دانش‌آموزان مهاجر!

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: سال‌های زیادی است که مهاجرت به عضو لاینفک زندگی و دغدغه‌های دانشجویان ایرانی تبدیل شده است. به ویژه دانشجویان دانشگاه‌های برتر کشور که علی رغم تلاش و استعداد کافی خود جایگاه مناسبی را از آینده شغلی و اجتماعی خود در ایران نمی‌توانند متصور شوند.پس با تلاش برای کسب نمرات بالا درصدد آمادگی برای مهاجرت هستند.مهاجرت از وطن به غربت با امید به روزهای روشنی که در ایران به تاریکی بدل گشته اند.اما این روزها مهاجرت رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته است. با توجه به شرایط فعلی جامعه که مملو از مشکلات در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است سن مهاجرت کاهش پیدا کرده است. اینبار با دانش‌آموزان مهاجر مواجه هستیم.یعنی دانش‌آموزان و والدینشان از همان دوران تحصیل قبل از ورود به دانشگاه در تلاش برای مهاجرت تحصیلی هستند.به عبارتی بسیاری از دانش‌آموزان با استعداد ایرانی هیچگاه رنگ دانشگاه‌های ایران را نمی‌بینند و با سرخوردگی کوله‌های خود را پر از امید و ترک وطن می‌کنند و زندگی دانش‌آموزی شان در دفتر‌های مهاجرتی و کارگاه‌های چگونه مهاجرت کنیم به سر می‌رود.
>آزادی اجتماعی محدود
سعید معدنی جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت:«غالبا نسل گذشته که فرزندانشان به خارج از کشور می‌رفتند دارای تحصیلات عالی نبودند و به همین خاطر فرزندانشان در ایران می‌ماندند و بعد از اخذ مدرک کارشناسی مهاجرت می‌کردند. همچنین در آن زمان افراد امید داشتند که با مدرک تحصیلی بتوانند در ایران شغل مناسب پیدا کنند اما الان تقریبا افراد از یافتن شغل به وسیله مدرک تحصیلی ناامید هستند.امروزه خود والدین هم تحصیلات عالی دارند و می‌بینند که وضعیت کشور به سامان نیست به همین دلیل فرزندان خود را به خارج از کشور می‌فرستند. نکته بعدی این است آن‌هایی که مهاجرت کرده‌اند قطعا مشکلات گوناگونی دارند و آن‌هایی هم که در ایران مانده‌اند از شرایط راضی نیستند.اما نارضایتی از داخل از طریق رسانه‌ها بیشتر انعکاس پیدا می‌کند و افراد فکر می‌کنند اگر مهاجرت کنند مشکلی در کشور مقصد نخواهند داشت. امروزه یکی از عوامل مهمی که والدین فرزندان خود را زودتر به خارج می‌فرستند کم بودن تعداد فرزندان است. بسیاری از والدین تک فرزند هستند. به همین خاطر راحت‌تر می‌توانند فرزندان خود را حمایت مالی و اجتماعی کنند تا فرزندشان مهاجرت کند. تقریبا آمار‌ها نشان می‌دهند بیش از 50 درصد والدین ایرانی تک فرزند هستند به همین دلیل توانایی مالی ساپورت فرزند مهاجر خود را دارند. نکته دیگر آن است که در ایران آزادی اجتماعی بسیار محدود است به همین دلیل نسل امروز از آرمان‌های انقلاب فاصله گرفته‌اند و مانند والدینشان تعلق خاطر عمیق به آرمان‌های گذشته ندارند.»
>جامعه نگران از آینده


وی ادامه داد:« این نسل به دلیل محدودیت‌ها به دنبال آزادی اجتماعی در خارج از کشور است. در جامعه ما جوانان همیشه نگران هستند ولی آزادی اجتماعی در خارج از ایران برای نسل جوان وجود دارد.والدین این نسل به دلیل هم نسلی با آرمان‌های انقلاب این محدودیت‌ها را می‌پذیرفتند اما نسل امروز دیگر آن تعلق خاطر را ندارد و نمی‌تواند شرایط را تحمل کند. از سوی دیگر غالبا مسئولین مملکتی در رده بالا فرزندان خود را به خارج از کشور می‌فرستند و این در ذهن جامعه به این صورت نمود پیدا می‌کند که آینده کشور چگونه است که مدیران فرزندان خود را به خارج از کشور می‌فرستند.این مورد هم ضربه زیادی را به جامعه می‌زند و جامعه را از آینده نگران می‌سازد.همچنین بسیاری از والدینی که نتوانسته‌اند خود در زمان مناسب مهاجرت کنند با اعزام فرزندشان به خارج از کشور بعدا اقامت خود را نیز دریافت می‌کنند و از این مسیر نقصان و کوتاهی گذشته را جبران می‌کنند. نکته مهم آخر خدمت نظام وظیفه است زیرا افراد از درس خود فاصله می‌گیرند و والدین قبل از فرارسیدن موعد سربازی فرزندان خود را به خارج اعزام می‌کنند.»
>دافعه مبدا
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:« مهاجرت‌ها بر اساس انگیزه‌های گوناگون اتفاق می‌افتد.برخی از مهاجرت‌ها مهاجرت‌های کاری هستند به این معنا که برخی از افراد مهاجرت می‌کنند که مدتی در کشور مقصد به کار و شغل مشغول شوند و پس از کسب درآمد به کشور باز می‌گردند و در کشور مبدا به ادامه زندگی خود می‌پردازند.مانند اوایل انقلاب که تعداد زیادی از مهاجرت ایرانیان به این صورت بود.بخش دیگری از مهاجرت مهاجرت‌های تحصیلی است که افراد از یک کشوری به کشور دیگر مهاجرت می‌کنند و تحصیلاتشان را ادامه می‌دهند و پس از اخذ مدرک به کشور خود باز می‌گردند. در کل این نوع مهاجرت‌ها به دلیل جاذبه مقصد اتفاق می‌افتد.اما در کشور ما طی سالیان اخیر از آغاز دولت نهم و دهم مهاجرت رشد زیادی پیدا کرده ‌ و این به دلیل جاذبه مقصد نبوده است بلکه به دلیل دافعه مبدا مهاجرت‌ها افزایش پیدا کرد.یعنی عمده افرادی که مهاجرت می‌کنند به دلیل وضعیت نابسامانی داخلی مهاجرت می‌کنند. »
>مهاجرت پای ثابت مکالمات درون خانوادگی
وی درباره چرایی پایین آمدن سن مهاجرت در ایران گفت:« این امر چند دلیل دارد.دلیل اول این است که بچه‌هایی که در دوران نوجوانی به فکر مهاجرت هستند در خانواده و فامیلی زندگی می‌کنند که تقریبا اکثریت بزرگترها یا در فکر مهاجرت هستند یا مهاجرت کرده‌اند یا در آرزوی مهاجرت مانده اند. مهاجرت پای ثابت مکالمات درون خانوادگی است و نوجوانان از این طریق به مهاجرت راغب می‌شوند. این موضوعات وقتی در خانواده‌ها مطرح می‌شود یک احساس عدم امنیت به صورت غیر مستقیم به مغز نوجوانان تزریق می‌شود و آن‌ها فکر می‌کنند در خارج از کشور یک بهشتی وجود دارد که با مهاجرت می‌توان به آن دست پیدا کرد. بخشی از این تفکرات غیر واقعی است زیرا نه خارج از کشور شرایط برای مهاجرین عالی است و نه اینجا وضعیت آنقدر وخیم است. پس مطرح شدن این مسائل در داخل خانواده‌ها باعث کاهش سن ازدواج شده است. از سوی دیگر بحث دیگر پدر و مادر‌ها هستند که الان تمایل دارند فرزندانشان قبل از 18 سالگی مهاجرت کنند و در آنجا درس بخوانند و شغل مورد نظر خود را پیدا بکنند.یعنی به دلیل حجم بالای بیکاری، تورم، رکود اقتصادی و.... والدین نگران فرزندان خود می‌شوند و شرایط را برای مهاجرت آن‌ها فراهم می‌کنند. از سوی دیگر این روزها بسیاری از والدین علی رغم اینکه در ایران زندگی می‌کنند برای به دنیا آوردن فرزندان خود به خارج از کشور می‌روند.پس بخشی از مهاجرت‌ها قبل از به دنیا آمدن فرد اتفاق می‌افتد. افراد فرزندان خود را در خازج از کشور با این امید به دنیا می‌آوردند که بعدها این فرزند از امتیازات کشور مقصد بهره مند شود.»