تکرار تجربه تلخ ساخت موبایل داخلی

آفتاب یزد- گروه شبکه: تولید گوشی‌های جدید ایرانی، باز هم به یکی از مباحث حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شد؛ آن هم تولید یک گوشی که ایرادهای مدل‌های قبلی را برطرف کرده باشد و بتواند با نسخه‌های خارجی رقابت کند. پیش از این تنها یک شرکت به‌عنوان تولیدکننده محدود گوشی شناخته می‌شد؛ تولیدکننده‌ای که البته به‌زعم برخی از کارشناسان این حوزه، بیش‌تر مونتاژ کننده قطعات وارداتی گوشی بوده تا این‌که بخواهد صفر تا صد گوشی را در داخل کشور تولید کند. این بار هم وزیر جدید ارتباطات و فناوری اطلاعات حرف از تولید گوشی داخلی را به میان کشیده است. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم که کمتر از یک ماه است بر مسند وزارت نشسته، به خبرگزاری خانه ملت گفته است که هم اکنون از موبایل ایرانی استفاده می‌کند که ظرفیت‌های مناسبی نیز دارد و گوشی‌های همراه داخلی توان رقابت با همتایان خارجی خود را دارند. او درباره برنامه وزارتخانه متبوعش برای تولید موبایل ایرانی، گفت: «در حال حاضر سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون گوشی همراه وارد ایران می‌شود که این واردات حدود ۳ تا ۵ میلیارد دلار ارزبری دارد. ظرفیت‌های خوبی برای تولید موبایل در کشور وجود دارد اما باید بازار آن در کشور شکل گیرد و مردم به این موبایل‌ها اطمینان کنند، البته ممکن است نواقصی وجود داشته باشد اما باید به این نکته توجه کرد که موبایل ایرانی تولید داخل بوده، در ساخت آن از ظرفیت جوانان استفاده می‌شود، موجب اشتغال‌زایی خواهد شد، در مردم و جامعه خودباوری ایجاد می‌کند و نسبت به گوشی‌های خارجی ارزان‌تر است.» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه تولید گوشی‌های همراه متنوع به برنامه‌ریزی منجسم، عزم عمومی و باور ملی نیاز دارد، ادامه داد: «ما در تلاش هستیم تا بخش قابل توجهی از نیاز کشور به گوشی همراه از طریق تولید بومی تامین شود اما مردم نیز باید همراهی کنند زیرا حتی اگر محصولات باکیفیت نیز تولید شود اما مردم همراهی نکنند، اتفاق مثبتی در این زمینه نمی‌افتد.» زارع‌پور در پاسخ به این سوال که آیا گوشی‌های همراه داخلی توان رقابت با همتایان خارجی خود را دارند؟ توضیح داد: «بله؛ حتی سرمایه‌گذاران ایرانی که اکنون در عرصه تولید در سایر کشورها فعال هستند، آمادگی دارند که ظرفیت خود را برای تولید گوشی همراه در ایران به کار بگیرند.» وی با بیان اینکه تولید انواع گوشی‌های همراه با کیفیت، شدنی است اما باید باور ملی شکل گیرد و مردم نیز صبر کنند، تصریح کرد: «گاهی ممکن است برخی گوشی‌ها یکی از توانایی‌های گوشی‌های خارجی را نداشته باشد، طبیعی است ابتدای کار تولید است باید مردم همراهی کنند، تا روزی که بتوان صادرکننده گوشی همراه بود.»
> با موبایل ایرانی مخالف نیستیم اما...
وزیر ارتباطات در حالی صحبت از تولید گوشی‌های ایرانی می‌کند که ما پیشتر هم تجربه حضور موبایل‌های ایرانی در بازار موبایل را داشته‌ایم که هیچگاه نتوانستند در این بازار در میان مردم جایگاهی پیدا کنند. مثلا GLX یا صاایران. اساسا موبایل‌های ایرانی به دلایلی چون، کیفیت پایین، سخت‌افزار ضعیف، دوربین ناکارآمد، باتری متوسط، سیستم عامل قدیمی و به طور کلی‌عدم توانایی رقابت با موبایل‌های خارجی که نبض بازار موبایل را در دستان خود گرفته‌اند و اسم و رسمی یافته‌اند، باعدم استقبال مردم روبه رو شده‌اند آنقدر که یا موبایل‌های ساخت ایران حذف شدند یا به تعداد بسیار محدودی از آن در بازار موجود است. البته این موضوع به معنای آن نیست که با موبایل‌های تولید داخل مخالف هستیم چه بسا اگر بتوانند به معنای واقعی کلمه موبایلی را تولید کنند که کیفیتی چون همتایان خارجی خود داشته باشند، جای خوشحالی دارد و قابل حمایت است به خصوص آنکه مهم‌ترین مزیت این موبایل‌ها ارزان بودنشان است، اما بحث اینجاست که به دلایلی که عنوان شد موبایل داخلی توانایی رقابت با موبایل‌های خارجی را ندارند پس این همه اصرار برای تولید موبایل داخلی برای چیست؟ به نظر می‌رسد این موضوع جز آنکه سرمایه زیادی را هدر بدهد چیز دیگری در پی ندارد.
> مشکل روال فضای تولید است


اما یک کارشناس حوزه آی تی در این باره آفتاب یزد می‌گوید: «به نظرم مشکل، صنعت موبایل، دنیای فناوری و محصولات دیجیتال نیست بلکه مشکل روال فضای تولید در ایران است که نگاه ها، نگاه مشتری‌مداری نیست. یعنی کسانی که مجوزها را می‌گیرند، سرمایه‌گذاری و تولید می‌کنند از یک حمایت حاکمیتی برخوردارند. بنابراین
تلاش نمی‌کنند که محصولی را تولید کنند که قابل رقابت باشد.» احسان کریمی بیان کرد: «همین موضوع باعث شده که نه خودرو داخلی‌مان بعد از این همه سال خودرو باشد و نه دیگر محصولات مان، حالا بحث موبایل تولید داخل که دیگر اصلاً عقبه‌ای هم ندارد.» وی ادامه داد: «البته اگر مسئولان امر بهترین تلاش‌های خودشان را در تولید موبایل‌های داخلی بکنند می‌توانند موبایلی در خور تولید کنند اما مسئله اینجاست که به جای تلاش می‌روند از رانت استفاده می‌کنند. مثلاً کاری می‌کنند که تعرفه گوشی موبایل بالا برود تا بتوانند در بازار رقابت کنند در صورتی که مانند چینی‌ها یا کشورهای دیگر باید یک محصول با کیفیت با حداقل سود و پایین‌ترین قیمت ارائه بدهند.» احسان کریمی گفت: «به طور کلی هر نوع تولید داخلی اگر به جای آنکه در فضای رقابت بین المللی به دنبال آن باشد که حرفی برای گفتن داشته باشد بخواهد کمبودهای خودش را با فضای داخلی یا رانت جبران کند چیزی جز شکست عاید آن
نخواهد شد. اما اساساً مشکل اینجاست که کسانی که می‌خواهند گوشی موبایل داخلی تولید کنند با خودشان می‌گویند که بازار فروش حتمی داریم پس لزومی ندارد که محصولی که تولید می‌کنیم روی لبه تکنولوژی و با کیفیت باشد.»
واکنش کاربران
اما اظهارات وزیر ارتباطات در خصوص تولید موبایل داخلی واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی را هم در پی داشته است.
یکی از کاربران در این باره نوشته است: «خیلی هم عالی! اما به شرطی که قیمتش آنقدر پایین باشد که بشود چشم پوشی کرد! بد می‌گم؟!»
کاربر دیگری گفته است: «‎کدوم برند؟! یه موقع glx بود که شبیه ۱۱۰۰ نوکیا. مگه چیزی هم تولید میکنه؟! هر چند که اگه تولید هم بکنه، شبیه چینی هاست. تکنولوژی مثل مقاله نیست که هر چیزی رو بشه تولید کرد».
دیگری نوشت: «‎خب ایشون فقط از گوشی برای ارسال اس‌ام اس استفاده میکنن حتما گوشی ایرانی از پسش بر میاد».
یکی دیگر از کاربران اینطور می‌نویسد: «‎یعنی مصیبت استفاده اجباری از خودروهای بی‌کیفیت داخلی و رانت و پیش‌فروش و بازار سیاه و غیره قرار است در مورد موبایل هم تکرار شود؟»