روزنامه ابتکار
1400/06/29
چرا مدیران صدا و سیما سیاست‌گذاری مشخصی برای ممیزی صدا و سیما ندارند؟ سیاست یک بام و دو هوای سانسور
گروه فرهنگ و هنر – موضوع ممیزی در صدا و سیما موضوعی تازه نیست. سیاستی که نه شفافیتی دارد و نه سامانی. هر روز هم سلیقه‌ای تازه به میان می‌آید و دایره آنچه می‌توان آن را در رسانه ملی به نمایش درآورد تنگ‌تر میشود.چندین سال است که سریال‌سازان و گروه‌های فیلم‌سازی از سانسورها و ممیزی‌های نامشخص در صدا و سیما شکایت دارند. حالا که گستره نظارت صدا و سیما به شبکه نمایش خانگی نیز کشیده شده است، شبکه نمایش خانگی هم از سیاست‌های نامشخص ممیزی و نظارتی در امان نیستند. به گونه‌ای که هر روز صدای یک فیلمساز بلند میشود که با این حجم از ممیزی این سریال با آنچه ما ساختیم متفاوت است.
ممیزی سال‌ها است که به یکی ار دغدغه‌های برنامه‌سازان صدا و سیما تبدیل شده است. شاید یکی از دلایل کوچ افراد کاربلد از صدا و سیما به شبکه نمایش خانگی هم همین بود. چندی پیش قاسم جعفری، نویسنده و کارگردان باسابقه سینما و تلویزیون، در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان صداوسیما، با اشاره به حذفیاتی که گریبان سریال آخرش «زندگی زیباست» را گرفته بود و همچنین ۱۵ سال دوری اجباری از این رسانه، به رییس سازمان صدا و سیما هشدار داد که در صورت ادامه دادن این رویکرد در قبال هنرمندان و تولید برنامه‌های تلویزیونی، مردم این سرزمین، برنامه‌های صداوسیما را تماشا نخواهند کرد.
او در بخشی از این نامه چنین نوشته است: «من قاسم جعفری کارگردان سریال شرحه‌شرحه شده «زندگی زیباست» هستم، با یک جست و جوی ساده متوجه خواهید شد قاسم جعفری، سازنده پرمخاطب ترین سریال‌های تلویزیون از جمله «مسافری ازهند» (با۹۶ درصد بیننده)، «خط قرمز» (با۹۰ درصد بیننده) است. سریال «کمکم کن » (با ۹۴ درصد بیننده) را به عنوان اولین سریال ماورایی تلویزیون ساخته و فقط به دلیل نپذیرفتن ساخت سریال‌های سفارشی، امنیتی و شعاری از سال ۱۳۸۵ تا امروز (یعنی ۱۵ سال) حق فعالیت در صداوسیما را نداشته‌ام و اگر این روزها تکه‌پاره‌های «زندگی زیباست» بعد از سه سال توقیف بر روی آنتن شبکه دو رفته، پذیرفتن بی‌چون و چرای سانسورهای بی‌رحمانه و بسیار کودکانه‌ای است که در تاریخ سریال‌سازی این مرز و بوم تازگی دارد. سرنوشت سریال من مثال درختی است که از ریشه قطعش کرده‌اند و تنه درخت را در خاک خشکی قرار داده و می‌خواهند بی‌آب و کود سبز باشد و بار دهد. بیش از ۶۰۰ دقیقه و یا به عبارتی ۱۵ قسمت از سریالم را سانسور کرده‌اید، عنوانش را از «عشق» به «زندگی زیباست» تغییر داده و هشت قسمت ابتدایی سریال که معرف هویت قهرمان‌های سریال بوده را بدون نمایش حتی یک سکانس حذف کرده‌اید، بدون اطلاع من به عنوان خالق اثر، سریال را تدوین و صداگذاری کرده و بر آن موسیقی گذاشته و بدون اعلام قبلی و به یک‌باره روانه آنتن کرده‌اید و کارمند تهیه‌کننده‌تان در تمام رسانه‌ها و سایت‌ها اعلام می‌کند سریال بدون سانسور در حال پخش است و وقتی دیگر هنرمندان سریال درباره سانسور می‌گویند، با قدرتی که در اختیار دارید قدیمی‌ترین خبرگزاری مملکت را وادار به حذف مصاحبه از روی سایت می‌کنید».
او همچنین در بخش دیگری از این نامه نوشت: «سال‌ها قبل با «خط قرمز» از همه موانع عبور کردم و روزی با «مسافری از هند» مسلمان بودن شناسنامه‌ای خودمان را نقد کردم و امروز با «زندگی زیباست» (با همه زخم‌هایی که بر تن دارد) می‌گویم ما هستیم ولی دلواپسان می‌آیند و زودتر از آن که فکرش را بکنیم، بی‌هیچ افتخار و نشانی خواهند رفت، امثال من فریاد مردمی خواهیم بود که شما صدایشان را در رسانه‌تان خفه کردید و فردایی که خیلی دور نیست، آیندگان درمورد شما که مدیر بزرگترین رسانه این مرز و بوم بودید نظر خواهند داد».
اما حالا در موردی تازه، زمانی که جمعه گذشته ۲۶ شهریورماه، رئال انیمیشن «مبارک»، ساخته محمدرضا نجفی امامی، راهی آنتن شبکه امید شد، نزدیک به ۲۰ دقیقه از این رئال انیمیشن با بازی حذف شده است که اکثر سکانس‌ها نیز مربوط به الناز شاکردوست بازیگر نقش اصلی این فیلم است. البته طولی نکشید که این خبر در فضای مجازی نیز دست به دست شد و انتقادهایی را درپی داشت.
مهدی سالم، مدیر شبکه امید، در همین رابطه به خبرگزاری صبا گفته است: از این فیلم یک ساعت ۳۰ دقیقه‌ای نزدیک به یک ساعت و پنج دقیقه آن روانه آنتن شبکه شده است که علت حذفیات آن نیز نحوه پوشش بازیگر نقش اصلی این رئال انیمیشن است. تا جایی که امکان آن وجود داشت با روتوسکوپی این مساله رو حل کردیم اما بقیه سکانس‌های حذف شده امکان انجام این کار را به ما نمی‌داد.
او در پاسخ به اینکه اثر مجوزدار وزارت ارشاد را چرا باید ممیزی کرد، گفت: اثری که در سینما روی پرده می‌رود و اثری که در صداوسیما پخش میشود بسیار با یکدیگر متفاوت هستند چراکه چهارچوب‌ها متفاوتند. بخشی از این اصلاحات از سوی شبکه امید و بخشی دیگر نیز از طرف بخش تامین برنامه شبکه‌ها صورت گرفته است.
مدیر شبکه امید در پاسخ به اینکه با توجه به این حجم از اصلاحاتی که ممکن است به یک اثر سینمایی وارد شود چرا از ابتدا تصمیم به پخش آن می‌گیرند، بیان کرد: به عنوان مدیر یک شبکه، سیاستگذار نحوه اصلاحات بنده نیستم به عنوان مثال در بحث نمایش آلات موسیقی ما در کشور جشنواره موسیقی فجر را برگزار می‌کنیم و نمایش سازها در شبکه نمایش خانگی و سینما با منعی رو به رو نمی‌شوند اما تلویزیون استانداردهای خود را برای نمایش موسیقی و آلات آن دارد و این استانداردها در دست مدیران شبکه‌ها نیست بلکه با توجه به تصمیمات مقام بالاتر از آن است.
او افزود: البته که در شبکه‌های متفاوت سیما نیز سیاستگذاریها متفاوت است برای مثال اگر «مبارک» از شبکه جهانی جام جم و یا شبکه مستند پخش می‌شد، فیلم اصلا دچار اصلاحات و حذفیات نمی‌شد چراکه استانداردها و سیاستگذاریها در صداوسیما نیز متغیر است.
از او درباره اینکه آیا صاحب اثر راضی به این شکل پخش است، پرسیدیم که گفت: حق پخش این فیلم نیز توسط صداوسیما از صاحب اثر خریداری شده است و حق مالکیت اثر با تلویزیون است، بنابراین این سازمان می‌تواند با توجه به ضوابط خود «مبارک» را راهی آنتن هر شبکه کند.
سالم در پاسخ به اینکه صدمه وارد شده به قصه این اثر پس از این حجم حذفیات چه میشود، عنوان کرد: گروه ویراستار ما تمام سعی خود را انجام می‌دهد تا به شاکله اصلی یک اثر صدمه‌ای وارد نشود اما من نیز با شما موافق هستم که در این مسیر اصالت کار حفظ نمی‌شود و این اتفاق خوبی نیست. اما زمانی که قراردادی میان صاحب اثر و کسی که حق مالکیت آن را خریداری می‌کند بسته میشود، تمامی این نکات در آن ذکر میشود و صاحب اثر آگاهانه فیلم یا سریال خود را در اختیار خریدار می‌گذارد و سازمان صداوسیما نیز قطعا این اجازه را کسب کرده است که با توجه به ضوابط این سازمان ممکن است فیلم دچار اصلاحاتی شود.
او افزود: این اتفاق در آثار خارجی که توسط صداوسیما خریداری میشود نیز رخ می‌دهد و گاهی این اصلاحات به گونه‌ای جلو می‌رود که حتی ممکن است بخش‌هایی از قصه نیز دچار تغییر شود تا با استانداردهای تلویزیون هماهنگ باشد. از نمونه‌های آن می‌توان به سریال «اوشین» یا «فوتبالیست‌ها» اشاره کرد.
مدیر شبکه امید درباره چهارچوب‌های این شبکه درباره محتوای برنامه‌های خود بیان کرد: تفاوت شبکه امید با دیگر شبکه‌های سیما در این است که ما یک رسانه تربیتی هستیم و البته که بخش تربیتی ما خیلی پررنگ‌تر از رسانه بودن ما است؛ به عنوان مثال در شبکه امید اصلا از سلبریتی‌ها استفاده نمی‌شود چراکه در دوره نوجوانی سلبریتی پرستی یک معضل است فارغ از اینکه یک سلبریتی تا چه حد می‌تواند در حرفه خود فرد موفقی باشد.
او افزود: در شبکه امید ما قائل به سیر تربیتی که خود برنامه‌ریزی کرده‌ایم، هستیم که این سیر تربیتی بر مبنای سند تحول آموزش و پرورش تنظیم شده است و بر این اساس برنامه‌هایی تولید و دیگر برنامه‌ها را انتخاب و پخش می‌کنیم. باید بگویم زمان‌هایی بوده که تولیدات خود صداوسیما نیز دچار اصلاحات شده‌اند تا به اثری متناسب با چهارچوب‌ها و همچنین باکیفیت برسیم به همین دلیل این اصلاحات تنها شامل حال فیلم «مبارک» نمی‌شود و ممکن بسیاری از تولیدات خودمان هم با این استانداردها و اصلاحات مواجه شوند.
سالم گفت: شاید اگر فیلم «مبارک» از شبکه دیگری پخش می‌شد کمتر دچار حذفیات و اصلاح قرار می‌گرفت. البته باید بگویم این فیلم از آثار بسیار خوبی است که تاکنون در ایران ساخته شده و در بحث آثار رئال انیمیشن پیشرو محسوب میشود. امیدواریم که تولید این آثار ادامه‌دار باشد.
حال سوال این است که چگونه میشود که سیاست‌های ممیزی و نظارتی در صدا و سیما چنان نامشخص باشد که حتی مدیران هم به آن اعتراف کنند و آن را به عنوان سیاست‌گذاری‌های گوناگون مطرح کنند؟
سایر اخبار این روزنامه
ایران قهرمان والیبال آسیا شد
انتقام از سامورایی‌ها با مربی ایرانی
ژوبین صفاری
اعتیاد به حباب تورمی
هشدار سرلشکر باقری به کردستان عراق
سپاه بساط گروه‌های تروریستی را در شمال عراق جمع می‌کند
چرا مدیران صدا و سیما سیاست‌گذاری مشخصی برای ممیزی صدا و سیما ندارند؟
سیاست یک بام و دو هوای سانسور
خطیب‌زاده:
ایران برنامه‌ای برای ملاقات با مقامات آمریکایی در نیویورک ندارد
کشورهای متخاصم در خاورمیانه چگونه اختلافات خود را حل خواهند کرد؟
دشمنان قدیمی در مسیر صلح
«ابتکار» عوامل موثر در ریزش شاخص بورس طی روزهای اخیر را بررسی کرد
افت شاخص بورس، مقطعی یا ممتد؟
محسنی اژه‌ای در جلسه ستاد راهبری اجرای سند تحول قضایی مطرح شد
خدمات قضایی باید با ارزانترین قیمت به مردم ارائه شود
جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت
تاکید رئیس جمهوری بر سرعت بخشیدن به اقدامات در راستای ثبات در بازار
چرا آیت‌الله رئیسی به صورت حضوری در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمی‌کند؟
آزمایش جدید موشکی حماس در سواحل غزه
نگاه چین و روسیه به ذخایر معدنی افغانستان
آمادگی اردوغان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با ارمنستان
بازداشت آخرین اسرای عملیات الجلبوع
آماده باش ارتش اسرائیل از ترس اقدام مقاومت
