روزنامه ابتکار
1400/06/30
«ابتکار» دلیل تفاوت آمارهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار را بررسی کرد آمارهای متفاوت، علامتی غلط به فعالان اقتصادی
کیمیا نجفی
اعداد و آماری که درخصوص شاخص‌های کلان اقتصادی اعلام میشود، روایتی دقیق از اوضاع کشور است بنابراین اختلاف در آمارهای اعلام شده می‌تواند تبعات منفی بسیاری را برای اقتصاد و فعالان اقتصادی به همراه داشته باشد، چراکه آمارهای اعلام‌شده زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌ها در آینده است.
اخیرا بانک مرکزی و مرکز آمار به فاصله‌ای کوتاه، نسبت به ارائه وضعیت رشد اقتصادی اقدام کردند. بر اساس گزارشی از ایسنا، آنچه مرکز آمار ایران در رابطه با رشد اقتصادی اعلام کرد از این حکایت داشت که در بهار سال جاری تولید ناخالص داخلی (GDP) به ۱۷۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان با احتساب نفت رسیده است در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۱۶۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که نشان دهنده رشد ۷.۶ درصدی اقتصادی در بهار سال جاری است. از سوی دیگر تولید ناخالص داخلی بدون احتساب نفت در بهار امسال ۱۵۰ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل که ۱۴۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان گزارش شده بود ۴.۶ درصد رشد داشته است. اما بانک مرکزی هم از رشد اقتصادی مثبت در هر دو بخش با نفت و بودن نفت خبر داده بود، براساس اعلام این بانک تولید ناخالص داخلی در بهار با احتساب نفت ۳۴۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان و تولید بدون نفت ۳۱۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان ثبت شده که نشان می‌دهد رشد اقتصادی با نفت در بهار ۶.۲ درصد و بدون نفت ۴.۷ درصد بوده است. بر این اساس، رشد اقتصادی اعلامی مرکز آمار با نفت ۱.۴ درصد و بدون نفت بیشتر از رشد بانک مرکزی است ولی بدون نفتی که مرکز آمار اعلام کرد ۰.۱ درصد کمتر از نرخ رشد اعلامی بانک مرکزی است.
متفاوت بودن آمار بانک مرکزی و مرکز آمار موضوع تازه‌ای نیست و هر بار این تفاوت بازتاب گسترده‌ای میان فعالان اقتصادی و بخش‌های مختلف به همراه داشت. به گفته فعالان اقتصادی تفاوت میان آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار چالش‌های بسیاری را برای انجام فعالیت‌ها به وجود می‌آورد چراکه سبب غیرشفاف شدن چشم‌اندازهای اقتصادی میشود. این صحبت‌ها در حالی مطرح میشود که عده‌ای معتقدند تفاوت بین نرخ‌های اعلام شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار مسئله‌ای طبیعی است که ریشه‌های آن به تفاوت‌های فنی در زمینه محاسبه مسائل مختلف بازمی‌گردد. اما این تفاوت‌ها چه طبیعی باشد و چه غیرطبیعی بدون شک تبعاتی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت.
تفاوت آمارها علامت غلطی از اقتصاد به فعالان اقتصاد می‌دهد؟
هادی حق‌شناس، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به تفاوت آمارهای اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار و تبعات این تفاوت برای اقتصاد به «ابتکار» گفت: قطعا تفاوت آمارهای اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار عموم مردم را گمراه خواهد کرد و طبیعتا فعالان اقتصادی زمانیکه با دو آمار مواجه می‌شوند نمی‌توانند به یک تحلیل واقع‌بینانه از اقتصاد ایران برسند بنابراین فعالیت آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به بیانی دیگر دو نرخ تورم و یا دو عدد برای رشد اقتصادی علامت غلطی از اقتصاد را به فعالان اقتصادی می‌دهد و آنها را برای هرگونه تصمیم‌گیری دچار چالش می‌کند.
حق‌شناس با اشاره به سردرگمی عموم مردم به دلیل تفاوت آمارهای اعلام شده ادامه داد: اعلام آمارهای متفاوت هم، علامتی غلطی به عموم مردم می‌دهد و آنها را سردرگم می‌کند. قبلا مصوب شده بود که دستگاه‌های تخصصی خودشان می‌توانند آمار بدهند اما برای انتشار عمومی باید مرجع یکی باشد.
چرا آمارهای اعلام‌شده با یکدیگر متفاوت است
وی اظهار کرد: از سوی دیگر آمارهای متفاوت برای افرادی که کار تحقیقی انجام می‌دهند دشواری‌هایی به وجود می‌آورد.
حق‌شناس در ادامه گفت‌وگو به تفاوت نگاه مرکز آمار و بانک مرکزی در جمعآوری اطلاعات برای آمارهای به دست آمده اشاره کرد و در این خصوص گفت: البته باید اشاره کرد که نگاه بانک مرکزی و مرکز آمار در محاسبات با یکدیگر متفاوت است. به این شکل که جامعه هدف یکی از این بخش‌ها تنها شهرها است و جامعه هدف دیگری هم شهرها بوده و هم روستاها، و یا سبد فرم‌های آماری یکی از این بخش‌ها به لحاظ تعداد متفاوت با دیگری است و در مجموع می‌توان گفت که این دو بخش در جمعآوری اطلاعات با یکدیگر متفاوت هستند. اما این تفاوت را محققان و دانشمندان می‌دانند و هنگامی که این تفاوت‌ها توسط رسانه‌ها منتشر میشود عموم مردم را سردرگم می‌کند و آنها نمی‌توانند به تحلیل درستی از وضعیت اقتصاد برسند.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر نگاه متفاوت مراکز برای بررسی مسائل کلان اقتصادی ادامه داد: قطعا نگاه بخش‌ها برای بررسی مسائل یکی نیست و همانطور که اشاره کردم ممکن است جامعه هدف آنها متفاوت از هم باشد، سبد فرم‌های آماری با یکدیگر یکی نباشد و سال پایه هم تفاوت‌هایی را ایجاد می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
انتقاد محسنی اژه‌ای از کیفیت گزارش دستگاه‌های نظارتی و امنیتی
نباید در گزارش‌ها صرفاً به نقاط ضعف افراد توجه شود
جلال خوش‌چهره
سازمان ملل متحد در انزوا
«ابتکار» دلیل تفاوت آمارهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار را بررسی کرد
آمارهای متفاوت، علامتی غلط به فعالان اقتصادی
آیا ایران به کنوانسیون برن می‌پیوندد؟
حق مولف ایستاده در مه
رئیس مرکز شماره گذاری پلیس راهور ناجا:
برگ سبز به عنوان سند رسمی مالکیت خودرو بلامانع است
تیم جلیلی احیا میشود؟
ترکیب احتمالی ایران در مذاکرات هسته‌ای
کرونا در یک سوم کشورهای جهان همچنان پیشتازی می‌کند
مجمع عمومی سازمان ملل زیر سایه محدودیت ها و تبعیض‌های کرونایی
کلاس‌های درسی یک گام به برگزاری حضوری درس نزدیک شدند
دانش آموزان در صف واکسن
رئیسی در دیدار جمعی از فرزندان و خانواده شهدا:
رئیس سازمان انرژی اتمی در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی:
برجام یک نمونه بارز از حسن نیت ایران است
خضریان مطرح کرد
ورود کمیسیون اصل نود به موضوع کمبود پزشک در کشور
سرلشکر باقری در مراسم تکریم و معارفه رئیس «داعا»:
تعرض به منافع ایران با پاسخی قاطع مواجه میشود
خبر مسرت‌بخش واکسیناسیون دانش‌آموزان و نشاط والدین
