«نه» به واکسیناسیون یعنی «نه» به سلامت عمومی
راضیه زرگری| داستان ضدواکسنها که این روزها در کشور ما آتشی داغتر از همیشه دارند، اتفاق تازهای نیست؛ فقط هم در ایران نیست. در همه جای دنیا مخالفان واکسیناسیون اجباری علیه همهگیری وجود دارند، با تفکرات افراطی، غیرعلمی و تکبُعدی. تا جایی که آمریکا در تعداد واکسینهشدهها در مقایسه با دیگر کشورهای توسعهیافته، با بحران مواجه شده است، زیرا واکسینهشدههای این کشور هنوز به 60درصد هم نرسیده است.
اعتراضات علیه اجباریشدن واکسن کرونا برای بهرهمندی از خدمات شهروندی، از غربیترین نقطه کره زمین تا همین تهران خودمان در حالی ادامه دارد که بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت تنها راه رهایی از این همهگیری مرگبار کووید-19 واکسیناسیون حداکثری در سراسر دنیاست.
از طرفداران طب سنتی تا مخالفان تسلط بر بشر
در کشور ما از زمان امیرکبیر هم مخالفان واکسن وجود داشتند؛ حالا هم در مواجهه با کووید-۱۹ حضور فعال دارند.
ضدواکسنیها که در هفتههای اخیر با سرعت گرفتن فرآیند واکسیناسیون عمومی تحرکات بسیار زیادی در فضای واقعی و مجازی، با برپایی کمپینهای «نه به واکسن اجباری» و تجمع مقابل وزارت و بهداشت و ... داشتهاند، استدلالهایشان هم متفاوت است. جماعت ضدواکسن، واکسنستیز یا واکسنگریز میگویند که 53هزار نفر به کمپین نه به واکسن اجباری پیوستهاند؛ در میانشان از هر قشری پیدا میشود. از روحانیانی که به مباحث دینی برای مخالفت با واکسن کرونا استناد میکنند تا روشنفکرانی که تولید واکسن کرونا را به نیروهای ماورای طبیعی ربط میدهند و هزاران دلیل و سند برای خود ردیف میکنند. عدهای کلا به سیستم طب نوین اعتماد ندارند و تکیه بر طب سنتی و داروهای گیاهی را راه درمان و پیشگیری از ویروس کرونا میدانند. این گروه به طور کلی یافتههای محققان پزشکی درباره درمان کرونا را یا قبول نمیکنند یا زیر سوال میبرند.
عدهای دیگر هم ناشناختهبودن ویروس کرونا و محتملبودن بروز عوارض واکسن را دلیل واکسننزدن خود عنوان میکنند. در گروههای مجازیشان هم پر است از ویدیوهای داخلی و خارجی که درباره عوارض غیرقابل جبران واکسن کرونا هشدار میدهند؛ از ناباروری گرفته تا از کار افتادن کلیه. اما عده قابل توجهی از مخالفان واکسن کرونا، نه طرفدار طب سنتیاند و نه نگران عوارض واکسن؛ این گروه از مخالفان، نوعی توهم توطئه و تلاش برای تسلط بر بشر را مطرح میکنند.
آیا مخالفان واکسن کرونا تا الان هیچ واکسنی نزدهاند؟
نکته مبهم ماجرا اینجاست که این لشکر ضدواکسنِ امروز، آیا خودشان تا به حال برای سرماخوردگی یا مسمومیت یا هر چیز دیگری دکتر نرفتهاند، پنیسیلین و سرم و دگزامتازون نزدهاند؟ یا اینکه همین مخالفان امروز، در بدو تولدشان واکسن سهگانه ب ث ژ، فلج اطفال و هپاتیت ب نزدهاند؟ سرخک و سرخجه و اوریون چطور؟ قطعا مخالفان امروز، همهشان کارت واکسن دوران نوزادی و کودکیشان را فراموش کردهاند؛ همان چیزی که سلامت و ایمنی بدن در کل زندگیشان را مدیونش هستند.
باید به این افراد گوشزد کرد که منابع و نهادهای بینالمللی حوزه بهداشت و درمان، از سالها پیش تغییر نکرده و همان نهادهایی که واکسنها و داروهای دیگر را تأیید کرده بودند، امروز هم به واکسنهای تولیدشده برای مقابله علیه کووید-19 مجوز دادهاند. WHO یکی از آژانسهای تخصصی سازمان ملل متحد است که نقش یک مرجعیت سازماندهنده را بر بهداشت جامعه جهانی ایفا میکند. این آژانس در ۶ آوریل سال ۱۹۴۸ در ژنو (واقع در سوییس) تأسیس شده و فعالیت میکند؛ یعنی چیزی بالغ بر 60 سال.
از طرفی هم باید از این افراد سوال کرد مگر چیزی غیر واکسن میتوانست فلج اطفال را در ایران ریشهکن کند؟ یا اگر واکسیناسیون همگانی در طول دهههای گذشته انجام نمیشد، کسی میتوانست تضمین کند امروز دیفتری، کزاز و سل ریشهکن شده باشد؟ قطعا نه.
ماسک میزنند و علیه واکسیناسیون شعار میدهند
حالا اما این عده ذهن خود را در برابر علم بسته و در برابر یافتههای تأییدشده علمی که به تولید واکسن علیه ویروس کرونا منجر شده، مقاومت میکنند و به واکسن داخلی و خارجی کرونا، «نه» میگویند. نکته جالب توجه دیگر درباره اکثر ضدواکسنهای ایرانی این است که خودشان هم ماسک میزنند، هم دستهایشان را مرتب ضدعفونی میکنند. همین افرادی که به روشهای مورد ادعای خود اعتقاد راسخی ندارند، یعنی حاضر نیستند آنچه را که جوامع علمی جهانی درباره ویروس کرونا میگویند، بپذیرند؛ ماسک زده، اعتراضشان را به تولید یا تهیه واکسن کرونا فریاد میزنند.
واکسنهراسی با موجسواری روی اخبار
این روزها که «اجباری»شدن واکسیناسیون از طرف وزارت بهداشتیها مطرح و محدودیت سنی دریافت واکسن برداشته شده و حتی احتمال واکسیناسیون دانشآموزان هم مطرح است، واکسنهراسی به کارهای این افراد اضافه شده. یک نگاه کوتاه به محتوای گروههای تلگرامی و واتسآپی آنها برای کسانی که در زدن واکسن تردید یا ترسی مبهم دارند، کافی است تا از تصمیم منصرف شوند. خبرهای واقعی مبالغهآمیز یا اخبار جعلی برای ترساندن مردم تا دلتان بخواهد در این فضاها پیدا میشود. از مانور گسترده روی صحبتهای اخیر وزیر بهداشت درباره طرح قرنطینه هوشمند و لکهگیری خانهبهخانه واکسیناسیون گرفته تا استناد به قوانین بالادستی مبنی بر اینکه واکسیناسیون اجباری غیرقانونی است و اگر مجبورتان کردند واکسن بزنید، میتوانید به دیوانعالی عدالت شکایت کنید.
اگر بدن انسان آنزیم مقابله با ویروسها را دارد، این همه کشته چرا؟
جالب است بدانید مراجع تقلید عموما هم خودشان واکسن زدهاند و هم اینکه واکسیناسیون را همسو با موازین عقلی و دینی دانستهاند و در حمایت از آن و مستندات عقلی و نقلی آن تأکید کردهاند. رهبر معظم انقلاب هم بدون شک در راستای تأیید واکسیناسیون، اجازه دادند تصاویر تزریق واکسنشان به صورت عمومی منتشر شود.
جانشین مصباحیزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و عضو مجلس خبرگان رهبری گفته است: «بسیاری از نخبگان، اندیشمندان و مراجع عظام تاکنون اقدام به زدن واکسن کردهاند که این مسأله نشاندهنده این است که زدن واکسن مطابق با موازین و قواعد عقلی و دینی است.»
همانطور که بشر برمبنای یک اصل عقلانی در تمامی امور زندگی خود به متخصصان مراجعه میکند، بر همین اساس هم در زمان بیماری به پزشک مراجعه میکند. آیتالله محمود رجبی از لزوم تمکین به نظر متخصصان پزشکی در حوزه واکسیناسیون سخن گفته و درباره طرح برخی تشکیکها درباره واکسیناسیون ازجمله اینکه تزریق واکسن بهعنوان یک عامل بیرونی برای مقابله با ویروس، دستبردن بر خلقت انسان از سوی خداوند است، عنوان کرده است: «اگر این فرضیه درست باشد که در بدن انسان آنزیمهای مورد نیاز برای مقابله با هرگونه ویروس یا باکتری وجود دارد و هیچ نوع مداوایی لازم نیست و بدن خودش با ویروسها مقابله میکند، پس علت فوت انسانها بر اثر ابتلا به بیماریهای مختلف چیست؟»
به بهانه سیر و سلوک، دور علم را خط نکشیم
آیتالله فاضللنکرانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در این رابطه عنوان کرده: «باید بدانیم بدون علم نمیتوان به جایی رسید ولو به مقامات عرفانی سیر و سلوک. منظور ما از علم، حقیقت علم است، نه اینکه یک مقدار اصطلاحات و قواعد را علم بنامیم. اینکه ما بخواهیم به بهانه سیر و سلوک دور علم را خط بکشیم، نه مطابق با قرآن است و نه مطابق با روایات است و هیچ ضابطهای ندارد.» آیتالله حسین نوریهمدانی از مراجع عظام تقلید هم قبلا در پاسخ به این سوال که با توجه به همهگیری بیماری کرونا و نیاز به واکسنزدن تمام آحاد جامعه، آیا میتوان از زدن واکسن خودداری کرد؟ در پاسخ گفته بود: «تبعیت و موافقت لازم است.»
توهم توطئه که به ضرر سلامت عمومی است
جنبشهای علمستیز و مخالفان واکسیناسیون در ایران همانطور که پیشتر اشاره شد تا پیش از این بیشتر در تفکرات طب سنتی ریشه داشتند، اما جنس استدلال واکسنستیزانِ اخیر که در شبکههای اجتماعی رایج شده، بیشتر به هواداران تئوری توطئه و شبهعلم و خرافات نزدیک است.
گسترش ارتباطات مجازی و فضای شبکههای اجتماعی، این باورهای غیرعلمی را بیشتر رواج داده و این به ضرر سلامت عمومی جوامع است. افراد ناآگاهی که منابع مطالعه و تحقیق صحیحی در دست ندارند، تحتتأثیر مطالب منتشرشده در تلگرام یا واتسآپ یا اینستاگرام ممکن است از واکسیناسیون خود و خانواده منصرف شوند. آنها در واقع برای مخالفت خود با واکسیناسیون دلیل و منبع معتبری ندارند، اما تحرکاتشان به ضرر خود، اطرافیان و نهایتا کل جامعه تمام میشود.