غربی‌ها ایران را نمی‌پذیرند مثل ترکیه

ایران چاره‌ای ندارد جز این که «دیپلماسیِ بازدارندگی» را همواره فعال نگاه داردآفتاب یزد - رضا بردستانی: یک کارشناس حوزه‌ی سیاست خارجی با اشاره به این موضوع که: «مسئله‌ی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مسئله‌ای فنی و حقوقی است اما موضع گیری‌های این سازمان کاملاً سیاسی است و این یعنی سازمان واردِ ساحتی شده است که در آن وجاهتی ندارد!» در گفتگو با آفتاب یزد می‌گوید: «مشکل دولتمردانِ جمهوری اسلامی ایران در ادوار مختلف آن است که هنوز متوجه نشده‌اند غربی ها، ما را در ساحت سیاست‌های کلان خود نخواهند پذیرفت و این یعنی با نیم نگاهی به ترکیه متوجه نوعِ تعاملِ خود با دنیای غرب باشیم که چگونه ممکن است با ترکیه، کشوری که هم‌پیمان نظامی و شریک استراتژیک و راهبردی آن‌ها است این گونه رفتار کنند اما با جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای دیگر؟!»
ابوالفضل ظهره‌وند سفیر پیشین ایران در افغانستان خاطرنشان می‌کند: «معلق گذاشتنِ تلاش‌های چندین و چند ساله‌ی ترکیه برای عضویت در اتحادیه‌ی اروپا بدان جهت است که غرب، مختص مسیحیت و یهودیت است و هرگز کشوری مسلمان را درون خود نخواهند پذیرفت پس از همین رفتار می‌توان متوجه شد که برخلاف برخی کشورها که تکلیف‌شان با غرب روشن نیست اما غرب کاملاً تکلیفِ خود را با جهان در حوزه‌ی سیاسی - اعتقادی، روشن کرده است.»
ظهره‌وند با انتقاد از برخی موضع گیری‌های دولت روحانی در مواجهه با ۱+۵ خاطرنشان می‌سازد: «اگر باور داشتیم مذاکره با غرب جز فرصت سوزی و تحمیل هزینه برای ما فایده‌ای نخواهد داشت هرگز به توافق با غرب دل نمی‌سپردیم و این یعنی هرگاه به این گونه توافق‌ها اعتماد کردیم لاجرم فرصت و پیشرفت‌های خود در حوزه‌های هسته‌ای و علمی را به تاراج دادیم!»
> نمایش مذاکره‌خواهی و فشار سیاسی غرب


اقدامات آژانس و طرف‌های غربی بدون هیچ‌گونه استدلال حقوقی و فنی به طور قطع در محاسبات ایران در ارزیابی وضعیت پیشِ‌رو در مذاکرات اثرگذار خواهد بود. در این زمینه نورنیوز می‌نویسد: «اظهار نظر اخیر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش مغرضانه‌ای که علیه ایران ارائه داد گمانه‌ها درباره عزم جدی او برای حرکت در مسیری کاملا سیاسی و غیر فنی در قبال ایران را بیش از پیش به واقعیت نزدیک‌تر کرد. «رافائل گروسی» در این گزارش گفت تصمیم ایران مبنی برعدم اجازه دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج بر خلاف شرایط توافق‌شده بیانیه مشترک در تاریخ ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) است. این در حالی است که او به‌خوبی می‌داند که تفاهم صورت‌گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین‌ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی‌شود. ادعاهای بی‌اساس و بدون منطق «رافائل گروسی» که هر از گاهی و کاملا هم‌سو با منویات کاخ سفید علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایراد می‌شود، نه‌تنها در مسیر روان‌سازی مناسبات فنی فی‌مابین هیچ کمکی نمی‌کند، بلکه بیانگر آن است که اراده‌ای جدی در مقامات آژانس برای مشکل‌آفرینی هدایت‌شده برای ایران در حال پیگیری است. این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده به اصل همکاری در قبال همکاری و تعهد در قبال تعهد پایبند است و این مهم را در خصوص اجرای برجام و همچنین مناسبات با آژانس به اثبات رسانده؛ چنانچه گزارش‌های قبلی آژانس به‌ویژه در دوره مدیر کل قبلی این گزاره را تائید می‌کند... بیانیه مشترک ایران و آژانس که در سفر اخیر گروسی به ایران منتشر شد، بر این امر صراحت دارد که انتظار انجام تعهدات به صورت یک‌طرفه از سوی ایران بدون انجام تعهدات ذاتی آژانس اساسا امری غیر منطقی و خلاف رویه‌های همیشگی است و درخواست تعمیم تعویض کارت‌های حافظه به دوربین‌های مجتمع تسای کرج نیز با عنایت به بی‌توجهی آژانس به نگرانی‌های ایران بابت خرابکاری‌های با منشاء مشخص از همین اصل پیروی می‌کند.
> حرف آخر در سیاست خارجی
دولت‌ها از پی هم می‌آیند با مجموعه‌ای از شعارها، روش‌ها و تغییرات اما هیچ دولتی هنوز موفق به انجام این امر نشده است تا در حوزه‌ی سیاست خارجی به تعبیری «حرف آخر» را بزند که ما در کدام نقطه قرار داریم و به کدام نقطه می‌خواهیم برسیم.
ظهره‌وند معتقد است: دولت‌ها که تغییر می‌کنند به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که گویی «کودتا» شکل گرفته و همه‌ی باورها، سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها دستخوش تحولی عمیق شده است در حالی که اینچنین نیست. در هیچ کجای دنیا این گونه نیست اما بسیاری از دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در سایه‌ی همین تغییرات از دست رفته است.
وی ادامه می‌دهد: شعار دولت روحانی این بود که می‌خواهد به بحث درازدامن انرژی هسته‌ای خاتمه دهد؛ کو؟ چه شد؟ مگر جز این است که به همه‌ی توافقات خود با ۱+۵ عمل کردیم؟ مگر نه این که بتون ریختیم؟ سانتریفیوژها را از دور خارج کردیم؟ الان کجا ایستاده ایم؟
این عضو سابق تیم مذاکرات هسته‌ای اظهار می‌دارد: با صدای بلند اعلام کردیم «برجام» بزرگترین دستاورد ما است، گیریم که بود، دستاوردش کو و کجا است؟
> همه‌ی تحریم‌ها یعنی تحریم‌های از زمان کارتر تا به الان
سفیر پیشین ایران در افغانستان در ادامه‌ی گفتگوی خود با آفتاب یزد ضمن کم اهمیت خواندن تحرکات دشمنان جمهوری اسلامی در مرزهای شمال و غرب ایران با تاکید بر این مسئله که: «کشور قدرتمندی هستیم اما باور نداریم!» می‌گوید: رسیدیم به بحث برجام و بازگشت به مذاکرات آن هم برجامی که نیمه جان و رو به زوال است بعد می‌گوییم باید تحریم‌ها حذف شود اما چسبیده‌ایم به تحریم‌های زمان ترامپ و کسی از خودش و جهان نمی‌پرسد که چرا باید ما تحریم باشیم؟! اگر قرار است تحریم‌ها حذف شود همه‌ی تحریم‌ها باید حذف شود یعنی تحریم‌های از زمان کارتر تا به امروز.
ظهره‌وند می‌گوید: هر دولتی در آمریکا بر سر کار آمد تحریمی بر تحریم‌های جهموری اسلامی افزود و ما به جای مطالبه‌ای جدی برای لغو تمامی تحریم‌ها دلخوش داشته‌ایم به تحریم‌های آخرین رئیس جمهور ایالات متحده و این یعنی مشروعیت بخشیدن به باقی تحریم ها.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی با اشاره به این موضوع که: من الان در وزارت امور خارجه سمتی ندارم که بتوانم سیاستگذاری و تبیین راه‌های برون رفت از مشکلات و بن بست‌ها را انجام دهم بیان می‌کند: حرف آخر را آرمان‌های انقلاب ۴۳ سال قبل زده است: استقلال - آزادی و جمهوری اسلامی. در این شعار ریزترین سیاست‌های کلی نظام نیز گنجانده شده است منتها ما هنوز و بعداز ۴۳ سال خیال می‌کنیم می‌توانیم با غرب به توافق برسیم در حالی که آن‌ها می‌دانند چگونه با همین وعده‌های غیرعملیاتی ما را مهار و مجبور به عقب‌نشینی کنند.
> در بهترین حالت بر می‌گردیم به زمان شاه
ابوالفضل ظهره‌وند با اشاره به این موضوع که چاره‌ای نداریم تا «دیپلماسی بازدارندگی» خود را فعال نگاه داریم، ادامه می‌دهد: حتی اگر در تمامی موارد اختلافی با غربی‌ها به تفاهم برسیم در نهایت باید در حکم یک دولت سرسپرده ایفای نقش کنیم که طبیعتاً با پندارهای انقلابی ما همخوانی ندارد پس به «پلان»‌های دیگر باید اندیشید و آن این که؛ وقتی غربی‌ها تنها منطقی که درست متوجه می‌شوند منطقِ زور است به ما این دستور صادر می‌شود که با فعال کردن «دیپلماسی بازدارندگی» در تمامی زمینه‌ها قوی و محکم گام برداریم.
> آمریکا در غرب آسیا شکست خورد نه افغانستان!
ظهره‌وند که آگاهیِ کاملی از اوضاعِ حاکم بر افغانستان دارد با تاکید بر این نکته که آمریکا در مسئله‌ی افغانستان شکست نخورد بلکه سیاست‌های این کشور در تمامی غرب آسیا با شکست مواجه شد بیان می‌کند: آمریکا یک مسئله بیشتر ندارد و آن «جمهوری اسلامی ایران» است یعنی اگر راهی افغانستان می‌شود یا در عراق اردو می‌زند یا با ترکیه گرم می‌گیرد و یا با عربستان وارد اشتراکات سیاسی و راهبردی می‌شود هدف ایران است و وقتی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد مجبور می‌شود شبانه از افغانستان خارج شود.
سفیر پیشین ایران در افغانستان با اشاره به جایگاه ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی بی‌نظیر ایران خاطرنشان می‌سازد: ایران از بسیاری ابعاد کشوری بی‌نظیر است که نباید هنوز مسئله‌ی مهم آن «یارانه» و نقدینگی باشد. همه‌ی نقدینگی که به یک معضل تبدیل شده مگر بیشتر از ۲۰۰ میلیارد دلار است؟ یعنی کنترل این حجم نقدینگی باید ما را زمینگیر کند؟
> اروپا تحت نفوذ آمریکا است
عضو سابق تیم مذاکرات هسته‌ای در پاسخ به این پرسش آفتاب یزد که چرا به جای چانه زنی با آمریکا بر اروپا فشار نمی‌آوریم؟ می‌گوید: اروپا از خود اراده‌ای ندارد. بروکسل پذیرفته سیاست‌های خود را با واشنگتن تنظیم کند فلذا بدون پذیرش این مسئله فشار به اروپا آوردن بی‌نتیجه است.
وی ادامه می‌دهد: مهم بازیِ ما است توپ در زمین حریف اما زیر پای ما است پس باید درست رفتار کنیم. این که خیال می‌کنند ترامپ از برجام خارج شد به ما گل زد اشتباه است برعکس او توپ را در سه‌جاف دروازه بایدن کاشت.
ایران هارتلند است، زیبا و پرقدرت و سرشار از فرصت‌ها است اگر بتوانیم بازی را از دست حریف درآوریم آن وقت این غرب است که دنبال ما خواهد آمد و نیازی نیست که ما خواهان رفع تحریم‌ها باشیم اما چگونه؟
> رفع تحریم‌ها با استفاده‌ی درست از فرصتِ «شانگهای»
ظهره‌وند با طرح این سوال به گفتگوی خود با آفتاب یزد ادامه داده می‌پرسد: شما فکر می‌کنید حجم مراودات اقتصادی ایران و اعضای شانگهای چقدر است؟ ۲۸ میلیارد دلار! حال اگر با یک برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند این عدد به ۲۸۰ میلیارد دلار برسد چه رخ
خواهد داد؟
این دیپلمات سابق با اشاره به این موضوع که: اصلا بگذارید حضور ایران در شانگهای فروغلتیدنِ ما به دامان شرق معنا شود اما جمهوری اسلامی ایران نباید به این دام بیافتد بلکه برعکس با حساب شدگی و زیرکی و برخورداری از یک دسپلماسی فعال باید غرب را از شریک استراتژیکی شدن ایران با چین و روسیه نگران کند و این همان عوض کردن بازی است. مطمئن باشید آمریکایی‌ها و غربی‌ها اگر احساس کنند این شراکت استراتژیک در حال رخ دادن است نه‌تنها تحریم‌های ما را لغو می‌کنند که حاضر به دادنِ امتیاز نیز هستند.
ظهره‌وند با اشاره به این موضوع که غرب و شرق برای ما تفاوتی ندارد مگر در راستای منافع‌مان، در پایان متذکر می‌شود: اگر بتوانیم از فرصت پیش آمده در عضویت شانگهای درست استفاده کنیم قطعا تحریم‌ها بی‌اثر خواهد شد.
وی تاکید می‌کند: البته نباید از زبان دیپلماسی غافل شویم؛ مذاکره نمی‌کنیم و به میز مذاکره بر نمی‌گردیم یعنی همراه کردن کشورها علیه جمهوری اسلامی ایران در حالی که باید مذاکره کنیم؛ اما مذاکره کنیم نه این که خود را در دام مذاکرات اسیر!