روزنامه آرمان ملی
1400/07/04
دولت رئيسی را بايد از اقتصاد امنيتی رها كرد
عکس: آرمان‌ملی / فاطمه فتاحی/آرمان ملی- احسان انصاری: دولت سیزدهم با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی با چه چالش‌های اقتصادی مواجه خواهد بود؟ مهم‌ترین موانع تحقق شعارهای اقتصادی رئیسی چه خواهد بود؟ وی که با شعار تغییر اقتصادی روی کار آمده چگونه می‌تواند در اقتصادی کشور تغییر ایجاد کند تا در زندگی مردم نیز ملموس شود؟ دولت رئیسی با چالش‌های اقتصادی به ارث مانده از دولت‌های قبل چه خواهد کرد. برای پاسخ به این سوال‌ها «آرمان ملی» با دکتر حسین راغفر، اقتصاددان و استاد دانشگاه گفت وگو کرده است. وی در این زمینه معتقد است: «الیگارشی و کسانی که در قدرت حضور دارند و تصمیم گیری می‌کنند، همواره به فکر منافع خود هستند و منافع مردم را کمتر مورد توجه قرار می‌دهند و یا نمی‌دهند و هیچگاه فکر نمی‌کنند پایانی وجود دارد. این در حالی است که یک روز در نهایت تمام می‌شوند. این تجربه‌‌ای است که در کشورهای مختلف وجود داشته است». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. دولت سیزدهــم با شعار تغییر اقتصادی فعالیت خود را آغاز کرده است. در شرایط کنونی با توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی، دولت با چه نوع استراتژی می‌تواند مشکلات را کاهش بدهد و یا حل کند؟واقعیت این است که مافیای قدرت و ثــروت در کشور در مسیر دولت سنگ‌اندازی و مانــع از اصلاحات خواهنـد شد. بحران‌هایی کــه امــروز در حوزه اقتصــاد کلان یعنی بـی‌ثبــات سـازی اقتصادی مواجـه هستیم به بی‌ثباتی‌های اجتماعی و سیاسی منجر شده است. این یک برنامه است که از سال‌های گذشته آغاز شده و بهترین روش برای ایجاد نارضایتی در جامعه و شکل دهی اعتراضات مردم به کف خیابان‌هاست. این در حالی است که مسئولان کشــور خوشبینانــه با مسائل مواجه می‌شوند و مافیای قدرت و ثروت که بخش عمده آنها به منافع روزمره خود توجه می‌کنند و نه منافع کشور با عوامل نفوذی همسو شده‌اند و این سیاست‌ها را ترغیب و تشویق می‌کنند. دور تسلسلی که در افزایش قیمت‌ها به‌وجود آمده و برخی عنوان می‌کنند افزایش قیمت حامل‌های انرژی سبب افزایش قیمت‌ها میشود و به همین دلیل باید قیمت ارز را افزایش بدهیم. این در حالی است که هنگامی‌که قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند، قیمت همه کالاها افزایش و تورم بیشتر میشود. این سیکلی است که سه دهه است در کشور تکرار شده و در همه دولت‌ها وجود داشته است. واقعیت این است که در دوران برزخی انتقال دولت شاهد تحولات عجیبی در قیمت‌ها هستیم. این مسائل اتفاقی نیست و بلکه با برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد. این در حالی است که از طرف نهادهای قضائی و امنیتی نیز هیچ واکنشی صورت نمی‌گیرد. نکته دیگر اینکه نهادهای امنیتی و انتظامی نباید وارد اقتصاد شوند. هنگامی‌که این نهادها وارد اقتصادی می‌شوند عوامل نفوذی اقداماتی را ترغیب می‌کنند که سبب اعتراضات عمومی شود. آقای رئیسی از اراده و علاقه مندی لازم برخوردار است. اما واقعیت این است که این اراده به تنهایی کافی نیست. دولت نیازمند اختیارات لازم برای شرایط ویژه و اضطراری کنونی است. این در حالی است که این اختیارات را در شرایط کنونی ندارد. اینکه ما قصد داشته باشیم وضعیت معیشتی مردم را ساماندهی کنیم و یا به‌دنبال ساخت مسکن و ایجاد اشتغال برای مردم هستیم به معنای راهبرد و استراتژی نیست، بلکه بیشتر به آرزو شباهت دارد. بدون تردید برای تحقق این وعده‌ها نیازمند برنامه هستیم.
آیا این برنامه در دولت وجود ندارد؟
از شیوه انتخــاب اعضای تیم اقتصادی دولت و بررسی برنامه‌های آنها می‌توان به این نتیجه رسید که یک برنامه جامع برای حل مشکلات اقتصادی در دولت وجود ندارد. در واقع برنامه‌ها به وزرا محول شده است. در چنین شرایطی هنگامی‌که به برنامه‌های وزرا دقت می‌کنیم متوجه می‌شویم که این برنامه‌ها بیشتر آرزو و آرمان است. در گفت‌وگو‌هــایـی که تیم اقتصادی دولــت در رسانه‌ها انجام داده‌اند، مشخــص است که اصـلأ برنامه‌‌ای وجود ندارد. وزرا عنوان می‌کنند امیدواریم در دو سال آینده چنین اتفاقاتــی در کشــور رخ بدهد. این در حالی است که نام این داشتن برنامه نیست. جامعه امروز ایران شرایط آزمــون و خطــا ندارد و فرصت‌ها از مردم و سیاست گذاری گرفته شده است. امروز ما در شرایط خاصی هستیم که لازم است دولت تصمیمات عاجل بگیرد راه حل‌های کوتاه مدت ارائه کند. از جملــه این تصمیمــات کاهش قیمت‌هــاست که باید صورت بگیرد. این در حالی است که برخلاف وعده‌هایی که دولت برای کاهش قیمت‌ها داده در همین دو ماه گذشته، افزایش قیمت‌ها بی‌سابقه بوده است. نکته دیگر اینکه سیاست خارجی ما ناگزیر از نوعی عمل گرایی است. ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم تصمیم‌های تعیین کننده‌ای درباره کشورهای خارجی بگیریم. با توجه به موقعیتی که آمریکا کشورهای غربی در برابر ایران دارند و با توجه به شرایط اقتصاد کشور بعید می‌دانم مذاکرات ایران با آمریکا به یک نتیجه زودهنگام منجر شود و این مذاکرات سبب بهبود وضعیت ارزی کشور شود. هر چند معتقدم این مذاکرات باید صورت بگیرد.
آقای رئیسی معتقد اسـت که بدون گــره زدن وضعیت اقتصـاد به سیاست خارجی و با تکیه بر تولیــد، می‌توان وضعیت اقتصادی را ساماندهی کرد. در چنین شرایطی باید چه سازوکاری طراحی کرد؟
مافیای قدرت و ثروت به‌دنبال این است که تولید در کشور اتفاق نیفتد و به‌جای آن واردات افزایش پیدا کند. هنگاهی که آقای‌رئیسی سخنانی درباره مقابله با مافیای واردات مطرح می‌کنند، مشاهده می‌کنیم که با واکنش‌هایی از طرف این گروه‌ها مواجه میشود. شرایط کنونی کشور ایجاب می‌کند بسیاری از کالاهای وارداتی کشور کاملا متوقف شود. ارز کشور نباید صرف واردات خودرو شود. اینکه چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد به‌دلیل این است که یک شبکه ثروت و قدرت در ساختار قدرت حضور دارد که از واردات خودرو منتفع است. در نتیجه ما با فساد سازمان یافته مواجه هستیم که در درون قدرت حضور دارد. تا مادامی‌که با این فساد برخورد نشود، امکان حل مشکلات در کشور وجود نخواهد داشت. بسیاری از فسادها پایگاه‌های قانونی گرفته‌اند. فساد برای تولید کننده مانند مالیات عمل می‌کند. در چنین شرایطی تولید کننده منابع ترجیح می‌دهد کشور را ترک کند و منابع خود را خارج می‌کند. در سه سال گذشته بالغ بر هفت میلیارد دلار از کشور خارج شده تا در کشور همسایه مسکن خریداری شود. این رقم تنها برای مسکن در یک کشور همسایه است. اینها منابع ارزی کشور است که در حال خارج شدن از کشور است. تنها به دلیل بی‌ثباتی‌های اقتصادی و اجتماعی که در اثر حضور مافیاهای قدرت و ثروت در کشور ایجاد شده ما شاهد فرار گسترده منابع از کشور هستیم. شرایط کنونی بنگاه‌های اقتصادی خصوصی شده‌اند. این در حالی است که دولت نیز خصوصی و اختصاصی شده است. و براساس منافع خواص کار می‌کند. منافع خواص نیز با منافع عموم مردم در تضاد جدی قرار دارد.به همین دلیل نیز بخش قابل توجهی از این منافع از کشور خارج میشود.
خصوصــی ســازی دولــت چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟
این مسائل زمینه‌های براندازی سیاسی است. این یک واقعیت غیرقابل کتمان است. برخی ممکن است این موضوع را به مثابه امنیتی کردن اقتصاد در نظر بگیرند اما واقعیت این است که مافیای قدرت و ثروت هستند که اقتصاد را امنیتی کرده‌اند. از جمله پیامدهای چنین رویکردی دعوت مردم به حضور در کف خیابان‌هاست. این در حالی است که در شرایط کنونی دولــت به تنهایی قادر به خــروج از ایــن وضعیت نیست. مجلس و قوه قضائیه نیز باید در این زمینه همکاری کنند. این در حالی است که همسویی لازم بین قوا در عمل وجود ندارد و آنچه وجود دارد فعلا بیشتر درحد شعار است. این وضعیت نیز روی شرایط اقتصادی و معیشتی مردم تأثیر منفی دارد.
چرا مافیــای قدرت و ثروت تلاش می‌کند از راه اقتصادی زمینه‌های بهم ریختگی را فراهم کنند؟
کار نفوذی‌ها تنها این نیست که در تأسیسات نطنز خرابکاری کنند، بلکه در سه دهه گذشته تلاش کرده‌اند براندازی اقتصادی در کشور انجام بدهند. این تلاش سه دهه در حال نتیجه دهی است. چه کسانی ارز را از کشور خارج می‌کنند؟ کسانی هستند که احساس ناامنی می‌کنند و در عین حال منتفع نیز هستند. این افراد تلاش می‌کنند اگر شرایط کشور بحرانی شد، از کشور خارج شوند و به همین دلیل در حالی زمینه سازی هستند. این افراد به چند دسته تقسیم می‌شوند. گروهی از هیچ به سلطان‌های اقتصادی کشور تبدیل شده‌اند. به تعبیر امام حسین(ع) شکم‌های برآمده از مال حرام به این افراد اجازه نمی‌دهد، شرایط را درک کنند. این گروه گمان می‌کند می‌تواند نارضایتی‌ها را کنترل کند. گروه دیگر کسانی هستند که به صورت تعمدی سیاست‌هایی را اجرا کرده‌اند که به سقوط منجر شود. با این وجود این گروه همه امکانات و ظرفیت‌های خود را در این زمینه به کار گرفته‌اند. این وضعیت مسئولان را به فکر انداخته که کسانی حضور دارند که هدف آنها تخریب در سیستم مدیریت کشور است. این افراد تحت لوای شعارهای علمی‌این کار را انجام می‌دهند. توسعه بخش خصوصی، آزاد سازی اقتصادی از شعارهای این افراد است. سوال این است که در شرایطی که اقتصاد کشور با محدودیت مواجه است، آیا باید قیمت ارز آن چیزی باشد که امروز وجود دارد و یا اینکه این قیمت ارز تنها فراهم کننده منافع یک گروه خاص است. ما از یک طرف دام به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌کنیم و از سوی دیگر گوشت وارد می‌کنیم. این مسائل بدون برنامه‌ریزی صورت نمی‌گیرد. در چنین شرایطی هنگامی‌که ارز از کشور خارج میشود، منافع زیادی نصیب کسانی میشود که در درون مافیای قدرت و ثروت قرار دارند. الیگارشی و کسانــی که در قدرت حضور دارند و تصمیم‌گیری می‌کننــد همــواره بــه فکرمنافــع خود بوده‌اند و منافع مــردم را کمتر مورد توجه قــرار می‌دهند و یا نمی‌دهند و هیچگاه فکر نمی‌کنند پایانی هم وجوددارد. این تجربه‌‌ای است که در کشورهای مختلف وجود داشته است. آقای رئیسی به‌رغم اینکه برنامه‌‌ای مدونی ارائه نداده است اما فرد صادقی است و قصد دارد کشور را از این وضعیت خـارج کند. این در حالــی است که همه نیروهای سیاسی کشور نیز تمایل دارند به ایشان کمک کنند. حتی کسانی که در انتخابات به آقای‌رئیسی رأی نداده‌اند به‌دنبال این هستند که دولت موفق شود. امروز شرایط کشور به شکلی است که اگر دولت رئیسی موفق شود، به سود همه خواهد بود. منافع قدرت و ثروت اجازه نمی‌دهد دولت حرکت کند. از سوی دیگر دولت آقای رئیسی نیز دارای برنامه کاربردی و جامع برای برون رفت از این وضعیت نیست. برخی منتظر هستند از شعارهایی مانند ساخت یک میلیون مسکن در طول یک سال زمین‌های اطراف کلانشهر به شهرها گره بزنند و منافع زیادی به جیب بزنند. مسکن‌سازی باید از مناطق محروم کشور آغاز شود و نه در کلانشهرها. مافیای مسکن به‌دنبال این است که مسکن سازی‌ها به جای مناطق محروم در کلانشهرها صورت بگیرد. هدف این است که دولت آقای رئیسی زمین بخورد و نتواند به اهداف خود دست پیدا کند. مافیای قدرت و ثروت به این نکته باور دارد که امنیت اقتصادی به امنیت اجتماعی و سیاسی منجر میشود و این همان چیزی است که مردم کشور خواهان آن هستند اما به ضرر آنهاست و مناقع آنها را به خطر می‌اندازد.
سایر اخبار این روزنامه
زاكـاني در بهشـت يا دوزخ؟
دولت رئيسی را بايد از اقتصاد امنيتی رها كرد
زائران سرگردان؛ اطلاع رساني متناقض
آمار غلط اتاق ايران از فروش نفت به چين
شكست سكوت تلخ عراقچي در برابر دلواپسان
خودروهاي ناقص در پاركينگ به جاي بازار
تاریخ‌سازی دختران ایران
پذيرش پيمان‌هاي منطقه‌اي و FATF به نفع اقتصاد ملي است
نگاهی به آخرین وضعیت «رتبه بندی معلمان»
خودکشی علیه جهان طبیعی!
نقش عنصر زمان در احیای برجام
به این زودی یا به آن زودی؟
تنها نگرانی در حذف ارز ترجیحی
