امداد در ارتفاع پست
مرضیه موسوی| دوشنبه عصر بود که خبر سقوط یک فروند پراگلایدر سوار در ارتفاعات آلاشت استان مازندران به مرکز کنترل و هماهنگی عملیات سوادکوه رسید. دو تیم ارزیابی همان لحظه به سمت محل حادثه حرکت کردند تا بررسی اولیه‌ای از موقعیت حادثه و چند و چون کمک‌رسانی ارایه کنند. پاراگلایدر در منطقه‌ای کوهستانی و صعب‌العبور سقوط کرده بود که وسعت زیادی داشت. مه‌آلودبودن هوا و دره‌های متعددی که باید برای این عملیات جست‌وجو می‌شد، کار را سخت‌تر می‌کرد. با این حال بعد از 48ساعت عملیات نفسگیر و حضور تیم‌های جست‌وجو و نجات متعدد، این خلبان حادثه‌دیده نجات داده شد. شنیدن جزئیاتی از این حادثه و نحوه انجام عملیات از زبان امدادگران هلال‌احمر خالی از لطف نیست.
امدادگران منطقه کوهستانی سوادکوه به گزارش‌های مفقودی در کوهستان عادت دارند. اما اغلب این حوادث برای کوهنوردانی رخ می‌دهد که مسیر رفت و برگشتشان مشخص است یا قابل حدس. این‌بار گزارش عملیات گمشدگی در کوهستان برای امدادگران سوادکوه تفاوتی مهم داشت؛ یک پاراگلایدر سوار در این منطقه کوهستانی و البته پر دار و درخت مجبور به فرود اضطراری شده و مصدوم شده بود. تنها نشانی موجود در محل سقوط این پاراگلایدر سوار جمله‌ای بود که خودش از طریق بی‌سیم به دوستانش اطلاع داده بود: «من در یک دره سقوط کرده‌ام.»
دکتر «غلامعلی فخاری اشرفی » مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر مازندران می‌گوید: «طی تماس تلفنی مردمی با مرکز کنترل و هماهنگی عملیات استان مازندران، سقوط یک فروند پاراگلایدر سوار در ارتفاعات آلاشت منطقه لفور اعلام شد. حادثه به نزدیک‌ترین پایگاه یعنی پایگاه جوارم که دسترسی سریع‌تری به محل حادثه داشتند، اطلاع داده شد. پیمایش منطقه کوهستانی تیم ارزیابی از همان شب آغاز و تا صبح فردا ادامه داشت.»
گستردگی و صعب‌العبوربودن مسیر، پیداکردن فرد حادثه‌دیده را با دشواری روبه‌رو کرده بود. برای همین ظهر روز سه‌شنبه، کمتر از 4 ساعت از اعلام حادثه، جست‌وجوی هوایی به کمک بالگرد آغاز شد؛ مه‌آلودشدن هوا این تلاش را هم بی‌نتیجه گذاشت. تیم‌های آنست به همراه تعدادی تیم عملیاتی دیگر به جست‌وجوی نقطه به نقطه در این کوهستان صعب‌العبور ادامه دادند تا در نهایت بعد از حدود 38ساعت جست‌وجو، فرد حادثه‌دیده پیدا شد: «با اعلام پیداشدن فرد حادثه‌دیده، تیم‌های دیگر باخبر شدند تا به پایگاه برگردند. اقدامات اولیه برای رسیدگی به مصدوم انجام شد و همزمان هماهنگی‌ها برای اعزام بالگرد برای جابه‌جایی این فرد را دنبال کردیم. در نهایت بعد از گذشت حدود 48ساعت از اعلام حادثه، مصدوم جهت انتقال به بیمارستان میلاد تهران، به بالگرد سازمان امدادونجات سپرده شد.»
چتر خیس
تیم‌های امداد نجات 38ساعت جست‌وجو در دره‌های صعب‌العبور سوادکوه را برای پیداکردن پاراگلایدر سوار حادثه‌دیده پشت‌سر گذاشتند. جمعی از پاراگلایدر سوارانی که خبر این حادثه را شنیده بودند هم، برای نجات دوست خود به جمع تیم‌های امدادی اضافه شده بودند. «مجید حسن‌نیا» مربی امداد کوهستان پرسابقه جمعیت هلال‌احمر سوادکوه است و بیش از 12سال از آشنایی‌اش با جمعیت می‌گذرد. 16 سال عضویت در هیأت کوهنوردی استان مازندران را در کارنامه کاری خود دارد و از کوهنوردان قدر این استان است. او که از اولین ساعات جست‌وجو تا پایان عملیات نجات در این عملیات حضور داشت، می‌گوید: «این پاراگلایدر سوار به سمت دشت لفور در حال پرواز بود، اما به دلیل مه‌آلودبودن هوا و خیس‌شدن چترش، دچار مشکل می‌شود. فرود اضطراری در فضای مه‌آلود و با سرعت بالای فرود، باعث صدمه‌دیدن او هم شده بود. این فرد از طریق بی‌سیمی که به همراه داشت، تا 2 بامداد روز حادثه با دوستانش در تماس بود، اما تخلیه باتری بی‌سیم راه ارتباط با او را از ما گرفت.»
کوهنوردی در دره‌های صعب‌العبور
فرد حادثه‌دیده تنها نشانی‌ای که از منطقه می‌توانست بگوید این بود که در دره‌ای در سوادکوه سقوط کرده. به دوستانش گفته بود نزدیک رودخانه‌ای قرار دارد و علاوه بر آب آشامیدنی کافی، مقداری شکلات و مواد قندی هم به همراه دارد. آنطور که از درد پا گزارش داده بود، احتمال شکستگی پایش وجود داشت اما به گفته حسن‌نیا مصدومیت جدی‌ای نداشت. او می‌گوید: «این فرد مربی پاراگلایدر بود و قدرت بدنی خوبی داشت. همچنین بابت تأمین آب و مواد قندی نگرانی‌ای برای او نداشتیم، اما نگران بودیم که حیوانات وحشی آن منطقه مثل خرس و پلنگ به او حمله کنند.»
منطقه پروازی‌ای که او در آن سقوط کرده بود، مسیری هوایی به طول 14 کیلومتر و عرض 4 کیلومتر داشت؛ آن هم در کوهستانی بکر و صعب‌العبور با شیب‌های تند و دره‌های فراوان. حسن‌نیا می‌گوید: «گمشدگی در کوهستان در منطقه سوادکوه زیاد اتفاق می‌افتد. ما در سال بیش از 50 مورد از این عملیات‌ها در منطقه داریم. فرقی که این حادثه با حوادث معمول داشت، این بود که وسعت محل حادثه بسیار گسترده بود. کوهنوردانی که در این منطقه گم می‌شوند، بعد از جست‌وجویی 5ساعته معمولا پیدا می‌شوند؛ یا مسیرشان را از قبل به دوستان و خانواده اعلام کرده‌اند یا مسیرهای محدود و مشخصی که برای کوهنوردی وجود دارد، برای ما قابل حدس است. اما برای پیداکردن این پاراگلایدر سوار باید مسیرهای صعب‌العبور و گسترده‌ای را طی می‌کردیم.»
حادثه در دل حادثه
فردای حادثه وقتی تیم‌های جست‌وجو موفق به پیداکردن این خلبان نشدند، بالگرد سازمان امدادونجات هلال‌احمر برای جست‌وجو به این منطقه اعزام شد. مه‌آلودشدن هوا راه را برای ادامه عملیات با بالگرد هم بست. حسن‌نیا می‌گوید: «در محدوده اعلام‌شده 5 دره بزرگ وجود داشت و به هرکدام از این دره‌های بزرگ، حدود دره کوچک متصل می‌شد. 35 نفر از بومیان محلی به همراه تیم‌های نیروی انتظامی و سپاه و همچنین تعدادی از پاراگلایدر سوارانی که برای نجات دوستشان آمده بودند، تیم‌هایی برای جست‌وجو تشکیل دادند. 120 نفر برای این عملیات به محل حدودی حادثه اعزام شدند.»
حضور تعداد زیادی از افراد غیرعملیاتی در این مأموریت، می‌توانست حادثه‌ای در دل حادثه به وجود بیاورد. با این حال با یکپارچه‌شدن مدیریت عملیات نه‌تنها حادثه‌ای به وجود نیامد، بلکه جست‌وجو با موفقیت به پایان رسید: «تعداد افراد خلبان و همچنین نیروهای محلی و غیرعملیاتی زیاد بود. اما خوشبختانه این افراد به فرماندهی عملیات توجه می‌کردند و راهنمایی‌ها را مو به مو انجام می‌دادند. برای همین هم موفق شدیم حدود 38ساعت بعد از اعلام حادثه فرد مصدوم را در منطقه وسیع و صعب‌العبوری پیدا کنیم. خوشبختانه به دلیل قدرت بدنی‌ای که این پاراگلایدر سوار داشت و همچنین اطلاع داشتن از چگونگی مواجهه با حوادث این‌چنینی، این فرد حال خوب و مساعدی داشت و تنها به دلیل سرعت بالای سقوط، دچار شکستگی و آسیب شده بود.»
