روزنامه ابتکار
1400/07/10
آیا خشونت در بازی‌های ویدئویی تنها عامل بروز ناهنجاری در نوجوانان است؟ «گیم»؛ بهانه کم‌کاری‌های اجتماعی
گروه فرهنگ و هنر – شاید حتی تا 20 سال گذشته هم بازی‌های کودکان و نوجوانان هنوز بازی‌هایی بودند که تا سال‌ها نسل به نسل منتقل شده بودند؛ خاله‌بازی، دزد و پلیس، قایم باشک، تفنگ‌بازی، الک دولک و... اما از وقتی تکنولوژی توانست خودش را در زندگی افراد جا کند، سبک بازی‌ها هم عوض شد. حالا بچه‌ها شاید ترجیح بدهند به جای اینکه با دوستان‌شان در کوچه‌ها دنبال هم بدوند، دسته‌های بازی را در دست بگیرند و ساعت‌ها مشغول بازی‌های ویدئویی و اینترنتی باشند. بازی‌هایی که بعضی‌هایشان نمایش‌دهنده خشونت بسیار زیادی هستند.بازی‌های ویدئویی سال‌هاست که مهمان خانه‌های ما هستند، با این وجود والدین همواره در خصوص تاثیرات منفی این سرگرمی نسبتا نوظهور و آسیب بازی‌های ویدئویی به کودکان خود نگران بوده‌اند.
همیشه سوالات مشخصی در این مورد وجود داشته است؛ آیا بازی‌های ویدئویی حقیقتا آسیب‌های جبران‌ناپذیری به کودکان وارد می‌کنند؟ خطر ابتلا به «اعتیاد به بازی‌های ویدئویی» چقدر جدی است و خشونت بازی‌ها چقدر به رفتارهای خشن در جهان واقعی منجر میشود؟ حس منفی نسبت به بازی‌های ویدئویی در کشور ما از زمان «آتاری» و «میکرو» وجود داشته؛ زمانی که پدرها و مادرها از خراب شدن تلویزیون‌ها در اثر بازی‌کردن طولانی مدت واهمه داشتند و هنوز هم بخش عمده‌ای از آنها بازی‌های ویدئویی را یک سرگرمی مضر قلمداد می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در این حوزه به آن پرداخته میشود، خشونت بازی‌ها و تاثیر آنها بر نشان دادن رفتارهای خشن است. تحقیقات بسیاری در این حوزه انجام شده که برخی بازی‌های ویدئویی خشن را در شکل گرفتن چنین رفتارهایی موثر دانسته و برخی دیگر وجود چنین ارتباطی را به کلی انکار می‌کنند.
طبق تحقیقات انجام شده، ۵۶ درصد جوانان ایرانی علاقه بسیار زیادی به این بازی ها دارند. عنصر خشونت یکی از مهم‌ترین و پرطرفدارترین موضوعات بازی‌های رایانه‌ای در دنیا به شمار می‌رود. در واقع عنصر خشونت، از مهم‌ترین محرک‌های جذابیت بازی‌های رایانه‌ای به‌ویژه در انواع ژانرهای اکشن، استراتژیک بی‌درنگ، جنگی و.... است که آسیب‌های بسیاری بر رفتار و واکنش کودکان و نوجوانان دارد؛ چراکه طبق نظر محققان، نمایش رفتارهای پرخاش‌گرانه در بازی‌های رایانه‌ای منجر به شناخت پرخاشگری و عامل مهمی برای بروز خشونت در کودکان میشود. کودکان و نوجوانان و حتی جوانان در تماشا و بازی‌های با محتوای خشونت با انتخاب انواع سلاح‌ها مانند چاقو، ساطور، شمشیر و غیره و با شیوه‌های مختلف رفتارهای تهاجمی آشنا می‌شوند. بر اساس تحقیقات محققان آلمانی، مشاهده بازی‌های رایانه‌ای دارای صحنه‌های خشونت‌آمیز، همان تاثیر روانی منفی در درگیری فیزیکی را بر مغز انسان می‌گذارند؛ به گونه‌ای که اسکن مغز این افراد همان علائمی را نشان داده که گویا این افراد عملا حضور در صحنه های خشونت‌آمیز واقعی را تجسم می کنند.
البته بازی‌سازان در سناریوهای بازی‌های رایانه‌ای، با توجیه‌هایی مانند نجات‌دادن خود یا از بین بردن دشمن، بروز رفتارهای پرخاش‌گرانه در طول بازی را به بهانه دفاع‌کردن طبیعی جلوه می‌دهند و هم‌ذات‌پنداری کودک با کاراکترهای بازی سبب میشود باورهای هنجار منع‌کننده پرخاشگری در وی تحت تاثیر قرار گرفته و به مرور زمان مهارگر درونی پرخاشگری از بین برود.
اما از آنجا که آمار تیراندازی‌های کور در آمریکا در سال‌های اخیر در مقایسه با گذشته افزایش چشمگیری داشته است، بار دیگر موضوع خشونت در بازی‌های ویدئویی و تاثیرات آن مورد توجه قرار گرفته است. دورانی بود که گویی یک روز درمیان جزئیات یک حمله مرگبار تیراندازی تیتر رسانه‌های می‌شد. با هجوم این اتفاقات ناگوار، افراد انگیزه تیراندازها را به بحث گذاشتند. یکی از مواردی که خیلی به آن اشاره می‌شد، تاثیر بازی‌های ویدئویی خشن از جمله ندای وظیفه و جی‌تی‌ای بر رفتار افراد بود. براساس این دیدگاه، افرادی که پای این دست از بازی های رایانه‌ای می‌نشینند، تحت تاثیر فضای آنها بیرون می‌روند و به روی دیگران آتش می‌گشایند. این ایده حامیان زیادی پیدا کرد و روز به روز به جمع افرادی که خواستار ممنوع شدن بازی های ویدئویی خشن بودند، افزوده می‌شد.
با این وجود همچنان برخی بر این عقیده‌اند که بازی‌های کامپیوتری چنین خطری ندارد و آن را به نوعی با ورزش و مخاطرات آن مقایسه می‌کنند.
اما حقیقت است است که بازی های ویدئویی بر رفتارهای فوق خشونت‌بار تاثیر اندکی دارند یا عملا بی‌تاثیرند. دلیلی وجود ندارد که این نوع بازی‌ها که بین طیف وسیعی از گروه‌های سنی محبوبند ممنوع شوند چون در حقیقت عوامل دیگری هستند که بر بروز رفتارهای خشونت بار اثر می‌گذارند.
به گفته جیمز آیوری، استاد دانشگاه و مدیر تحقیقات دانشگاه ویرجینیا تک، مطالعات نشان می‌دهد مواردی چون سوءمصرف مواد مخدر، فقر و تجربه سوءاستفاده جنسی در دوران کودکی، از دلایلی هستند که باعث می‌شوند افراد دست به تیراندازی کور بزنند. با وجود این، افراد تمایل دارند از پرداختن به مسائل این چنینی پرهیز کنند و با مقصر دانستن بازی‌های ویدئویی خشن در این دست رویدادها، راه ساده را در پیش بگیرند.
فیلیپ ام. بوفی، ستون‌نویس حوزه عصب‌شناسی اخلاقی، نیز چند سال پیش در یک مقاله به نکته‌ای مشابه پرداخت. پس از حادثه تیراندازی کور سال ۲۰۱۹ در ال‌پاسو این باور رایج شد که بین این نوع رفتار و انجام بازی‌های ویدئویی خشونت‌بار، رابطه وجود دارد. متاسفانه برای طرفداران این نظریه، انگیزه تیرانداز صرفا نفرت قومی بود. بوفی در مقاله خود مطالعات انجام شده روی رابطه بین بازی‌های خشن با رفتار خشونت بار را مورد بررسی قرار داد اما هیچ ارتباط محسوسی پیدا نکرد.
دلیل خوبی برای تردید نسبت به این نظریه وجود دارد؛ محبوبیت بازی‌های ویدئویی در دهه‌های گذشته در سطح جهانی رشد کرده است. بنابراین اگر ارتباطی میان این دست از بازی‌ها و تیراندازی‌های کور وجود داشت، باقی کشورهای جهان نیز باید با این پدیده مواجه می‌شدند اما تنها آمریکاست که با این مشکل در چنین مقیاسی دست و پنجه نرم می‌کند و حالا زمان آن فرا رسیده که ریشه‌های واقعی این مشکل مورد بررسی قرار گیرند.
البته نمی‌توان از آسیب‌های استفاده بی‌رویه از بازی‌های ویدئویی خشن در کنار نبود آموزش‌های کافی صرف نظر کرد اما اینکه تمام بار مسئولیت ناهنجاری‌های نوجوانان و جوانان را بر دوش این مسئله بیندازیم، تنها چشم بستن بر روی کاستی‌های آموزشی است.
سایر اخبار این روزنامه
ابراهیم رئیسی به استان کهگیلویه و بویراحمد سفر کرد
بررسی مشکلات عشایر در هفتمین سفر استانی رئیس جمهوری
محمدعلی وکیلی
دیوانداری کشور گرفتار سکته؟
معادلاتی که عربستان را تشویق به مذاکره با ایران می‌کند
ایران و عربستان یک گام تا آشتی
آیا خشونت در بازی‌های ویدئویی تنها عامل بروز ناهنجاری در نوجوانان است؟
«گیم»؛ بهانه کم‌کاری‌های اجتماعی
پیک پنجم تمام نشده، باید منتظر پیک ششم کرونا باشیم؟
احتمال تکرار اشتباه در تعطیلات پیش رو
ترمز افزایش قیمت کشیده میشود؟
تجربه شکست خورده «دستور»
امیر حیدری: فعالیت اسرائیل کاملا در رصد است
مانور اقتدار در شمال غرب کشور
محسنی اژه‌ای:
فرآیند صدور مجوزهای مورد نیاز فعالان اقتصادی تسریع شود
وزیر کشور:
سوءتفاهم‌ها با جمهوری آذربایجان حل میشود
بحران و هرج و مرج سوخت در انگلیس
پمپ‌های بنزین بسیاری هنوز خالی هستند
تورم منطقه یورو به بالاترین سطح در ۱۳ سال گذشته رسید
استانداری هرمزگان: احتمال نیاز به تخلیه اضطراری برخی روستاهای جاسک و سیریک
توفان حاره‌ای شاهین در مسیر سواحل جنوبی ایران
نمایندگان به وعده خود عمل نمی کنند؟
آزمون مهم بهارستان در برابر شفافیت آرا
