روزنامه ابتکار
1400/07/10
معادلاتی که عربستان را تشویق به مذاکره با ایران می‌کند ایران و عربستان یک گام تا آشتی
گفت‌وگوها میان ایران و عربستان امیدوارکننده توصیف میشود. عراق تبدیل به محلی برای نشست برخی مقامات دو کشور شده تا راه‌های قابل قبولی برای بهبود روابط پیدا کنند.به گزارش خبرآنلاین، ایران و عربستان این بار عزم خود را جزم کرده‌اند تا به اختلافات میان خود سر و سامان دهند. در حالی که یک ماه دیگر در عراق انتخابات بر پا خواهد شد، به نظر می‌رسد که تهران و ریاض تلاش دارند تا از فرصت باقی مانده تا زمان حضور الکاظمی در قدرت استفاده کنند.
دور جدیدی از گفت‌وگوها آغاز شده
تا کنون به صورت رسمی چهار دوره از گفت‌وگوها بین ریاض و تهران تایید شده است. این گفت‌وگوها در بغداد و با ابتکار دولت عراق شکل گرفته است. اما حالا دو مقام عراقی گفته‌اند که دور جدید مذاکرات بین نمایندگان ایران و عربستان سعودی در بغداد برگزار شده است. این اولین مورد از مذاکرات تهران و ریاض پس از آغاز دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی است. یکی از این مقامات به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته: «در ملاقاتی که هفته گذشته برگزار شد مذاکرات در مورد طرحی که دو کشور قبلا در مورد آن توافق کرده بودند از جمله گشایش نمایندگی‌های دیپلماتیک دو طرف ادامه یافت.»
کار میان ایران و عربستان هنوز به گفت‌وگو در سطح وزیران نرسیده است. از ماه آوریل تا امروز دو کشور تلاش کرده‌اند تا بحران‌های موجود را حل کنند. در پنج سال گذشته روابط دو کشور تاریک‌ترین روزهای خود را گذرانده و ریاض از زمان ولیعهدی بن سلمان که شمشیر را از رو بسته است، از هیچ تلاشی برای محدود کردن توان سیاسی ایران در منطقه و جهان فروگذار نکرده است.
سیگنال‌های دو کشور درمورد گفت‌وگوها مثبت است با این حال شیطنت‌ها بر جای خود باقی است. ماه گذشته حضور امیرعبداللهیان همزمان با حضور وزیر خارجه عربستان در نشست بغداد که با حضور همتای سعودی‌اش همراه بود، حواشی داشت که به صورت ویژه از سوی پررنگ جلوه داده شد. از جمله آنکه وزیر خارجه ایران که جایگاهش در کنار وزیر خارجه عربستان پیش بینی شده بود جای خود را عوض کرد تا در کنار حاکم دبی قرار بگیرد. از آن سو ریاض اخیرا بر روی فعالیت‌های هسته‌ای ایران مانور ویژه‌ای را آغاز کرده و می‌گوید درصورت ادامه این وضعیت خواهان داشتن تکنولوژی هسته‌ای است. امری که نشان می‌دهد برای سعودی‌ها رقابت با تهران کماکان پابرجا و پررنگ باقی مانده است.
اشتیاق ریاض برای آشتی
به نظر می‌رسد که در سال‌های گذشته عربستان در هیچ زمان دیگری تا این اندازه مشتاق برقراری ارتباط با ایران نبوده است. به اعتقاد کارشناسان بازگشت روابط بین دو کشور به پیش از سال ۲۰۱۶ به زودی رخ نخواهد داد. اما برقراری روابط دور از دسترس نیست. ایران اعلام کرده که خواهان گسترش روابط با کشورهای همسایه به ویژه در خاورمیانه و شرق آسیاست. بهبود روابط در منطقه بدون در نظر گرفتن نقش ریاض در تعاملات ممکن نیست. چرا که بخش مهمی از کشورهای حوزه خلیج فارس در روابط خود تابع تصمیمات سعودی هستند.
از سوی دیگر ایران درگیر گفت‌وگوهایی برای بازگشت به برجام است. هر چند مذاکرات وین متوقف شده اما گفت‌وگوها دیر یا زود از سر گرفته خواهد شد و برای تهران بهبود روابط با کشورهایی که در تعارض با یکدیگر قرار دارند می‌تواند تبدیل به برگ برنده شود. به ویژه آنکه ریاض یکی از مخالفان سرسخت توافق هسته ای بوده که ایالات متحده را به طور مداوم بر سر بازنگشتن به برجام تحت فشار قرار می دهد. اما برای عربستان ماجرا پیچیده‌تر است. ایالات متحده با خروج پاتریوت‌های خود از عربستان و همچنین خروجش از عراق و افغانستان نشان داده که دیگر در خاورمیانه ماندنی نیست. ریاض دیگر نمی‌تواند مانند سال‌های حضور ترامپ در کاخ سفید، با خیال راحت دست بالا را در منطقه داشته باشد و به دنبال تامین امنیت از فرسنگ‌ها دورتر باشد. از سوی دیگر هر روز بیش از قبل در باتلاقی که در یمن درست شده فرو می‌رود و پایان این جنگ بدون همکاری و همراهی ایران غیر ممکن است.
چقدر فرصت باقی است؟
با نزدیک شدن به انتخابات عراق، نگرانی‌ها بابت اینکه ایران و عربستان چقدر فرصت برای بازسازی روابط خود دارند ایجاد شده است. الکاظمی بهبود روابط ایران و عربستان را برای بهبود شرایط در عراق موثر می‌دانست و به همین دلیل موضوع آشتی دو کشور را به صورت جدی دنبال کرد. با این حال عراق در منطقه دارای چنان وزنه‌ای نبود که بتواند نقش میانجی موثر را برعهده بگیرد و نقش این کشور تنها به محلی برای گفتگوهای مقامات نظامی و امنیتی دو کشور محدود شد. از سوی دیگر واسطه گری از زمان عادل عبدالمهدی آغاز شده بود و الکاظمی تنها با نگاه جدی تری ماجرا را دنبال کرد. به نظر می‌رسد که نتیجه انتخابات در عراق هر چه که باشد، مقامات این کشور در تصمیمات خود به این نتیجه ثابت رسیده‌اند که صلح و ثبات در منطقه و بین همسایگان موثری چون ایران و عربستان به ثبات در عراق و قرار گرفتنش در مسیر پیشرفت و امنیت کمک خواهد کرد.
برای امریکایی‌ها هم ماندن ایران و عربستان بر سر میز مذاکره، بهتر تلقی می شود. جو بایدن عجله دارد تا هرچه زودتر منطقه را به کشورهایش واگذار کند و تمرکز کامل خود را بر روی اختلافاتش با شرق آسیا بگذارد. در وضعیتی که ریاض و تهران بتوانند به نتایج مثبتی دست پیدا کنند، فرصت کافی برای ایالات متحده باقی می‌ماند تا حواسش را جمع اختلافات اقتصادی و سیاسی خود در دیگر نقاط جهان کند.
سایر اخبار این روزنامه
ابراهیم رئیسی به استان کهگیلویه و بویراحمد سفر کرد
بررسی مشکلات عشایر در هفتمین سفر استانی رئیس جمهوری
محمدعلی وکیلی
دیوانداری کشور گرفتار سکته؟
معادلاتی که عربستان را تشویق به مذاکره با ایران می‌کند
ایران و عربستان یک گام تا آشتی
آیا خشونت در بازی‌های ویدئویی تنها عامل بروز ناهنجاری در نوجوانان است؟
«گیم»؛ بهانه کم‌کاری‌های اجتماعی
پیک پنجم تمام نشده، باید منتظر پیک ششم کرونا باشیم؟
احتمال تکرار اشتباه در تعطیلات پیش رو
ترمز افزایش قیمت کشیده میشود؟
تجربه شکست خورده «دستور»
امیر حیدری: فعالیت اسرائیل کاملا در رصد است
مانور اقتدار در شمال غرب کشور
محسنی اژه‌ای:
فرآیند صدور مجوزهای مورد نیاز فعالان اقتصادی تسریع شود
وزیر کشور:
سوءتفاهم‌ها با جمهوری آذربایجان حل میشود
بحران و هرج و مرج سوخت در انگلیس
پمپ‌های بنزین بسیاری هنوز خالی هستند
تورم منطقه یورو به بالاترین سطح در ۱۳ سال گذشته رسید
استانداری هرمزگان: احتمال نیاز به تخلیه اضطراری برخی روستاهای جاسک و سیریک
توفان حاره‌ای شاهین در مسیر سواحل جنوبی ایران
نمایندگان به وعده خود عمل نمی کنند؟
آزمون مهم بهارستان در برابر شفافیت آرا
