تکلیف مذاکرات برجامی زودتر روشن شود


آفتاب یزد - رضا بردستانی: اگرچه محمد اسلامی گفته بود در سفر به وین از «مذاکره‌ی برجامی» خبری نیست اما حضور رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران در وین توام با دیدارهای برجامی شد کما این که حضور امیرعبداللهیان در نیویورک نیز تحت الشعاع مذاکرات برجامی قرار گرفت تا جایی که خبرنگار صدا و سیما در نیویورک مدعی شد: «برخی منابع از احتمال برگزاری نشست ۱+۴ با موضوع برجام در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خبر می‎دهند. موضوع هنوز قطعی نیست اما سالن شورای امنیت برای نشست رزرو شده است.»
تا به امروز - لحظه‌ی تدوین این گزارش - تمامی اخباری که از وین و نیویورک مخابره شده، رنگ و بوی برجامی دارد و این اساساً طبیعی است و جای هیچ اگر و اما و پرسشی باقی نمی‌ماند.
«رایزنی برجامی ایران و اتریش»، «واکنش آمریکا به تغییر ترکیب تیم برجامی ایران»، «انتقاد امیرعبداللهیان ازعدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات برجامی»، «هایکو ماس: درباره برجام با ایران گفت‌وگو می‌کنیم»، «رایزنی برجامی ایران و آلمان در وین» و «اولیانوف: تغییر در مذاکرات برجامی در دولت جدید ایران امری طبیعی است» چند تیتر از میان صدها تیتری است که نشان می‌دهد «برجام» مهم‌ترین مسئله‌ی جهان با ایران است و گریزی از این مسئله وجود ندارد!
> دیدار نمایندگان ایران، اتحادیه اروپا، ترکیه و عربستان سعودی


در نیویورک
به گزارش ایلنا، بلومبرگ مدعی شد که گزارش‌هایی مبنی بر دیداری در نیویورک بین نمایندگان عالی رتبه ایران، اتحادیه اروپا، ترکیه و تعدادی از کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی منتشر شده است. در این خبر آمده است: به نظر می‌رسد این دیدار بیانگر تلاش‌ها برای کاهش تنش در خاورمیانه و آمادگی تهران برای از سرگیری گفت‌وگوهای برجامی است.
این خبر در میان صدها خبر و تیتر برجامی از آن جهت حائز اهمیت است که «ریاض» در تازه‌ترین اظهارات خود، بر حضورِ خود در مذاکراتِ برجامی تاکید داشته و این دیدار می‌تواند بیشتر از آن که به رفع تنش‌ها میان عربستان و ایران مربوط باشد به ادامه‌ی مذاکرات ایران و ۱+۴ ربط داشته باشد.
> عربستان خود را محق می‌داند!
قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین که قبلاً نیز در این باره با آفتاب یزد گفتگو کرده بود در تازه‌ترین اظهارات خود با تاکید بر این مسئله که «سیاست خارجه» یک امر چند وجهی و چند جانبه است و نه دو وجهی و دوسویه، می‌گوید: این که فکر کنیم در دیپلماسی، دو کشور می‌توانند بدون توجه به دیگر کشورها و فارغ از دغدغه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به تفاهم و توافق کامل دست پیدا کنند قطعا گمانه اشتباهی است خاصه در جهان امروز که دیپلماسی، بیشتر از هر زمانی به شکلی زنجیرگونه به هم متصل و به هم پیچیده است یعنی ترکیه در عین حال که می‌کوشد روابط خود با ایران را ارتقا ببخشد در همان حال به روابط خود با روسیه، ایالات متحده آمریکا، عربستان و حتی اسرائیل و افغانستان و چین نیز فکر می‌کند پس این که انتظار داشته باشیم عربستانی‌ها بدون توجه به روندِ مذاکرات ایران و ۱+۴ پای میز مذاکره با تهران حاضر شوند و صرفاً درباره‌ی اختلافات فی مابین گفتگو کنند، فرض و انتظار بی‌پایه‌ای است.
> یمن یک بخش ماجرا است
محبعلی با اشاره به موضوع اختلافات فی مابین تهران و ریاض و با پرداختن به این موضوع که بحث «یمن» تنها بخشی از ماجرای دنباله‌دار ایران و عربستان است ادامه می‌دهد: «وقتی در گزارش‌های منتشر شده، فعالیت‌های هسته‌ای ایران - به درست یا غلط - برای جهان و منطقه خطرناک عنوان می‌شود هرچند ایران اصرار دارد فعالیت‌های خود را صلح‌آمیز جلوه دهد اما برای عربستان مهم است به این اطمینان دست پیدا کند فلذا بهانه را حمایت ایران از حوثی‌های یمن قرار می‌دهد اما در اصل موضوع حکام سعودی، برنامه‌ی هسته‌ای و موشکی تهران است که آن‌ها را نگران کرده است.
> کشورها با ایران وارد تعهدات بلند مدت نمی‌شوند
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی و جهان عرب در واکنش به این موضوع که «رئیسی» در موضع گیری‌های اخیرِ خود بر حل و فصل مشکلات با «همسایگان» و رفع تنش میان تهران و این کشورها تاکید کرده و اهمیتِ همسایگان را در درجه‌ی بالایی برشمرده اما عملاً در این موضع یعنی دیپلماسی همسایگان به بن بست خورده‌ایم به آفتاب یزد می‌گوید: مثل بسیاری از کشورها، سیاست‌های اِعلامی جمهوری اسلامی ایران با سیاست‌های اِعمالی تهران تفاوت دارد و همین مسئله کشورها را دچار تردید و احتیاط می‌کند.
نکته‌ی دیگری که محبعلی بدان اشاره می‌کند؛ وضعیت نامعلوم مذاکرات برجام و بحث تحریم‌ها است. او ادامه می‌دهد: اقتصاد امروزه راه خودش را می‌رود کاری هم به سیاست‌های «نه شرقی - نه غربی» ما ندارد وقتی کشورها می‌بینند ایران همچنان تکلیف مذاکرات هسته‌ای خود را معلوم نکرده و تحریم‌ها نیز به قوت خود باقی است قطعا وارد قراردادهای طولانی مدت با ما نمی‌شود این مسئله صرفاً به همسایگان نیز ختم نمی‌شود حتی چین و روسیه نیز موردی و براساسِ منافعِ خود از ما نفت می‌خرند و در ازای آن به ما کالا تحویل می‌دهند که همین مسئله نیز اگر برای آن‌ها ایجاد دردسر کند ادامه پیدا نمی‌کند.
> چرا مسائل‌مان با عربستان را حل نمی‌کنیم؟!
قاسم محبعلی در واکنش به این پرسش که اگر برای عربستانی‌ها مذاکرات و نتایج مذاکرات برجامی تا به این اندازه مهم است که هرگونه توافق منوط به این مسئله است چرا مسائل فی مابین حل و فصل نمی‌شود، خاطرنشان می‌سازد: اساساً جدا کردن عربستان و آمریکا و سیاست‌های این دو کشور و تصمیمات آن‌ها غیر ممکن است یعنی اگر فکر کنیم بدون حل و فصل مسائل‌مان در مذاکرات برجام قرار است با عربستان به یک توافق همه جانبه دست پیدا کنیم قطعا دچار خطایی نابخشودنی شده‌ایم مضاف بر این که عربستانی‌ها علاوه بر مسائل هسته‌ای روی برخی مواضع تهران علیه بعضی کشورهای منطقه از جمله بحرین نیز حساسیت‌هایی دارند بگذریم از مسئله‌ی یمن که بخش مهمی از اختلافات را دامن زده است.
وی یادآور می‌شود طی سه دهه‌ی گذشته تنش‌های جدی با عربستان داشته‌ایم چه در آن زمان که درگیر جنگ با عراقِ زمان صدام بودیم و چه زمانی که آن حوادث تلخ برای سفارت و کنسولگری عربستان رخ داد پس می‌بینیم منهای مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، برخی اختلافات ایران و عربستان به قدری جدی است که به آسانی نمی‌توان از حل و فصل آن‌ها سخن به میان آورد.