عمان، ميانجي تهران و رياض براي بحران يمن

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: یک نماینده مجلس روز گذشته عنوان کــــرد که بــا‌وجود محدودیـت‌های بین‌المللی هم می‌توان بر بسیاری از معضلات داخلی فائق آمد. پذیرش FATF و لزوم رفع تحریم‌های خارجی تحت هر شرایطی برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی آدرس غلطی است که از طرف کسانی مطرح شده که امور مملکت را معطل کرده‌اند. باید با اتکا به اقتصاد مقاومتی و فرض ماندگاری تحریم‌ها برای اقتصاد کشور برنامه‌ریزی شود. آنچه که در‌خصوص این صحبت‌ها می‌توان مطرح کرد این است که مشخصا اگر قرار بود تحت هر شرایطی توافق صورت گیردتا به امروز انجام شده بود پس بیان این صحبت‌ها را صرفا می‌توان سنگ‌اندازی در مسیری دانست که مجموعه حاکمیت در حال طی کردن آن هستند. ازسوی دیگر به نظر می‌رسد که نمایندگان مردم هیچ بویی از مشکلات مردم نبرده‌اند و قصد دارند تا نسخه‌های تخیلی برای اقتصاد کشور تجویز کنند. هرچند در این میان توافق ایران و آژانس برای ادامه همکاری‌های نظارتی یک اقدام مثبت و با تصمیم دولت و همسو با مجلس صورت گرفت اما به‌نظر می‌رسد کارشکنی‌های عجیب همچنان نیز ادامه دارد. مشخصا مادامی‌که ایران با آژانس فعالیت می‌کند کار پیش می‌رود اما وقتی کار با آژانس سخت شود، عملا دست ایران بسته می‌شود و در برابر آن همه تهاجم و فشار از سوی آمریکا و اسرائیل و برخی کشورهای منطقه، ایران نمی‌تواند دست به مقابله بزند. در راستای بررسی این مساله، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر پیشین ایران در نروژ داشته است که در ادامه می‌خوانید.
 توافق ایران و آژانس چه ابعادی داشت و آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گروسی به ایران آمده بود تا نگرانی‌های اصلی را از بین ببرد. این نگرانی‌ها از سوی غرب مطرح شده بود و به‌تازگی از سوی روسیه نیز شنیده شد. آنها نگران از کارافتادگی دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ بودند و آنها نگران بودند که در سایت‌های ایران چه اتفاقی در حال رقم خوردن است. با به‌دست آوردن این توافق گروسی با خوشحالی از تهران خارج شد اما مدیرکل آژانس پس از بازگشت از سفر یک روزه‌ خود به تهران به همان مسائلی پرداخت که چندان نیز بعید نبود. او گفت که من از وجود مواد اتمی‌ در مکان‌های اعلام‌ نشده در ایران و اینکه محل کنونی آن مواد اتمی ‌اکنون برای آژانس مشخص نیست، عمیقا نگران هستم. او همچنین گفت که من حتی بعد از حدود ۲ سال، نگرانی فزاینده‌‌ای درباره مسائل پادمانی مرتبط با ۴ مکان در ایران که به آژانس اعلام نشده‌اند، دارم و سوالات هنوز باقی است. موضوعاتی که به نظر می‌رسد اگرچه چندان با نظرات مقامات تهران همسانی ندارد اما ایران صرفا به یک تکذیب و توضیح بسنده خواهد کرد. فارغ از این توافقی که با گروسی صورت گرفت، به نظر می‌رسد تفاهمی‌ نیز حاصل شد تا طبق آن مذاکرات هسته‌ای برجام در وین انجام شود. به‌زودی زمان آغاز این مذاکرات اعلام می‌شود. احتمالا در مذاکرات آتی ایران و آژانس درخصوص زمان نیز تفاهم صورت گیرد و به نظر می‌رسد که آمریکا در دور هفتم مذاکرات به این جمع‌بندی برسد که امتیازات بیشتری به ایران دهد. 
 آیا مــانع دیگـــری در مسیر احیای برجام و مذاکرات وین وجود دارد؟


ما مذاکرات سختی در‌پیش داریم و مشخصا هر یک از طرفین به دنبال منافع حداکثری خود هستند. ایران خواسته‌هایی دارد که بایدن درخصوص آنها نمی‌تواند اقدامی‌ انجام دهد. لغو تحریم‌های مربوط به حقوق بشر صرفا به‌واسطه رأی کنگره ممکن است که در حال حاضر دست‌یافتنی نیست. اینکه رابرت مالی عنوان می‌کند با ایران کنار خواهیم آمد به این معناست که شاید دیگر درخصوص مسائل منطقه‌ای و نظامی ‌ایران خواسته‌ای حداقل در این مرحله نداشته باشند. در این میان باید گفت که روسیه تا آن جایی با ما همراهی می‌کند که اطلاعات غنی‌سازی ما را مانند آژانس در اختیار داشته باشد. وقتی درب سایت‌های ما بسته باشد و آنها اطلاعاتی در این خصوص نداشته باشند که آیا ایران به آن مرحله‌‌ای که آنها تمایل ندارند رسیده است یا خیر، همیشه موضع خاصی گرفته‌اند اما روس‌ها چندین موضع‌گیری در روزهای اخیر علیه ایران داشته‌اند. روس‌ها اکنون که آقای گروسی توافق ضمنی انجام داد آن چیزی که می‌خواستند به دست آوردند و روس‌ها هم به موضع قبلی خود در رابطه با ایران برمی‌گردند. در واقع آنها تمایل دارند هر چه سریعتر مذاکرات آغاز شود که در آن صورت آژانس هم کار خود را در سایت‌های ایران انجام می‌دهد. در ادامه اگر مذاکرات به خوبی پیش رود، مساله لوایح چهارگانه نیز حل و فصل خواهد شد. امروز FATF وابسته به مذاکرات وین شده و اگر توافق حاصل شود، مشخصا FATF را نیز به تصویب خواهند رساند.
 با توجه به گفته شما در خصوص اینکه آمریکا بر سر مسائل منطقه‌ای پافشاری نمی‌کند، مذاکرات ایران و عربستان به کجا خواهد رسید؟
مشخصا مذاکرات ایران و عربستان ارتباط مستقیمی ‌با مذاکرات وین دارد. باید توجه داشت که عربستان تا زمانی که مشکل یمن پابرجا باشد، تمایلی به توافق با ایران ندارد. جنگ یمن، امروز مهم‌ترین مساله برای عربستان است و آن جنگ یک مشکل امنیتی بزرگ برای عربستان است. این فشار آمریکاست که عربستان را به سمت مذاکره با ایران سوق داده است. تلاش‌هایی در حال انجام است و عمان بار دیگر دست به کار شده است و به نظر می‌رسد به‌زودی خبرهایی نیز با واسطه‌گری عمان درخصوص یمن خواهیم شنید و احتمالا آتش‌بس در یمن نهایی شود. عمان، میانجی ایران و عربستان در یمن شده و به نظر می‌رسد در این عرصه نیز با عمان همکاری خوبی صورت گرفته است.