بود. یک اینکه آمریکایی‌ها این اواخر سخت گرفته بودند. جدا از بحث تحریم برای مسائل موشکی و هسته‌ای هم پیش شرط گذاشته بودند. دوم اینکه مسئله انتخابات پیش آمد
و خود آمریکایی‌ها هم تمایل داشتند با دولت بعدی بحث را دنبال کنند. اما این وقفه اکنون طولانی شده است. اکنون دولت ما وقتی می‌آید با آژانس توافق می‌کند یعنی این توافق در رابطه با مذاکره هم است. وقتی ما دستور بازدید دوربین‌ها را بدهیم اما وارد مذاکره نشویم یعنی ما مذاکره را متوقف کردیم و آن‌ها دست بالاتر را
خواهند داشت. لذا توافق با آژانس این معنی را می‌دهد که ما با مذاکره هم موافقت کردیم.
این استاد دانشگاه در پایان به آفتاب یزد می‌گوید: باید بپذیریم علی‌رغم همه‌ی طعنه و کنایه ها، دولت آقای رئیسی در بحث دیپلماسی خوب عمل کرده است. چه دیپلماسی واکسن چه دیپلماسی هسته‌ای. در مورد افغانستان هم کمیته‌ای باید شکل گیرد که شکل گرفته و همین کمیته باید دیدگاه‌های مردم را با دیدگاه‌های دولت آقای رئیسی نزدیک‌تر کند.
استقبال مسکو از توافق ایران و آژانس اتمی
سخنگوی وزارت خارجه روسیه از توافق حاصله میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال کرد. به گزارش تاس، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: ما از توافق حاصل شده درخصوص سرویس فنی تجهیزات نصب شده در تاسیسات هسته‌ای ایران میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران استقبال می‌کنیم. به گفته زاخارووا، مهم‌ترین مسئله این بوده که طرفین بر عزم خود نسبت به تداوم گفت‌وگوها پیرامون تمامی مسائل مرتبط به فعالیت‌های نظارتی آژانس اتمی در ایران تاکید کردند. زاخارووا افزود: ما همچنین انتظار داریم که جو سازنده در نشست شورای حکام به آماده‌سازی جهت برگزاری دور آتی مذاکرات وین جهت احیای برنامه جامع اقدام مشترک کمک کند. هنوز به ریشه کنونی مشکلات پیرامون برنامه هسته‌ای ایران رسیدگی نشده است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه با طرح درخواست بازگشت تمامی طرفین برجام از جمله ایران به همراه آمریکا به پای میز مذاکره، اظهار کرد: از نظر ما سریع‌ترین راه برای احیای توافق هسته‌ای نیازمند این است که تهران و واشنگتن به طور همزمان به تعهدات خود ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل عمل کنند. روسیه مصمم است تا از هر روش ممکن این فرایند را تسهیل کند.
گروسی: با گفتگوی مستقیم و همکاری محور مسائل با ایران قابل حل است
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آغاز نشست شورای حکام با اشاره به سفر اخیرش به تهران و دیدار با مقامات کشورمان ابراز امیدواری کرد که از طریق گفت‌وگوی مستقیم، همکاری‌محور و سازنده با دولت جدید مسائل مورد اختلاف دو طرف حل و فصل شود. به گزارش ایرنا، گروسی در این بیانیه اشاره می‌کند که گزارش نظارت و راستی آزمایی در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و دربرگیرنده فعالیت‌های مربوطه آژانس در چند ماه گذشته بوده است. تا ۲۳ فوریه ۲۰۲۱، آژانس اجرای تعهدات هسته‌ای برجامی ایران را نظارت و راستی آزمایی کرد. با این وجود، از آن تاریخ به بعد، این فعالیت‌ها به دلیل تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای برجامی خود، از جمله پروتکل الحاقی، به طور جدی تضعیف شده است. گروسی در ادامه مدعی شد: در این گزارش، من مجدداً تاکید کردم که‌عدم پاسخگویی ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به تجهیزات نظارتی اش، به طور جدی توانایی فنی آژانس در حفظ تداوم اطلاعاتش را که برای از سرگیری راستی آزمایی و نظارت آتی بر تعهدات هسته‌ای ایران ضروری است، به خطر انداخته است. اطمینان آژانس از آنکه قادر به حفظ تداوم اطلاعاتش باشد، رو به کاهش بوده و اخیراً به طور قابل توجهی کاهش یافته است. این اطمینان می‌تواند همچنان رو به افول باشد مگر آنکه ایران این وضعیت را بلافاصله اصلاح کند. مدیرکل آژانس در ادامه این بیانیه همچنین به گزارش «موافقت نامه پادمان‌عدم اشاعه هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران» اشاره کرد که در آن «تلاش‌های آژانس برای روشن شدن سوالات مربوط به صحت و کامل بودن اظهارات ایران ذیل موافقت نامه پادمانی و پروتکل الحاقی» شرح داده شده است. به ادعای گروسی، وجود ذرات متعدد اورانیوم با منشاء انسانی در سه مکان اعلام نشده به آژانس و همچنین وجود ذراتی که به نحو ایزوتوپی تغییر یافته‌اند در یکی از این مکانها، نشانگر واضح آلودگی مواد و یا تجهیزات به مواد هسته‌ای موجود در این اماکن می‌باشد. گروسی مدعی شد، ایران هنوز توضیحات لازم را در مورد وجود ذرات مواد هسته‌ای در هیچ کدام از سه مکانی که آژانس دسترسی تکمیلی به آن‌ها داشته، ارائه نکرده است. همچنین ایران به پرسش‌های آژانس در رابطه با یک مکان اعلام نشده دیگر پاسخ نداده و مکان فعلی اورانیوم طبیعی به شکل یک دیسک فلزی را نیز روشن نکرده است. گروسی همچنین با این ادعا که نگران وجود مواد هسته‌ای در مکان‌های اعلام نشده در ایران است، نوشت: من به نحو فزاینده‌ای نگرانم که حتی پس از دو سال، مسائل پادمانی مربوط به چهار مکان اعلام نشده‌ای که شرحشان رفت، لاینحل باقی مانده است. مدیرکل آژانس در این بیانیه از ایران خواست تا «بدون تاخیر بیشتر و از طریق ارائه اطلاعات، مستندات و پاسخ به پرسش‌های آژانس» مسائل فوق‌الذکر را حل و فصل نماید. وی یادآوری کرد: عدم پیشرفت در شفاف‌سازی سوالات آژانس در مورد صحت و کامل بودن اظهارات پادمانی ایران، به طور جدی بر توانایی آژانس در تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تاثیر می‌گذارد.
گروسی همچنین از ایران خواست تا به تمامی تعهدات قانونی ذیل ترتیبات فرعی موافقت نامه پادمانی عمل کرده و همچنین کد اصلاحی ۳.۱ را به صورت کامل اجرا نماید. مدیرکل آژانس در ادامه این بیانیه ابراز امیدواری کرد «از طریق گفتگوی مستقیم، مشارکت‌آمیز و سازنده با دولت جدید جمهوری اسلامی ایران بتوان به این موارد فوری رسیدگی کرد.» وی همچنین با اشاره به بیانیه مشترک دیروز با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، خبر داد که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی آژانس نیز با این مقام ایرانی دیدار خواهد کرد. گروسی نوشت که در آینده نزدیک دوباره به تهران سفر می‌کند تا با هدف تقویت همکاری‌های ایران و آژانس در زمینه‌های مختلف، با مقام‌های ارشد ایرانی رایزنی کرده و در مورد مسائل مورد علاقه طرفین بحث و تبادل نظر کند.