تکرار طرح‌های شکست خورده

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: زبان عربی و انگلیسی سالیان سال است که در مدارس آموزش داده می‌شوند. اما متاسفانه تجربه تدریس زبان در مدارس تجربه موفقی نبوده است. بدین صورت که دانش‌آموزان بدون هیچ خروجی مفیدی تنها مجبور به یادگیری این زبان‌ها برای امتحان دادن هستند و در نهایت در هیچ یک از این دو زبان از طریق مدرسه تسلطی پیدا نکرده اند. برای مثال زبان عربی و یادگیری آن برای دانش‌آموزان بسیار دشوار است و به دلیل عدم احساس نیاز، آن‌ها رغبتی به یادگیری آن ندارند.در خصوص زبان انگلیسی هم دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان به دلیل احساس نیاز به این زبان از خیر کلاس‌های مدرسه گذشته و به موسسات آموزش زبان روی آورده اند. مجموع این موارد نشان‌دهنده آن است که روش آموزش زبان در مدارس و محتوای آنان خروجی مناسبی نداشته است و دانش‌آموزان در مدارس زبان‌ها را نمی‌آموزند.به تازگی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی از تالیف کتاب‌های زبان آلمانی و فرانسه و اجرای محدود و آزمایشی آن در پایه هفتم خبر داد و گفت: این دو، جزو دروس انتخابی هستند. باید دانش‌آموزان را به تدریج از وابستگی‌شان به زبان انگلیسی رها کنیم.البته در سنوات گذشته از ورود زبان چینی به مدارس هم صحبت‌هایی به میان آمده بود که در نهایت به نتیجه‌ای نرسید. باتوجه به عدم موفقیت آموزش و پرورش در آموزش زبان به دانش‌آموزان از نظر کارشناسان آیا اخذ چنین تصمیمی نتیجه بخش است؟
‏nدانش‌آموزان پایه هفتم
از مهر امسال می‌توانند آلمانی و فرانسوی بخوانند
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی از ارائه آزمایشی زبان آلمانی و فرانسوی در کنار زبان انگلیسی در پایه هفتم خبر داد.به گزارش تسنیم، حسن ملکی در نشست با رسانه‌ها اظهار کرد: در سال تحصیلی 1401-1402 حدود 10 درصد عناوین درسی را بر پایه راهنماهای برنامه درسی نوین که براساس اسناد تحول بنیادین تدوین شده است، تولید خواهیم کرد.رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: از مهر امسال شاهد اجرای آزمایشی دروس آلمانی و فرانسوی در کنار زبان انگلیسی در پایه هفتم خواهیم بود که دانش‌آموزان با توجه به علایق خود می‌توانند یکی از این زبان‌ها را انتخاب کنند.ملکی ادامه داد: باید به سمت تامین معلمان مناسب برای آموزش زبان‌های آلمانی و فرانسوی برویم و هم‌‌اکنون در این زمینه محدودیت داریم و شرایط برای تربیت معلمان فراهم نشده است.وی با اشاره به اجرای رویکرد چند تالیفی کتاب‌های درسی بیان کرد: امسال در کنار کتاب زبان انگلیسی موجود کتاب مجزایی توسط گروه دیگری تالیف شده است که به صورت آزمایشی ارائه می‌شود و پیش از این برای کتاب مدیریت و آداب زندگی سیاست چند تالیفی را اجرا کرده بودیم.


‏nمیزان کارآمدی تدریس زبان‌ها در مدارس پایین است
محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی در این باره به آفتاب یزد گفت:«اینکه بدین وسیله قدرت انتخاب به دانش‌آموزان و خانواده‌ها داده می‌شود، خوب است و دانش‌آموزان علاقه مند می‌توانند این زبان‌ها را بخوانند. به هر حال بخشی از جامعه دانشجویی کشور ما برای مسافرت و ادامه تحصیل نیاز به این زبان‌ها و آمادگی در آن‌ها دارند. لذا در کل این تصمیم تصمیم خوبی است و شرایط مناسبی را ایجاد می‌کند. اما اینکه چقدر تدریس این زبان‌ها در مدارس کارآمد است مسئله مهمی است. آموزش و پرورش پیش از ورود به آموزش زبان جدید بهتر بود کارآِیی آموزش زبان انگلیسی را بالا ببرند. الان خود کشور‌های آلمان و فرانسه به سمت ترویج و یادگیری زبان انگلیسی حرکت کرده‌اند زیرا انگلیسی زبان بین‌المللی است و همگان باید آن را بلد باشند. در گذشته گفته می‌شد زبان فرهنگ آلمانی و زبان علم فرانسوی است اما الان زبان انگلیسی جایگاه بین‌المللی پیدا کرده است و یادگیری آن مورد نیاز است. به نظر می‌آید آموزش و پرورش اگر به سمت کارآمد‌تر کردن آموزش زبان انگلیسی می‌رفت به نفع همگان بود. عده‌ای می‌گویند انگلیسی در مدارس برای مکالمه آموزش داده می‌شود، این جا این سوال مطرح می‌شود پس آموزش این زبان در مدارس چه فایده‌ای دارد؟آموزش زبان در مدارس در سطح مختلف مکالمه،خواندن، نوشتن و... کاملا ناموفق است.پس شاید اولویت این است که اول دو زبان عربی و انگلیسی بهتر آموزش داده شوند بعد زبان‌های جدید اضافه شود.آموزش زبان عربی به این صورت است که در یکی دو دهه گذشته در دانش‌آموزان نسبت به این زبان تنفر
ایجاد کرده و به مشکل بزرگی برای دانش‌آموزان تبدیل
شده است. »
‏nطرح‌های از قبل شکست خورده
علی بهشتی نیا کارشناس آموزشی نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:« در گذشته درباره آموزش زبان روسی و چینی شائبه‌هایی ایجاد شده بود که قرار است در مدارس آموزش داده شود اما بر اساس تجارب، این طرح‌ها از قبل شکست خورده است. حتی تجربه آموزش زبان انگلیسی در آموزش و پرورش تجربه خوبی نبوده است و به دلیل عدم کاربرد و کارآیی در دانش‌آموزان نسبت به زبان عربی نیز گریز ایجاد شده است.دانش‌آموزان نیاز خود را نسبت به زبان انگلیسی خارج از مجموعه آموزش و پرورش رفع می‌کنند و نسبت به کتاب‌های زبان انگلیسی در خود مدارس حساسیت خاصی وجود ندارد.به این معنا که نه دانش‌آموزان و نه خانواده‌ها حساسیتی بر محتوای آموزشی زبان ندارند و از طرفی هم معلم‌ها سردرگم هستند زیرا نیاز دانش‌آموزان خارج از مدارس برآورده می‌شود. ضمن اینکه کتاب‌های درسی توانایی پاسخ دهی به نیاز‌های دانش‌آموزان را ندارند. بنابراین من فکر می‌کنم با توجه به کاربردی که زبان فرانسه و آلمانی دارند تدریس آن‌ها در مدارس تجربه موفقی نخواهد بود. از سوی دیگر پتانسیل آموزشی تدریس این زبان‌ها وجود ندارد به عبارتی معلم‌های مسلط با ابزارهای مناسب برای تدریس این زبان به صورت سراسری وجود ندارد. دانش‌آموزان باید حتما به زبان انگلیسی مسلط شوند ولی به دلیل نبود ابزار‌های آموزشی بچه‌ها در مدارس زبان نمی‌آموزند. همچنین بعضا دانش‌آموزان در زبان از معلمان جلوتر هستند و این باعث ناهماهگنی کلاس‌ها می‌شود و آموزش زبان در مدارس بسیار دشوار است.محتوای کتاب‌های درسی همچنان مملو از ضعف هستند و باید درباره تالیف محتواهای کاربردی‌تر اقدامات مناسب انجام گیرد.من فکر می‌کنم کتاب تفکر و سبک زندگی و انسان و محیط زیست کتاب‌های موفقی بودند و اگر در این حوزه‌ها پافشاری شود که محتوا‌ها کاربردی‌تر شوند برای دانش‌آموزان مفید‌تر خواهد بود و خروجی بهتری خواهیم داشت. »
‏nباید کیفیت مورد توجه قرار بگیرد
فهمیه اکبری کارشناس علوم تربیتی دراین باره به آفتاب یزد گفت:
« امروزه اهمیت زیاد یادگیری زبان انگلیسی بر هیچ کس پوشیده نیست و زبان انگلیسی یک راه ارتباطی بسیار مهم برای افزایش اطلاعات و ارتباطات جهانی است. به دلیل اهمیت بالای این زبان توصیه می‌شود که آموزش زبان دوم از دوران کودکی شروع شود.آموزش زبان اگر از سنین پایین شروع شود یادگیری عمیق‌تری را به دنبال خواهد داشت.اما در کشور ما چند سالی است که برنامه تدریس زبان انگلیسی به آموزش ابتدایی اضافه شده است و قبلا آموزش این زبان از راهنمایی شروع می‌شد. پیش‌بینی‌ها بر این بود که بعد از گذراندن دوره ابتدایی دانش‌آموزان به تسلط نسبی نسبت به این زبان دست پیدا می‌کنند. اما نبود آموزش و محتوای مناسب باعث شده است وقت و هزینه برای تدریس زبان‌ها به هدر برود.من به این موارد اشاره کردم تا بگویم اگر قرار است آموزشی اضافه شود اولین کار داشتن برنامه مدون است. صرف یادگیری زبان‌های مختلف کافی نیست و توجه به کمیت است.کیفیت آموزشی مهم است که باید مورد توجه قرار بگیرد. قبل از آموزش هر زبانی باید محتوای آموزشی مناسب متناسب با سن دانش‌آموزان در نظر گرفته شود و در ادامه زمان کافی برای یادگیری زبان در نظر گرفته شود.از سوی دیگر استمرار در یادگیری زبان بسیار مهم است که در سیستم آموزشی ما متاسفانه استمرار جایگاهی ندارد.آموزش و پرورش باید برنامه‌ای را در نظر بگیرد که محتواهای تدریس شده استمرار داشته باشند.بنابراین اگر قرار است زبانی اضافه شود، اول باید پیش نیاز‌ها فراهم شود و بعد زبان جدید اضافه شود.»