شهروندآنلاین: با کامل شدن اعضای کمیسیون مشترک بررسی طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» نخستین جلسه این کمیسیون، فردا یکشنبه (۱۸ مهر) برگزار می‌شود. این طرح پس از چندین بار رفت و برگشت به صحن، در نهایت مقرر شد براساس اصل ۸۵ بررسی شود. به این ترتیب تصمیم بر آن شد تا یک کمیسیون مشترک با ۲۳ عضو، متشکل از اعضای منتخب ۹ کمیسیون تخصصی مجلس تشکیل شود تا بررسی این طرح ۳۷ ماده‌ای را آغاز کنند.

اگرچه در ابتدا عنوان می‌شد که جلسات این کمیسیون به‌صورت غیرعلنی برگزار می‌شود، اما اکنون رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس از آمادگی کمیسیون مشترک برای حضور خبرنگاران و پخش زنده مذاکرات از صداوسیما خبر می‌دهد.

همچنین سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، ضمن اشاره به رویه معمول طرح‌هایی که براساس اصل ۸۵ بررسی می‌شوند، اعلام کرد که معمولا پس از جمع‌بندی، طرح به‌طور مستقیم به شورای نگهبان فرستاده می‌شود، اگرچه تأکید می‌کند که این مسیر مسدود نیست و قانونگذار برای بازگشت دوباره طرح به صحن علنی، پیش‌بینی‌هایی کرده است.

گام اول، انتخاب هیأت رئیسه

مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه روز یکشنبه، نخستین جلسه کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی تشکیل می‌شود، می‌گوید: «در این جلسه هیأت رئیسه کمیسیون تعیین و پس از آن، بررسی طرح آغاز می‌شود.»

نصیرایی در پاسخ به این پرسش که آیا نمایندگان دیگر هم می‌توانند در کمیسیون مشترک حاضر باشند، تاکید می‌کند که پیش از این هم منعی برای حضور نمایندگان وجود نداشت.

او با اشاره به اینکه نمایندگان و کارشناسان این حوزه اگر علاقه‌مند باشند، براساس سازوکار مشخصی می‌توانند در جلسات کمیسیون حضور داشته باشند، ادامه می‌دهد: «بعد از اصل ۸۵ شدن طرح، قرار شد سازوکاری تدوین شود که مانند صحن علنی، مباحث، موضوعات، مذاکرات و گفت‌وگو‌های کمیسیون به‌صورت علنی پخش شود.»

با این حال به‌ نظر می‌رسد اگر قرار بر علنی برگزار شدن جلسات کمیسیون مشترک باشد، در این صورت، حضور نمایندگان در جلسات، موضوعیت چندانی ندارد؛ زیرا نمایندگانی که عضو این کمیسیون نیستند، حق رأی و اظهارنظر ندارند و تنها به‌عنوان مستمع می‌توانند در نشست‌ها حضور داشته باشند. نماینده مردم طبس و فردوس همچنین با تاکید دوباره بر علنی‌بودن مذاکرات، به این نکته اشاره می‌کند که «خبرنگاران هم به طریق اولی می‌توانند در جلسات حاضر باشند.»

نصیرایی همچنین در مورد اینکه پس از تصویب طرح در کمیسیون مشترک چه روالی طی می‌شود، می‌گوید: «اصل ۸۵ این اختیار را به کمیسیون مشترک می‌دهد که بعد از جمع‌بندی طرح، آن را مستقیما به شورای نگهبان بفرستد. با این حال، قانونگذار پیش‌بینی‌هایی هم کرده که براین اساس، این مسیر مسدود نیست و می‌توان طرح را بار دیگر به صحن برگرداند. در این صورت، روال و قاعده همان ارسال مستقیم طرح به شورای نگهبان است.»

برگزاری علنی نشست‌ها

موضوع برگزاری جلسات کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات فضای مجازی به‌صورت علنی، از چندی پیش به‌عنوان دغدغه مردم و کارشناسان مطرح بود، به‌طوری که بخشی از نمایندگان با اصل ۸۵ شدن این طرح مخالفت کردند. حتی یکی از نمایندگان هنگام رأی‌گیری در مورد اصل ۸۵ شدن طرح، عنوان کرد که «مجلس انقلابی که با شعار شفافیت آمده است، نباید بررسی چنین طرح مهمی را به تاریکخانه بفرستد.»

با این حال مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفته گذشته اعلام کرد: «مقرر شده که همه نشست‌های کمیسیون مشترک علنی باشد و حتی ما از صداوسیما خواسته‌ایم در این نشست حضور فعال‌تری داشته باشد و جلسات را به‌صورت علنی پخش کند. از کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس هم خواسته‌ایم که همه نشست‌های کمیسیون‌های مشترک مجلس را علنی کند و اگر حتی با نشست‌های کمیسیون تلفیق بودجه هم تلاقی داشت، کمیسیون مشترک در اولویت برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد. همچنین درخواست کرده‌ایم که نشست‌ها هم از طریق رادیو فرهنگ پخش شود.»

طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار مجلس

بر اساس اخبار منتشره همچنین مجلس شورای اسلامی در هفته جاری طرح شفافیت آرای نمایندگان را در دستور کار بررسی دارد.

مجلس شورای اسلامی در هفته جاری روزهای یکشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه تشکیل جلسه خواهد داد و طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار صحن علنی مجلس خواهد بود.

هفته گذشته قالیباف در این مورد گفت: «باید این نوید را بدهم که مجلس یازدهم تصمیم دارد اقدام مهم دیگری را نیز به سرانجام برساند. در هفته‌های آتی بررسی مجدد طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار قرار خواهد گرفت. مراحل اصلاح این طرح با اعمال نظر نمایندگان در کمیسیون آیین‌نامه داخلی به پایان رسیده و به رأی نمایندگان گذاشته خواهد شد.»

رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: «در صورت تصویب این طرح مجلس در مقایسه با تمامی دستگاه‌های اداره کشور در عرصه شفافیت روندها و فرآیندها فاصله غیرقابل مقایسه پیدا خواهد کرد.»

قالیباف اظهار داشت: «هدف این طرح این است که علاوه بر شفافیت آرای نمایندگان در حوزه‌های بسیار مهم، فرآیندهای تصمیم‌سازی مجلس را نیز شفاف کند. در صورت تصویب نهایی این طرح جلسات کمیسیون‌ها به صورت علنی برگزار می‌شود و برای پخش این جلسات از طریق صداوسیما بستری قانونی فراهم خواهد شد. حاضران، غایبان و آرای نمایندگان  در جلسات کمیسیون‌ها به صورت عمومی منتشر می‌شود.»

او ادامه داد: «جلسات بررسی طرح‌ها و لوایحی که مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون‌های تخصصی یا مشترک مورد تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، به صورت علنی برگزار خواهد شد. گزارش ماموریت‌های کاری نمایندگان مردم و مشروح مذاکرات در مدت یک ماه در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.»