روزنامه آرمان ملی
1400/06/29
كسري بودجه با بريز و بپاش كانون‌هاي قدرت حل نمي شود
آرمان‌ملی- محمدسیاح: کسری بودجه سال 1400 چیزی حدود 370 هزار میلیارد تومان است که تقریبا نیمی از بودجه کل کشور را شامل میشود؛ کسری بودجه یکی از مصائبی است که سال‌هاست اقتصاد کشور را درگیر کرده و هر سال هم با افزایش این میزان به مشکلات اقتصادی و فشار بر مردم افزوده میشود. یکی از دلایل این کسری رشد 40 درصدی هزینه جاری دولت به‌دلیل بزرگترشدن است درحالی‌که در قوانین آمده دولت هر سال باید کوچکتر شود! در عین حال تخصیص بودجه به شرکت‌های بی‌فایده دولتی که ريالی در بخش مولد نقشی ندارند یا تخصیص بودجه به سازمان‌ها و نهادهای غیرمولد که نه خروجی دارند و نه مالیات می‌دهند و در کل ریخت‌وپاش بودجه و در مقابل کاهش هرساله بودجه عمرانی که بخش محرکه اقتصاد کشور است، همچنین بستن بودجه غیرواقعی و متکی به نفت تحریم شده و... از جمله مواردی است که در سال‌های متمادی کشور را در وضعیت وخیمی قرار داده است و جالب اینکه هیچ سازمان و نهادی هم حاضر نیست برای رفاه مردم و کمک به دولت از این بودجه دست بکشد و اتفاقا همیشه هم طلبکارانه دنبال بودجه هستند! با گذشته شش‌ماه از سال 1400 و استقرار دولت حال وزیر اقتصاد خبر داده در چند روز آینده از برنامه‌ای برای جبران کسری بودجه که با کمک سازمان برنامه و بودجه نوشته شده رونمایی خواهد کرد؛ هرچند که این برنامه هنوز مشخص نیست، اما با توجه به اینکه تغییری در سیاست‌ها داخلی و خارجی ایران ایجاد نشده و بخش بزرگی از اقتصاد ایران به سیاست گره خورده است؛ بعید است که بتواند اتفاقی را رقم بزند. با این حال وزیر اقتصاد از مولدسازی دارایی دولت و افزایش دریافت مالیات و برای افزایش درآمد و کاهش کسری خبر داده است. در همین رابطه «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با «مرتضی افقه»، کارشناس اقتصادی داشته که در ادامه می‌خوانید.با توجه به شرایط موجود نظیرکاهش درآمدهای دولت، ادامه تحریم و موضوع فروش نفت که مهمترین منبع درآمدهای دولتی بوده و تحقق پیدانکرده، چه راهکارهایی می‌توان برای جبران کسری بودجه پیشنهاد داد؟
از همه ابزارهای امکان‌پذیر در سال‌های گذشته استفاده شده است، مهمترین ابزارهای درآمدی بودجه کشور نفت و مالیات و برخی از خدمات دولتی هستند. فروش نفت که فعلا به‌دلیل تحریم قابل انجام است و فکر می‌کنم از ظرفیت مالیاتی هم تا آنجا که دستگاه اداری و اجرایی توان داشتند؛ گرفته شده و بعید می‌دانم در شش‌ماهه باقی مانده بتواند دولت یا تیم جدید تحول قابل‌توجهی ایجاد کند تا ظرفیت مالیاتی را افزایش دهند. شاید بتوانند برای جلوگیری از فرارمالیاتی تا اواخر سال برنامه‌ریزی‌ای انجام دهند ولی برای امسال بسیار بعید است که چنین اتفاقی بیفتد. یکی از راه‌‌های باقی مانده استقراض از بانک‌مرکزی یا فروش اموال دولتی یا فروش اوراق مشارکت یا بدهی و قرضه است به‌نظرم آنچه در سال‌های گذشته ظرفیت داشته از این بخش استفاده شده است؛ یعنی اموال دولتی را از طریق بورس واگذار کردند، فروش اوراق هم اگر منتشر کنند که معمولا یک راه‌حل مطلوب از نظ اقتصاددان است می‌تواند خوب باشد ولی بعید می‌دانم که با توجه به تورم ۴۰ درصدی و نرخ بهره ۲۰ درصدی قابل فروش باشد و خریداری بر آنها باشد. هرچند که از روی ناچاری وزیر اقتصاد یا رئیس دولت یکسری وعده‌ها می‌دهند، اما حدس می‌زنم ناچار شوند که به سراغ استقراض از بانک‌مرکزی بروند.
اگر دولت دوباره به‌سمت استقراض از بانک‌مرکزی یا چاپ پول پرقدرت برود، آیا باید تا آخر سال منتظر باشیم که وضعیت بدتر شود؟
بله، متاسفانه همین‌طور است، در غیر این صورت تنها راه این است که بتوانند مساله صادرات نفت را حل یا تحریم را برطرف کنند یا تحریم‌ها را دوربزنند. به‌هرحال اگر نتوانند مشکلات تحریم نفت را حل کنند، حدس می‌زنم که متوسل به بانک‌مرکزی خواهند شد و تورم قابل پیش‌بینی را داشته باشیم.
با استمرار شرایط حاضر فکر می‌کنید حتی اگر تا پایان سال بخشی از کسری بودجه جبران شود آیا می‌تواند تاثیری در اقتصاد داشته باشد؟
نه متاسفانه به‌قدری شکاف کسری بودجه زیاد است که حتی اگر مختصری از طریق عدم درآمدهای مالیاتی کسری را جبران کنند نسبت به کل کسری خیلی مشکلی حل نخواهد کرد و به ناچار به‌سمت بانک‌مرکزی خواهند رفت. از آن طرف اگر بتوانند از هزینه‌های دولت کسر کنند که البته در مورد بودجه جاری با توجه به کمبود درآمدها این کار خیلی امکان‌پذیر نیست.
بخش از این هزینه‌ها مربوط به دولت و شرکت دولتی است که نه بازدهی دارند و نه مولد هستند و بیشتر مصرف‌کننده ردیف‌های بودجه محسوب می‌شوند، در این بین سازمان‌ها و نهادهایی هم هستند که سالانه ۲ تا ۳ هزار میلیاردتومان بودجه کشور را می‌بلعند، بدون اینکه سودی برای کشور داشته باشند؛ با این اوصاف می‌تواند بودجه سال آینده را انقباضی بست؟
بعید می‌دانم که برای امسال بتوان چنین تحولاتی را رقم زد. یکی از بهترین راه‌ها این است حالا که دولت نمی‌تواند درآمدها را افزایش دهد و ظاهرا خیلی هم تمایلی برای حل مشکل تحریم‌ها وجود ندارد، بهترین راه این است که هزینه‌های زائدی که به شکل ردیف بودجه یا از طریق فشار نمایندگان یا صاحبان قدرت ایجاد شده که هیچ کمکی هم به تولید ملی و رفاه جامعه نمی‌کند و فقط هزینه صرف میشود را حداقل برای سال‌های آینده حذف کند تا فشار کسری بودجه در صورتی‌که مشکل درآمدهای نفتی حل نشود، کمتر شود.
با توجه به اینکه در حال حاضر آینده مذاکرات و احیای برجام در‌هاله‌ای از ابهام است بعید است که تا پایان سال به نتیجه در این زمینه برسیم؟
حداقل از اخباری که بیرون آمده خیلی خوشبین نیستم، اگرچه حدس می‌زنم که ناچاری و اضطرار دولت را مجبور به حل مشکلات کند.
سایر اخبار این روزنامه
صداوسيمايي‌ها به«ميراث» رسيدند!
ما مثل شما دولت را تخريب نمی‌كنيم
خشك‌تر از هرسال...
حداد عادل سفیر چین شود بهتر است!
كسري بودجه با بريز و بپاش كانون‌هاي قدرت حل نمي شود
سرداری دیگر جانشین محسن رضایی
حاشيه‌هاي پرونده سازمان سنجش
ایران قهرمان ترسناک والیبال آسیا
حالا هزينه كارشكني‌ها عليه برجام را بدهيد
منافعی که از عضویت پیمان شانگهای به دست می‌آید
رئیسی، تیم هسته‌ای و سرنوشت مذاکره
شانگهای فرصت جدی برای اقتصاد ایران
لغو تحریم‌ها، شرط احیای برجام
نگاهی به خودکشی معلمان و دلایل آن
