روزنامه آفتاب یزد
1400/06/27
مستندنگاری سینمایی طرح‌ها و پروژه‌های کشور
اخیراً هیئت‌وزیران با تصویب آیین‌نامه‌ای، دستگاههای اجرایی را به مستندنگاری سینمایی طرح‌ها و پروژه‌های کشور ملزم کرد. رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ایران، در واکنش مثبت بدین الزام بیان کرده است که: «ما و همکاران مستندساز سال‌ها بود از روند غیرتخصصی حاکم بر تولید مستندسازی در بسیاری از سازمان‌ها و نهادها گله‌مند بودیم و این نقد و چالش مهم را در جلسات با ارگان‌های مختلف مطرح می‌کردیم مبنی بر این‌که پروژه‌هایی که مستندسازی میشود باید توسط مستندسازان حرفه‌ای و وابسته به صنف مستندسازان انجام شود و تنها به ثبت تصاویر توسط بخش روابط عمومی بسنده نشود؛ زیرا به عقیده ما مستندسازی، تخصصی و کاملاً حرفه‌ای است و کسی که مستندساز است می‌تواند در پروسه صحیح تولید برای یک پروژه قرار گیرد و یک مستند موثر و عمیق‌تری درباره موضوع موردنظر تولید کند. این مصوبه که برای حفظ تجارب تخصصی کشور مصوب شد، قدم روبه‌جلو و مثبتی برای بدنه مستندسازی ایران است. این تصمیم یعنی پس از مدت‌ها ما شاهد اتفاقی هستیم که بناست بر مبنای آن، کار به کاردان سپرده شود. انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند به‌زودی فهرست کاملی از تمامی اعضای محترم انجمن را در اختیار وزارت ارشاد قرار می‌دهد تا با ارگان‌هایی که قرار است فیلم‌های مستند کار کنند، متصل شوند و همکاری‌های لازم صورت گیرد».۱) الزام مستندنگاری سینمایی طرح‌ها و پروژه‌های کشور
به‌موجب ماده ۲ آیین نامه مستندنگاری و ثبت تصویری طرح‌ها و پروژه‌های کشور مصوب ۵.۲. ۱۴۰۰«کلیه دستگاههای اجرایی، مکلف به مستندنگاری و ثبت تصویری کلیه مراحل اجرایی طرح با رعایت قوانین مربوط به محرمانگی و طبقه‌بندی اسناد می‌باشند».
«دستگاه اجرایی»؛ کلیه وزارتخانه ها، موسسات دولتی، شرکتهای دولتی، موسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی و کلیه دستگاههایی که شمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است.
«مستندنگاری و ثبت تصویری»؛ نوعی از فیلم مستند که نحوه اجرای طرح را از مرحله ایده و طراحی تا اجرا با ثبت و ضبط دقیق مراحل کار بر اساس جدول زمانبندی به زبان تصویری بیان میکند. این نوع از مستند بیانگر توجیهات اجرای طرح/پروژه، چگونگی رعایت ضوابط فنی و ایمنی، ملاحظات زیست‌محیطی، حقوقی و مسئولیت‌های اطراف پیمان بوده و جنبه تبلیغاتی ندارد، به‌طوری‌که امکان تطبیق طرح/پروژه با مفاد طرحهای توجیهی و مطالعاتی مانند مزیت نسبی و رقابتی و روند اجرای پروژه از ابتدا تا مرحله نهایی را به زبان فیلم و تصویر، ثبت و نشان می‌دهد. فیلم مستند دارای ضمیمه پژوهشی شامل متن، عکس و راهبرد (استراتژی) تولید می‌باشد. «فیلم مستند»؛ نوعی از سینما که فیلمساز مستند در آن با ارجاع به امر واقع، برداشت خلاقانه خود را به زبان سینما و تصویر از منابع و مدارک واقعی و موثق ارائه میکند. منظور از «طرح»؛ طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌های ملی و استانی مطابق بند (۱۰) ماده ۱ قانون برنامه‌وبودجه کشور مصوب ۱۳۵۱ که حداقل بیست‌وپنج درصد (۲۵٪) منابع مالی و اعتبارات آن از محل بودجه سالانه کل کشور تامین می‌گردد و دارای یک یا چند ویژگی زیر است: (الف) طرحهایی که اعتبار کل آن حداقل یک‌صد برابر سقف حدنصاب معاملات متوسط باشد؛ (ب) طرحهای دانش‌بنیان که به تشخیص دستگاه اجرایی برای اولین بار در کشور اجرا می‌شوند؛ (پ) طرحهایی که در اجرای آن به تشخیص دستگاه اجرایی از فناوری (تکنولوژی) های نوین استفاده گردد؛ (ت) طرحهایی که به تشخیص دستگاه اجرایی موجب خودکفایی کشور در تولید یک محصول راهبردی (استراتژیک) شود.
مستندنگاری طرحهای دارای ملاحظات امنیتی، با هماهنگی و تائید وزارت اطلاعات و طرحهای دارای ملاحظات دفاعی با هماهنگی و تائید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح صورت میگیرد.
۲) نحوه ارجاع و نظارت مستندنگاری سینمایی به مستندسازان
به‌موجب تبصره (۲) ماده ۵ این آیین‌نامه «نحوه ارجاع کار به مستندسازان و نظارت بر آن، برابر با قانون برگزاری مناقصات و سایر قوانین و مقررات مربوط با دستگاه اجرایی می‌باشد».
«مستندسازان»؛ کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم مستند (اعم از حقیقی و حقوقی) هستند که دارای شماره نظام سینمایی که فهرست آن‌ها از طریق سامانه اطلاع‌رسانی سازمان امور سینمایی و سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر می‌گردد. صلاحیت مستندسازان فاقد شماره نظام سینمایی باید به تایید این سازمان برسد. مستندسازان طرح مکلف‌اند هم‌زمان با انعقاد قرارداد، طرح نامه مستندنگاری و ثبت تصویری را به تصویب دستگاه اجرایی ذیربط برسانند. سازمان امور سینمایی و سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است استانداردهای مستندسازی در انعقاد قرارداد مرتبط و روشهای انجام آن را در اختیار دستگاه اجرایی قرار دهد و در سامانه مربوط به این موضوع نشر دهد.
۳) سقف مجاز تعداد قراردادهای مستندنگاری سینمایی هم‌زمان
به ازای هر طرح (اعم از طرح یک پروژه‌ای و یا طرح چندپروژه‌ای)، یک قرارداد مستندنگاری به تشخیص و نظارت دستگاه اجرایی و در چارچوب مقررات منعقد می‌گردد. سقف مجاز تعداد قراردادهای هم‌زمان مستندنگاری برای تهیه کننده مستند حقیقی و یا حقوقی به ترتیب (۳) و (۵) و برای کارگردانان فیلم مستند حداکثر (۲) قرارداد می‌باشد.
سازمان امور سینمایی و سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است ضمن راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی، فهرست مستندسازان دارای شماره نظام سینمایی را منتشر نموده و به روزرسانی نماید، به‌نحوی‌که فهرست و مشخصات مستندسازان و تعداد قراردادهای هم‌زمان برای عموم اشخاص قابل‌رویت باشد. تعداد و تاریخ شروع و اتمام قراردادهای تهیه کنندگان مستند حقیقی و یا حقوقی و کارگردانان فیلم مستند در پایگاه اطلاع‌رسانی مستندسازان دارای شماره نظام سینمایی منتشر و به روزرسانی میشود.
۴) تسهیل مستندسازی در قراردادهای مستندنگاری سینمایی
دستگاههای اجرایی باید ترتیباتی اتخاذ نمایند تا نحوه همکاری طرفین پیمان با مستندساز در جهت تسهیل مستندسازی در قراردادهای منعقده پیشبینی و درج گردد. مستندساز حق دخالت یا ایجاد وقفه در عملیات اجرایی طرح را ندارد.
تمام هزینه‌های مستندنگاری و ثبت تصویری، از محل منابع مصوب مربوط به هر طرح قابل پرداخت است. در صورت فسخ یا اقاله و یا انجام نشدن موضوع قرارداد در موعد مقرر، دستگاه اجرایی مکلف است کلیه فیلم‌های تهیه شده را از مستندساز تحویل گیرد.
۵) پروانه مالکیت فیلم مستند حاصل از مستندنگاری سینمایی
به‌موجب ماده ۱۰ این آیین‌نامه «پس از اعلام خاتمه تولید فیلم مستند از سوی دستگاه اجرایی، سازمان برابر مقررات نسبت به صدور پروانه مالکیت فیلم مستند به نام دستگاه اجرایی اقدام می‌نماید». دستگاه اجرایی موظف است یک نسخه نهایی از فیلم مستند طرح را به فیلمخانه ملی ایران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج. ا. ایران و سازمان برنامه‌وبودجه کشور تحویل نماید. مستندسازان می‌توانند فیلم مستند طرح را با موافقت دستگاه اجرایی ذیربط و یا پیشبینی در قرارداد مربوط در رویدادهای فرهنگی و هنری و یا برای پخش و عرضه در سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر مراکز عرضه و رسانه‌های مجازی ارائه نمایند.
nختم کلام
در تاریخ سینمای مستند، فیلم‌سازانی هستند که از پروژه‌های صنعتی و پروژه‌هایی که مربوط به ارگان‌های مختلف می‌شد، مستندهای ماندگاری تهیه‌کرده‌اند و مستندهایشان جزو فیلم‌های مهم تاریخ سینما قرار گرفته است. ارگان‌هایی هم بوده‌اند که از فیلم‌سازان و مستندسازان کشور برای ساخت مستندهایی استفاده کرده‌اند؛ به‌عنوان‌مثال شرکت ملی نفت ایران که از تجارب ابراهیم گلستان برای تولید فیلم‌های مستندشان بهره‌مند شد؛ همچنین ایران‌خودرو که کامران شیردل مستند پیکان را برای آنجا ساخت و فولاد مبارکه، جهاد دانشگاهی و سازمان فرش ایران ازجمله نهادهای دیگری هستند که در پیوند با مستندسازان آثار ماندگاری در تاریخ سینمای مستند از خود به‌جا گذاشته‌اند. امید است در سایه همکاری ناشی از الزام مقرر در آیین نامه مستندنگاری و ثبت تصویری طرح‌ها و پروژه‌های کشور مصوب ۵.۲. ۱۴۰۰ میان دستگاههای اجرایی و مستندسازان، نتایج و دستاوردهای خوبی حاصل شود و ازاین‌پس این دستگاه‌ها با مستندهای مقبول‌تری ازلحاظ فرم و محتوا روبه‌رو باشند.
سایر اخبار این روزنامه
قرار بازداشت موقت تا حد امکان صادر نشود
تماس با ۱۱۰ برای سفارش پیتزا!
افزایش چشمگیر کودکان کار در چهار راهها
آغاز واکسیناسیون دانش‌آموزان از دو هفته آینده
کاش گرانی هم واکسن داشت
ژست گلزاریسمی
توانمندسازی زنان
تفاوت مراجع ثبت رسمی مالکیت اموال با ثبت نقل و انتقال آن‌ها
گردشگری دریایی عاملی مهم برای رشد اقتصادی سیستان و بلوچستان
رنج‌بران قبیله مجنون
یک پیشنهاد برای درآمد پایدار مطبوعات
مستندنگاری سینمایی طرح‌ها و پروژه‌های کشور
تقویت نگاه به شرق
یکی دیگر از دردهای‌خوزستان
