روزنامه وطن امروز
1400/07/06
آغاز بحران سوریه در سال 2011
روح‌الله اژدری: ظهور تکفیری‌ها به خیزش ظهران اللوش کمک کرد. عبدالله، پدر اللوش، از روحانیان غوطه سوریه بود که در عربستان زندگی می‌کرد و با مذهب وهابیت سلطنت عربستان کاملا آشنا بود. وی سال ٢٠٠٩ که برای جنگ به عراق رفته بود، زندانی شد. چند ماه پس از آغاز شورش‌ها، اللوش به همراه صدها نفر از زندان آزاد شد. آزادی آنها، شورش سوریه را به سمت جنگ مسلحانه برد. اللوش با کمک پدرش گروه موسوم به جیش‌الاسلام را تشکیل داد و خواستار احیای خلافت اموی و ریشه‌کنی علویان سوریه شد. به استثنای استان جنوبی درعا که ارتش آزاد سوریه در آنجا دست بالا را داشت، احرارالشام و جبهه‌النصره بر نواحی روستایی و حومه خارج از کنترل دولت سوریه تسلط داشتند. مناطق عمدتا بیابانی شرقی که کل استخراج نفت سوریه از آنجاست، بین دولت سوریه، داعش و شبه‌نظامیان کرد تقسیم شده بود. جبهه‌النصره و احرارالشام اعضای جیش‌الفتح هستند که به عنوان یک ائتلاف در مارس ٢٠١٥ با همکاری ترکیه تشکیل شد. این گروه بسیاری از قسمت‌های استان ادلب را از دست دولت و بقایای ارتش آزاد سوریه خارج کرد. همزمان کشمکش‌ها بین احرارالشام و جبهه‌النصره ادامه داشت. سال ٢٠١٣، احرارالشام کنترل باب‌الهوا، گذرگاه مرزی با ترکیه را از دست جبهه‌النصره و دیگر گروه‌های شورشی خارج کرد. اوایل ٢٠١٥، ستیزه‌جویان جبهه‌النصره در ادلب، قاضی ابواسید الیمنی را که اهل یمن و از شخصیت‌های برجسته احرارالشام در شورای اسلامی بود، به قتل رساندند. جبهه‌النصره به دلیل فقدان قدرت سازماندهی همچون احرارالشام، به واسطه اختلافات داخلی که با حضور گسترده سلفی‌های خارجی تشدید شده بود در آستانه تفرقه بود؛ چنانکه تنش بین ستیزه‌جویان خارجی و سوری‌های جبهه‌النصره در ژوئیه ٢٠١٥ باعث کشته شدن بیش از ٢٠ نفر شد. با توجه به ضعف سازمانی جبهه‌النصره، سختگیری در امور روزانه و وضع زکات طاقت‌فرسا در بعضی مناطق در سال ٢٠١٥، تنفر از این گروه و مخالفت بی‌درنگ با آن شدت گرفت که موجب شد این گروه روش‌های خود را تعدیل و ملایم‌تر کند. بعد از تصرف استان ادلب در مه ٢٠١٥، اپوزیسیون امیدوار بود جیش‌الفتح مناطق جنوبی را تا استان همجوار حما تصرف کند اما ظاهرا از مه ٢٠١٥، سرازیر شدن اسلحه و مهمات از ترکیه به سمت جیش‌الفتح و ارتش آزاد سوریه کاهش یافت. در هر صورت دشمنی آمریکا و صهیونیست‌ها با حکومت سوریه از یک سو و تلاش اتحادیه عرب و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و برخی گروه‌های معارض سوری به صورت مداوم برای بین‌المللی کردن بحران داخلی سوریه از سوی دیگر، وضعیت این کشور را هر روز پیچیده‌تر و بغرنج‌تر کرد. حمایت‌های ایران و روسیه از نظام قانونی سوریه هم مانع سقوط حکومت سوریه شد. آنچه مسلم است اینکه تحرکات و اغتشاشات و درگیری‌های تجزیه‌طلبانه در سوریه کار زیادی از پیش نبرد، چراکه به‌رغم وجود چند حزب یا گروه طرفدار مخالفان اما مردم طالب یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه بودند. (الکوثر1396)