روزنامه شرق
1400/06/28
خنجر از پشت به شريك تاريخي
فرانسه سفرايش را از استرالیا و آمریکا برای مشورت فراخواند خنجر از پشت به شريك تاريخي قرار بود اقدامی باشد علیه تمامیت‌خواهی چین، اما بیش از آنكه پكن را عصبانی كند، خشم پاریس را به دنبال داشت؛ تا جایی كه دولت فرانسه به دلیل «ناگواری استثنائی» اعلام برقراری «پیمان راهبردی» میان آمریکا، استرالیا و بریتانیا، سفیران خود را از کانبرا و واشنگتن برای «مشورت» به پاریس فراخواند. این اقدام فرانسه یادآور رویدادی بود كه در سال 1995 میلادی بین فرانسه و استرالیا به وقوع پیوست. در آن سال، كانبرا در اعتراض به تصمیم فرانسه برای ازسرگیری آزمایش‌های هسته‌ای در اقیانوس آرام، سفیر خود را برای مشورت فراخوانده بود. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، جمعه‌شب با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد تصمیم به فراخواندن آنی سفرای این کشور از ایالات متحده و استرالیا «به دستور رئیس‌جمهوری» گرفته شده است. او تأکید کرد «این تصمیم استثنائی متناسب با وخامت استثنائی، گزینه‌ای است که استرالیا و آمریکا روز ١۵ سپتامبر از آن پرده برداشتند». این نخستین‌بار است که پاریس چنین تصمیمی در برابر این دو کشور و به‌ویژه آمریکا -شریک تاریخی خود- اتخاذ می‌کند. وزیر خارجه فرانسه، اقدام استرالیا را «خنجری از پشت» و تصمیم جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده به برقراری پیمان راهبردی را «تند و ناپسندیده» خواند. اما ماجرا به اینجا ختم نشد و پاریس حتی ضیافتی را که قرار بود جمعه‌شب به مناسبت سالگرد نبرد خلیج چساپیک که در پنج سپتامبر ١٧٨١ به پیروزی ناوگان فرانسه بر نیروی دریایی بریتانیا و به سود استقلال‌طلبان آمریکا انجامید، برگزار شود، لغو کرد. در آن سو، استرالیا با گفتن اینكه «ناخشنودی» فرانسه را به خوبی درک می‌کند، تأكید كرد هر كاری برای رفع سوءتفاهم موجود انجام خواهد داد و به صورت سازنده همکاری خود با مقامات فرانسه را دنبال می‌کند. کاخ سفید نیز اعلام کرد از خروج سفرای فرانسه متأسف است و در روزهای آینده سعی خواهد کرد این مشاجره را برطرف کند. بایدن كه می‌دانست اعلام این خبر، عصبانیت پاریس را به دنبال دارد، هنگام معرفی این پیمان بر نقش فرانسه به‌عنوان «شریک مهم» در اقیانوس هند تأکید کرده بود. اما واكنش وزیر خارجه فرانسه بسیار تندتر از آن بود كه واشنگتن بخواهد آن را مشاجره بنامد. ژان ایو لودریان گفت: «این تصمیم بی‌رحمانه، یک‌جانبه و غیرقابل پیش‌بینی من را به یاد بسیاری از اقدامات ترامپ می‌اندازد. چنین اقداماتی بین متحدان رایج نیست» و سپس ادامه داد: «این خنجری از پشت بود. رابطه ما با استرالیا بر اساس اعتماد بود، اما این اعتماد شکسته شد». وزیر خارجه فرانسه این جملات را با ناراحتی گفت و تأکید کرد استرالیا برای خروجش از قرارداد قبلی با فرانسه باید راهی پیدا کند.آمریکا و بریتانیا در پیمانی سه‌جانبه با استرالیا با نام «اوکوس» متعهد شده‌اند که از‌جمله در دسترسی به زیردریایی‌های اتمی در منطقه اقیانوس هند و آرام به استرالیا کمک کنند. به گفته آنان، این پیمان برای رویارویی با سیطره نظامی چین در آب‌های اقیانوس آرام اتخاذ شده؛ بااینحال برای فرانسه این قرارداد جدید تنها یك معنا داشت و آن هم از‌دست‌رفتن توافق ۵۶ میلیارد یورویی. استرالیا در سال ۲۰۱۶ قراردادی میلیاردی برای ساخت ۱۲ زیردریایی جدید با فرانسه به امضا رساند و اكنون می‌گوید دلیلی برای تكمیل قرارداد مذكور ندارد.
پیرموركس، یكی از اعضای مركز مطالعات استراتژیك و روابط بین‌الملل واشنگتن، این اقدام فرانسه را «تاریخی» خواند و بر این باور است كه كلمات اطمینان‌بخشی مانند آنچه از زبان آنتونی بلینكن شنیده شد، برای پاریس به تنهایی كافی نیست؛ به‌ویژه آنكه مقامات فرانسوی می‌دانند ماه‌هاست این سه كشور به دور از چشم پاریس برای شكل‌گیری چنین توافقی برنامه‌ریزی می‌كنند. بایدن از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود به دنبال هم‌صداکردن متحدانش در منطقه برای مقابله با این کشور پهناور آسیایی بوده است. از آغاز ماه ژانویه، پکن در حال عرض‌اندام در اقیانوس هند است؛ هرچند سایر بازیگران بزرگ این منطقه همچون هند این اقدام‌ها را بی‌جواب نگذاشته‌اند. بر اساس گزارشی از پنتاگون، چین بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان را دارد؛ در مجموع حدود ۳۵۰ ناو و زیردریایی نظامی شامل بیش از ۱۳۰ رزمناو بزرگ روآبی. بااینحال خشم مقامات فرانسه چنان است که به نظر می‌رسد رفع کدورت به سادگی صورت نگیرد. فرانسه و ایالات متحده پیش از این نیز اختلاف‌های دیپلماتیك درخور توجهی داشته‌اند، مانند بحران سوئز در سال 1956 میلادی و جنگ عراق در سال 2003 میلادی، ولی هیچ‌یك از این اختلاف‌ها تاكنون منجر به فراخوانی سفیر این كشور از واشنگتن نشده بود.
هرو لیماحیو، مدیر مؤسسه تحقیقاتی «لووی» -برترین اندیشكده استرالیا- دراین‌باره به گاردین می‌گوید: این اتفاق بیشتر خیانت استرالیاست؛ به‌ویژه آنكه رؤسای جمهور فرانسه، به‌طور خاص امانوئل مكرون، برای حفظ ارتباط با كانبرا انرژی فراوانی گذاشته‌اند و سال‌ها زمان می‌برد تا روابط دوباره به نقطه اول بازگردد.
این نكته را باید در نظر داشت كه فرانسوی‌ها حافظه درازمدتی دارند و به سادگی فراموش نمی‌كنند؛ هرچند پاریس هم باید مراقب باشد تا اغراق‌آمیز رفتار نكند. زمانی كه روابط عادی میشود، میراثی ماندگار برجا می‌ماند و اعتماد ازدست‌رفته برگشت‌ناپذیر خواهد بود. آنچه اكنون از آن به‌عنوان اقدام تاریخی فرانسه یاد میشود و آن‌طور كه وزیر خارجه این كشور از نبود اعتماد سخن می‌گوید، نه‌تنها بر روابط آمریكا و استرالیا با فرانسه تأثیر می‌گذارد، بلكه با توجه به تأثیرگذاری پاریس بر اتحادیه اروپا می‌تواند بر روابط قاره سبز با آمریكا سایه بی‌اعتمادی بگستراند؛ دقیقا آن چیزی كه بعد از خروج دونالد ترامپ از كاخ سفید، نه جو بایدن به دنبال آن است و نه شركای اروپایی‌اش.
سایر اخبار این روزنامه
تجربه دو شکست
وزیر بی‌اختیار؟
داستان پیچیده دو وزیر و یک معاون!
اراده ما توسعه و تعمیق روابط با تاجیکستان در همه زمینه‌هاست
قهرمانی ورزشکاران ایرانی، پیام امید را به کل جامعه تزریق می‌کند
پیش‌پرداخت به شرکت برکت کذب محض است
ثبت رکورد روزانه ۵۰۰ سرقت از‌تجهیزات شهری
دفاع از طالبان آبرو نمی‌آورد
از پشت پرده استعفای آملی‌لاریجانی بی‌خبریم
خنجر از پشت به شريك تاريخي
آرت دِکو و جریان‌های مدرن، پاریس-تهران
دروغ‌پذیری
لزوم تدوین وظایف و مسئولیت‌های ائمه جمعه
نباید به رسمیت شناخت
