گاه اتخاذ استراتژی بهینه

دکتر فتح اله دهقان‪-‬ بنا به سنت الهی چرخ زمان را درنگی نیست ولحظه‌ای ایستایی در آن متصور نیست. به تبع آن انسان‌ها برای گذرا ن امور زندگی شخصی واجتماعی محکوم به اتخاذ سیاست متناسب با شرایط جدید می‌باشند.
به گواه تاریخ فاتحان تاریخ کسانی بوده‌اند که بر اساس واقعیت‌های عینی، شرایط واقعی وبر مبنای عقل، منطق، خرد، علم، استفاده از تجربیات گران بهای تاریخی وتوسط نخبگان آگاه، مدیر، مدبر، عالم به علوم روزوآگاه به شرایط زمانه تعیین استراتژی نموده اند.
در برهه کنونی تحولات شگرف و وسیعی در جهان رخ داده است.
عقل، درایت، آینده‌نگری، آموزه‌های علم سیاست حکم می‌کند ایران نیز استراتژی مناسب برای ادامه حیات به عنوان عضوی از خانواده جهانی وبازیگری منطقه ای، که در ۱۵۰سال گذشته در مدار سیاسی رقابت قدرتهای جهانی بوده اتخاذ نماید.


لازم و ضروری است که از تجربیات استراتژی‌های اتخاذ شده در گذشته نیز استفاده کنیم.
برخی تحلیلگران براین باورند ایران در دوسده گذشته سه استراتژی؛
۱-دشمن ستیزی رودررو، که نتیجه آن جنگ‌های ایران وروسیه وپیمانهای گلستان و ترکمن چای بوده است.
۲-سازش در ضعف، نمونه آن مذاکره با استالین بر سرعدم حمایت از حزب دموکرات ۳-سازش مقتدرانه، نتیجه آن ملی کردن صنعت نفت وقرارداد الجزایر بوده است.
فارغ از پذیرفتن این تقسیم‌بندی یا رد آن استفاده از این تجربیات می‌تواند چراغ راه اتخاذ استراتژی مناسب در برهه حساس کنونی باشد.
در سطح جهانی نیزشاهد تغییر اساسی هستیم، چین با پیشرفت سریع موجب شده، غرب احساس خطر نموده و خود را برای مصاف با اژدهای زرد آماده می‌کند.
این مهم موجب تغییرات استراتژیک در جهان شده، به این مفهوم که شرق آسیا به اولویت اول غرب تبدیل شده و خاورمیانه دیگر اولویت اول آن‌ها نیست. در خاورمیانه نزدیکی اعراب به اسراییل و شکل‌گیری محور عبری -عربی تحول مهمی است که لاجرم بر آرایش استراتژیک در منطقه وجهان موثر است. فتح افغانستان بوسیله طالبان باهماهنگی‌قدرتهای جهانی نیز رویدادی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت. لازم به ذکر است که از شرق ایران در طول تاریخ تهدیدات زیادی برای ایران نبوده است. در مقطع کنونی سلطه طالبان بر افغانستان برای ایران
خطرساز است.
تحولاتی در شمال غرب در حال وقوع است که نمی‌تواند از چشمان تحلیل گران پنهان باشد.
بحران هسته‌ای و تحریم‌های ظالمانه غرب که بنیان‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی این مرزوبوم را در معرض آسیب جدی قرار داده است نیز جدا قابل تعامل است.
به‌حکم‌عقل و درچارچوب اصول علم سیاست نباید این رویدادهارا به صورت انتزاعی دید. به باور نویسنده این سطور، این رویدادها در قالب پروژه‌های مختلف در راستای استراتژی است که توسط اتاق فکری هدایت می‌شود که الزاما برای رسیدن به نتیجه‌ای است. القصه، شرایط حساس وخطیر کنونی می‌طلبد ایران، براساس واقعیات وبا تحلیل صحیح رویدادها بر اساس اصول علم سیاست، توسط سیاست‌مداران و فن سالاران خبره و آگاه به امور که درک صحیحی نیز از شرایط ملی، منطقه‌ای وجهانی دارند با درنظر داشتن تجربیات تاریخی کشورمان وجهان، استراتژی مناسب وبهینه را برای آینده اتخاذ نمایند.
اتخاذ استراتژی مبتنی بر منافع ملی و لایه لایه متناسب با هریک از کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه‌ای ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بدیهی است که استراتژی باید متناسب با رفتار هریک از آن‌ها در قبال منافع ملی، پویا و در عین حال منعطف باشد.