3 راهبرد مهار نرخ تورم

گروه اقتصادی | یک روز پس از سخنان رئیس جمهوری مبنی بر اینکه خط قرمز دولت سیزدهم تورم است، وزیر امور اقتصادی در نشستی در کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان سه راهبرد کنترل نرخ تورم و مهار آن را اعلام کرد.
به گزارش ایرنا، کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان رهبری به منظور بررسی مشکلات معیشتی و طرح مطالبات اقتصادی مردم با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی در دفتر دبیرخانه مجلس خبرگان در تهران تشکیل شد.
در این جلسه اعضای کمیسیون، دغدغه‌ها و مشکلات معیشتی و اقتصادی کشور را از جمله ضرورت باورمندی مسئولان و مدیران اقتصادی به اقتصاد اسلامی، تشکیل اتاق فکر مبتنی بر اقتصاد اسلامی با حضور نخبگان حوزوی و دانشگاهی، اتخاذ تصمیم لازم برای کنترل تورم و گرانی کالاهای اساسی و مایحتاج اولیه مردم، لزوم قطع وابستگی بودجه سالانه از نفت، کنترل و مدیریت برداشت از صندوق توسعه ملی، کنترل نقدینگی و مدیریت رشد پایه پولی، کاهش هزینه‌های جاری و ضرورت صرفه‌جویی در دستگاه‌های دولتی با تشدید نظارت‌ها و انجام حسابرسی دقیق، لزوم دقت نظر در انتصاب مدیران اقتصادی در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان مطرح کردند.
در این نشست سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد با ابراز خرسندی از حضور در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان و قدردانی از بیان دغدغه‌ها و مطالبات اقتصادی مردم از سوی خبرگان تأکید کرد: وزارت اقتصاد از پیشنهاد تشکیل اتاق فکر با رویکرد اقتصاد اسلامی استقبال می‌کند.


وی با اشاره به مسأله تورم و گرانی این موضوع را متأثر از عوامل مختلف همچون کسری بودجه، رشد بی‌ضابطه نقدینگی و افزایش نرخ ارز در سال‌های گذشته دانست و گفت: یکی از اقدامات مؤثر وزارت اقتصاد از ابتدای تشکیل کابینه این بوده که از خلق پول جدید و استقراض از بانک مرکزی جلوگیری شود که این امر تا حدی می‌تواند مانع افزایش تورم و بالطبع ایجاد گرانی شود، که ان‌شاءالله تأثیر این اقدام در بازار، در ماه‌های آینده ملموس خواهد بود.
خاندوزی افزود: همزمان آزادسازی پول‌های بلوکه شده و مسدود کشورمان در کشورهای مختلف به‌طور جدی در دستور کار دولت قرار دارد که تاکنون نتایج مثبتی را در پی داشته است و در صورت دسترسی به این ارزها، کنترل نرخ ارز تسهیل شده و بر تورم و گرانی، اثر محسوس می‌گذارد.وزیر اقتصاد همچنین تأکید کرد: بخشی از گرانی و تورم هم معلول اقدامات بانک‌ها است که با اصلاح ترازنامه بانک‌ها که در دستور کار اجزای دولت و بانک مرکزی قرار گرفته، می‌توانیم شاهد کنترل گرانی و تورم در جامعه باشیم.
وی با اشاره به لزوم صرفه‌جویی در دستگاه‌های دولتی گفت: ما در حال تدوین برنامه‌ای هستیم تا جلوی هزینه‌های زاید دستگاه‌های دولتی و شرکت‌های تابعه دولت گرفته شود و هزینه‌های جاری دستگاه‌ها قاعده‌مندتر از گذشته شود.
خاندوزی از اقدامات و برنامه‌های این وزارتخانه مانند تسهیل محیط و رفع موانع کسب و کار، ترغیب سرمایه‌گذاری با حذف مقررات زائد، اجرای مالیات بر عایدی سرمایه، درخواست از شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا برای جلوگیری از تحمیل بار مالی جدید بر دولت، حمایت از بازار سرمایه و بورس و نیز اجرای طرح شفافیت مالی دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی خبر داد.
همچنین عملیاتی کردن طرح مالیات بر عایدی سرمایه و اصلاح نظام مالیاتی، جلوگیری از توزیع ناعادلانه منابع، سوق دادن منابع به سوی طرح‌های عمرانی، داشتن دقت لازم و بررسی جوانب امور در خصوصی‌سازی‌ها، اصلاح وضعیت بانک‌ها و ساماندهی عقود براساس بانکداری اسلامی، اعطای تسهیلات و حمایت از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی واقعی، حمایت از کسب و کارهای آسیب‌دیده در ایام کرونا، لزوم استقلال بانک مرکزی، اصلاح وضعیت بورس، ساماندهی مسأله ارز و تعامل با سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور از جمله محورهای مهم مورد بحث در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان بود.
کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان رهبری به ریاست آیت‌الله محمدی اراکی، متشکل از ۱۱ عضو است که در راستای مطالبه‌گری از مسئولان بخش‌های اقتصادی نظام تشکیل شده است.

یادداشت
راهکارهایی برای کنترل تورم

وحید شقاقی
 استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی
مسأله تورم و کنترل قیمت‌ها با توجه به شرایط کنونی کشور یکی از اساسی‌ترین موضوعات اقتصادی قابل بررسی است، بنابراین بسیار طبیعی است که دولت از تورم به عنوان خط قرمز خود یاد می‌کند و قطعاً برای مدیریت آن سیاست‌هایی را در نظر گرفته است. با این حال باید گفت مسأله کنترل قیمت‌ها و تورم از سه مسیری که در ادامه به آن اشاره می‌شود امکانپذیر است. این سه راهکار عبارتند از:
نخست آنکه دولت باید بتواند نرخ ارز را کنترل کند. علاوه بر آن اجازه ندهد ارزش پولی ملی کاهش یابد. در واقع دولت باید هم در کنترل نوسانات نرخ ارز موفق عمل کند و هم جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرد. مورد دوم آن است که دولت باید بتواند با اعمال سیاست‌های درست و بموقع رشد نقدینگی را مهارکند.مورد سوم و آخر هم نظارت و تنظیم نظام واردات، تولید و توزیع است. با این توضیح که کالاها و خدمات بموقع و در بهینه‌ترین زمان ممکن در دسترس شهروندان قرار بگیرد. در کنار آن تولید هم شاخص زمان را لحاظ کند و در توزیع هم کالا‌ها و خدمات مورد نیاز کشور بموقع به دست متقاضیان برسد.
تحقق این سه راهکار و امکان اجرای آن در گرو پیشنهادات زیر است. به عنوان مثال دولت برای اینکه بتواند رشد نقدینگی را کنترل کند باید ناترازی نظام بانکی را کاهش و ناترازی بودجه‌ای را هم مدیریت کند.
در خصوص امکان کنترل نوسانات نرخ ارز هم باید بتواند کسری تجاری غیرنفتی را کنترل کند. این مهم با در نظر گرفتن تفاضل واردات و صادرات، کنترل قاچاق کالا و جلوگیری از واردات بی‌رویه کالاهای غیرضرور محقق می‌شود.
حال نکته‌ای که باید مد نظر قرار بگیرد میزان تحقق این سه پیشنهاد برای کنترل تورم در شرایط فعلی اقتصاد است. باید گفت موقعیت کنونی که اقتصاد کشور با آن مواجه شده ایجاب می‌کند که این راهکارها را در مقاطع زمانی مختلف یعنی کوتاه‌مدت و بلندمدت برنامه‌ریزی کنیم.
در بازه زمانی کوتاه مدت دولت باید بتواند انتظارات تورمی را در کشور مدیریت کند. یعنی برآورد درستی از واردات بموقع و توزیع مناسب کالاها و خدمات داشته باشد. در رابطه با حل ناترازی‌ها نیز باید گفت این مسأله بویژه رفع ناترازی نظام بانکی زمانبر است و نیاز به استراتژی‌هایی با چشم‌انداز طولانی دارد اما در بازه‌های کوتاه مدت با ارائه راهکارهایی می‌توان ناترازی بودجه‌ای را کاهش داد و در گام‌های نخست به نتایجی دست یافت. در نهایت هم باید گفت ضمانت اجرایی تمام موارد ذکر شده در گرو این مسأله است که دولت بتواند انتظارات تورمی را مدیریت کند. در رابطه با چشم‌انداز نرخ تورم هم آنچه از شواهد امر پیداست به نظر می‌رسد برای سال‌جاری تورم کمتر از 40 درصد را شاهد نباشیم. در واقع نرخ تورمی در بازه 40 تا 45 درصد نوسان می‌کند اما اگر دولت خود را ملزم به اتخاذ تصمیمات سخت کند و جلوی ناترازی‌ها را بگیرد این امید وجود دارد که در سال آینده تورم در کشور کاهش یابد.