از امید تا راه‌های استمرار امید

محسن بوالحسنی
خبرنگار
 با کم‌رنگ شدن و گذشتن از پیک پنجم کرونا و با توجه به اعلام ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر تغییر وضعیت رنگ‌بندی برخی از شهرها از جمله تهران از رنگ قرمز به نارنجی، سالن‌های نمایش شهر تهران که با شیوع موج پنجم ویروس کرونا از اواسط تیرماه تعطیل بوده‌‌اند از امروز با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی فعال خواهند بود. از طرفی دیگر، سرعت واکسیناسیون در کشور و واکسینه‌شدن اقشار مختلف جامعه از جمله هنرمندان این امید را می‌دهد که پیک پنجم، آخرین پیک در کشور باشد و دیگر شاهد تعطیلی کسب‌وکارها از جمله در حوزه‌های فرهنگی و هنری نباشیم و هنرمندان بتوانند با خیالی آسوده فعالیت خود را پیش ببرند و کم کم به شرایط طبیعی پیش از کرونا برسیم. واکسیناسیون گسترده و به‌ موازات آن بازگشایی سالن‌های تئاتر امیدواری بسیاری در اهل تئاتر زنده کرده و آن‌ها چشم‌انداز را با رصد وضعیت موجود، روشن ارزیابی می‌کنند و ضمن ارائه پیشنهادهایی برای آینده از همه می‌خواهند که دوباره دست به دست هم، به پویا شدن تئاتر کشور کمک کنند.
 برنامه‌ریزی، ایده‌پردازی، خلاقیت


آروند دشت‌آرای کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با «ایران» ضمن ابراز امیدواری از به بازگشایی سالن‌های تئاتر و امید به آینده، معتقد است که باید توجه و نگاه به تئاتر طولانی‌مدت و آینده‌نگرانه باشد تا در بروز چنین مشکلاتی برنامه‌هایی از پیش فکرشده داشته باشیم. او می‌گوید: «طبیعتاً همه ما امیدواریم که دیگر تعطیلی پیش نیاید و کمی روال به شکل سابق برگردد. اما در بحث تئاتر مانند بسیاری دیگر از حوزه‌ها، نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت و ساخت و تجهیز زیرساخت‌های مادی و معنوی داریم که این مهم به عقیده من باید در برنامه کاری متولیان فرهنگی، بخصوص متولیان تئاتر کشور قرار بگیرد. حرکت‌های خودجوش ممکن است در کوتاه مدت تأثیری داشته باشد اما نمی‌تواند ترمیم کننده آسیب‌هایی باشد که در این مدت به‌وجود آمد. در این راه نیاز به انسجام، ایده‌پردازی و خلاقیت داریم و پیشنهاد من این است که مرکز هنرهای نمایشی از هنرمندان دعوت کند تا در یک هم‌اندیشی، ایده‌ها برای آینده‌ بهتر تئاتر مورد بحث قرار بگیرند و اجرایی شوند. فضای تئاتر یک فضای مهم اجتماعی است که ریشه در این جامعه دارد و اگر قرار است کاری انجام شود هم باید برحسب این نیاز و این ارتباط و ریشه انجام شود وگرنه نمی‌توان امید داشت که کاری از پیش برده شود.»
او درباره تأثیر حضور چهره‌های شناخته‌شده و پیشکسوت در عرصه برای رونق تئاتر هم می‌گوید:«همانطور که گفتم حضور چهره‌های پیشکسوت و شناخته شده می‌تواند یک استراتژی کوتاه مدت باشد و این در حالیست که تئاتر به یک ساخت و زیرساخت ده ساله نیاز دارد. نمی‌توان جزیره‌ای عمل کرد و کار پیش برد. این جزیره‌ای عمل کردن اتفاقاً ممکن است آسیب‌هایش بیش از بهره‌اش باشد و اگر هنرمندی روی صحنه برود و کارش با استقبال مردم روبه‌رو نشود خود این مسأله می‌تواند باعث ایجاد دلسردی‌هایی بیش از گذشته شود. به عقیده من اول باید حال هنرمندان را خوب کرد و دغدغه‌های آن‌ها را که در این مدت بسیار آسیب دیدند برطرف کرد تا آ‌نها هم انگیزه‌ای برای ادامه کار داشته باشند.»
 حمایت و اطلاع‌رسانی
شاهین چگینی، مدیر تماشاخانه مشایخی هم در گفت‌وگو با «ایران»، از اهمیت اطلاع‌رسانی عمومی سخن می‌گوید و معتقد است تئاتر در کشور ما نیاز به تبلیغ و اطلاع‌رسانه‌های همگانی و عمومی دارد. او می‌گوید: «رسانه‌هایی مثل تلویزیون که مخاطبان بسیار زیادی دارد می‌تواند در این راه قدم‌های بسیار بزرگی بردارد و اینکه ما در گروه‌های تئاتری و در خطاب به مخاطب خاص از بازگشایی سالن‌های نمایش بگوییم نمی‌تواند آنچنان برد و تأثیری داشته باشد.
 به هر روی به‌عقیده من، ما باید بتوانیم گروه‌های نمایشی حرفه‌ای را که مخاطبان زیادی دارند و به‌صورت اتوماتیک‌وار مخاطب را به سالن‌ها می‌آورند وارد عرصه و میدان حضور کنیم و این اتفاق هم وابسته به این مسأله است که اطلاع‌رسانی‌های گسترده و مداومی داشته باشیم. متأسفانه ما در تلویون و رسانه‌هایی از این دست، هیچ توجهی به تئاتر نمی‌کنیم و این خلأ، خلأ بسیار بزرگی است که متأسفانه لطمه‌های بسیاری هم در پی دارد.»
 او در ادمه صحبت‌هایش به الزام حمایت از هنرمندان اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌عقیده من دولت می‌تواند با ارائه بسته‌هایی حمایتی از هنرمندانی که در این دوره کار روی صحنه می‌برند، بخصوص گروه‌های نمایشی که شناخته شده‌ هستند، آن‌ها را به اجرا ترغیب کند و انگیزه‌ای برای آن‌ها باشد.
 اگرچه گروه‌های جوان در این مدت واقعاً سنگ تمام گذاشتند و باعث شدند چراغ خانه‌های نمایش روشن بماند اما ما ناگزیر هستیم که گروه‌های مهم، شناخته‌شده (از جوان گرفته تا پیشکسوت‌ها) را به اجرا ترغیب کنیم و آسیب‌های احتمالی آن‌ها را مخصوصاً به لحاظ مالی با ارائه بسته‌های حمایتی کم‌ و کمتر کنیم.»
 چگینی درباره قیمت‌گذاری‌ بلیت‌های تئاتر هم به «ایران» می‌گوید: «برخی از کم کردن قیمت بلیت و... می‌گویند که من با این مسأله به‌شدت مخالف هستم. اهالی تئاتر از سالن‌ها بگیریم تا هنرمندان و... در این دوره کرونا متحمل سختی‌های فراوانی شده‌اند که این پایین آوردن قیمت بلیت هم نه تنها به این فشارها اضافه می‌کند بلکه باعث می‌شود انگیزه گروه‌های تئاتری‌ برای روی صحنه آمدن کم شود چون برای آن‌ها طبیعتاً مهم است که از پس دخل و خرج اجرای خودشان بربیایند و در کنار این‌ها حمایت بشوند تا ریسک اجرا برایشان کم شود. بهترین راه همان اطلاع‌رسانی عمومی و گسترده بازگشایی سالن‌هاست و تبلیغات رایگان اجراها در قالب بسته‌هایی حمایتی.»